Copy Corner

22 november 2023 - 2 februari 2024

Glasnegatief, ca. 1935. Collectie Nieuwe Instituut, Archief Francois den Tex en Jan Hillebrants, TEXF n174

In het Research Centre is Copy Corner ingericht, een kleine presentatie die aan de hand van voorbeelden uit de collectie van het Nieuwe Instituut laat zien hoe de architectonische kopie uitgroeide van een technische aangelegenheid tot een culturele praktijk.

Diazotypieën op de tekentafel van de architect Koos Keegstra. Haar potlood houdt ze gereed voor het aanbrengen van wijzigingen of notities. Foto, circa 1955. Collectie Nieuwe Instituut, Archief Pot & Pot-Keegstra, POTK f26

Analoge kopieercultuur

De eerste experimenten met fotografische kopieertechnieken die we in de archieven van het Nieuwe Instituut tegenkomen dateren van rond 1870. Vanaf die periode komen blauwdrukken, witdrukken, diazotypieën, plastic folies, xeroxkopieën, faxen en elektrostatische prints in de collectie steeds vaker voor. In de loop van de twintigste eeuw overtreffen ze in aantal zelfs de handgetekende ontwerpen.

Maar wat betekent het eigenlijk, dat een analoge architectuurpraktijk zoveel reproducties heeft voortgebracht? In de Copy Corner stoffen we de analoge kopieercultuur af en ontdekken we waarom al die kopieën gemaakt werden. Bijvoorbeeld om bestaande ontwerpen te hergebruiken, om te experimenteren met visualisatietechnieken, om samenwerking makkelijker te maken of om nieuwe ontwerpvarianten uit te proberen.

Openingstijden

Copy Corner is te bezoeken van 22 november t/m 2 februari tijdens de openingstijden van het Research Centre: van dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur.

De presentatie vindt plaats in het kader van het onderzoeksproject Invented from Copies

Deze kopie van twee ontwerpen is waarschijnlijk bedoeld voor een opdrachtgever of voor de eigen administratie. Gebruikssporen zoals de ‘copie’ stempel, stickerresten en perforatie laten zien hoe architecten kopieën markeren in hun archieven. Een goede archivering werd steeds urgenter naarmate de hoeveelheid reproducties toenam. E. Cuypers. Gevelaanzichten Stoop’s bad, Bloemendaal, 1916. Collectie Nieuwe Instituut, CUYZ t9.

1 of 2

Portret van Michel de Klerk en Jan Baanders op hun architectenbureau, met op de achtergrond een wand met blauwdrukken. Het opvallend grote formaat is te danken aan de grote lichtdrukramen waarmee blauwdrukken werden gemaakt. Foto, circa 1915. Collectie Nieuwe Instituut, archief M. de Klerk, KLER 1361

Een diazotypie beplakt met verschillende soorten zelfklevende plasticfolies voor de presentatie van het ontwerp van het Nederlandse expopaviljoen voor de wereldtentoonstelling in Osaka (1970). Deze reproductie is waarschijnlijk in 1990 gemaakt voor een tentoonstelling over Carel Weeber. Collectie Nieuwe Instituut, archief Carel Weeber, WEEX18.1

Lees meer over analoge reproductietechnieken

De introductie van de witdruk in de architectonische ontwerppraktijk

Door de witte ondergrond leende de witdruk zich bij uitstek voor het aanbrengen van wijzigingen, aantekeningen en kleurenschema's. Zo ontstond er op de kopie een dialoog tussen opdrachtgever en architect. Door deze uitwisseling van opvattingen werd de witdruk een belangrijke schakel in het ontwerpproces. Conservator en archivaris Clara Stille-Haardt bespreekt in dit essay de bijzonderheden en betekenis van de witdruk aan de hand van de voorbeelden uit de Rijkscollectie.

De introductie van Zips in de architectonische ontwerppraktijk

Zips zijn industrieel vervaardigde zelfklevende plastic vellen, in 1923 gepatenteerd als een grafisch medium in de illustratie- en grafische ontwerpwereld. Ze zijn dun en transparant, ze waren verkrijgbaar in doorschijnende felle kleuren en met tal van voorbedrukte patronen. Vooral na de Tweede Wereldoorlog, als de bouwproductie enorm stijgt, neemt de toepassing van Zips in het ontwerpproces toe omdat het gebruik ervan het ontwerpproces zou versnellen.

De introductie van de blauwdruk in de architectonische ontwerppraktijk

Conservator Hetty Berens gaat in de collectie van Het Nieuwe Instituut op zoek naar de introductie en het gebruik van de blauwdruk vanaf 1870 tot 1920 in de Nederlandse architectuur- en ingenieurswereld. Blauwdrukprocessen maakten toen deel uit van een reeks nieuwe kopieertechnieken en waren tot de jaren vijftig een gebruikelijke methode voor architectenbureaus om hun tekeningen te reproduceren.

Huis Sonneveld

Nieuws

Events

Nu te zien