Lang zullen we leven!
Er verandert veel in de ouderenhuisvesting in Nederland. De voortschrijdende vergrijzing en de kosten die dit met zich meebrengt hebben tot ingrijpende stelselwijzingen geleid, zoals de scheiding van zorg en wonen, de privatisering van de zorg, en het beleid om ouderen steeds langer thuis te laten wonen. Deze nieuwe politieke en economische werkelijkheid is van invloed op de huisvesting voor ouderen en biedt een kans om het verschijnsel veroudering als een culturele opgave centraal te stellen.
Ontwerpen voor ouderenhuisvesting zijn een instrument om alternatieve vormen van samenleven en zorg te onderzoeken. Deze presentatie laat zien dat de zoektocht naar nieuwe modellen niet op zichzelf staat, maar een rijke voorgeschiedenis kent. In de loop van de twintigste eeuw is door liefdadigheidsinstellingen, overheden, zorginstellingen, ouderen zelf en ontwerpers op verschillende manieren nagedacht over het 'vraagstuk van de huisvesting der bejaarden'. Daarbij werd van verschillende expertises gebruik gemaakt, bijvoorbeeld op het gebied van geriatrie, sociologie, akoestiek, kleurtheorie en veiligheid.
In het voorjaar van 2015 is door architectuur- en kunstgeschiedenisstudenten van de Vrije Universiteit in Amsterdam in de archieven van Het Nieuwe Instituut onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van ouderenhuisvesting. Dat heeft geresulteerd in een presentatie van 50 ontwerpen voor ouderenhuisvesting. Daarmee stelt Het Nieuwe Instituut de huisvesting van ouderen als een breder cultureel vraagstuk aan de orde, gevoed vanuit erfgoed en een historisch perspectief. Het doel is om deze historische context in te zetten voor de ontwikkeling van innovatieve gezichtspunten op het terrein van ouderenhuisvesting.
Meer lezen
- E. Feddersen, I. Lüdtke, Living for the elderly A design manual, Birkhäuser, Basel, 2009
- N. Mens, C. Wagenaar, De architectuur van de ouderenhuisvesting Bouwen voor wonen en zorg, Rotterdam, NAi Uitgevers, 2009
- D. Simpson, Young-old urban utopias of an aging society, Lars Müller Publishers, Zurich, 2015
- E. Smit en M. Walda, 'Het vraagstuk van de huisvesting der bejaarden', in Wonen zonder zorg(en)? Van zorg met verblijf naar wonen met of zonder zorg. Een (ontwerpend) onderzoek naar de mogelijkheden om van verzorgingshuizen woongebouwen te maken aan de hand van vijf casestudies in Rotterdam, Veldacademie, Rotterdam, 2016
Bekijk het archief
De collectie van het Nieuwe Instituut is raadpleegbaar voor publiek in het Research Centre van het Nieuwe Instituut en via het Zoekportaal
Verantwoording
Deze presentatie komt voort uit het (archief)onderzoek naar ouderenhuisvesting dat studenten kunst- en architectuurgeschiedenis van de Vrije Universiteit in Amsterdam in 2015 uitvoerden in het werkcollege 'Ontwerp en vertoog'. De collegereeks werd vanuit de VU en Het Nieuwe Instituut door Minke Walda en Ellen Smit begeleid.
Met dank aan Romy Bosch, Veerle Driessen, Berber Hoftijzer, Lieske Huits, Dominique Jurgen, Sarah Knigge, Olga Kruisbrink, Roos van Strien, Maaike Taekema, Vincent Visser, Jorne Vriens, Els van Zeggeren en Joanne Zwart. Annelies Wester, eveneens student van de Vrije Universiteit, heeft de resultaten van hun onderzoek omgewerkt tot het materiaal dat hier gepresenteerd wordt. Architect Evelien van Veen (Van Veen Architecten) heeft gereflecteerd op de keuze van de projecten.