Tuinen van de toekomst. Ontwerpen met de natuur
15 november 2024 - 12 april 2025
Tuinen van de toekomst is een tentoonstelling over de geschiedenis en toekomst van de moderne tuin. De tuin staat weer volop in de belangstelling, niet alleen als idyllische plek om je terug te trekken, maar ook als proeftuin voor nieuwe ideeën en experimenten rond biodiversiteit, sociale rechtvaardigheid en een duurzame toekomst. Tuinen van de toekomst was eerder te zien als Garden Futures in het Vitra Design Museum.
Persoonlijke tuinen
In Tuinen van de toekomst zie je tuinen van ontwerpers en kunstenaars als Roberto Burle Marx, Jamaica Kincaid, Mien Ruys, Piet Oudolf en Derek Jarman. De tuin van landschapsontwerper Burle Marx groeide uit tot een experimenteel landschapslaboratorium waar hij speelde met volumes, kleuren, texturen en perspectieven. Voor schrijver Jamaica Kincaid uit Antigua is haar tuin in Vermont in de VS al dertig jaar de plek waar ze verbinding maakt met haar eigen geschiedenis en herinneringen. Filmmaker Derek Jarman koesterde zijn tuin aan de onherbergzame kust van Kent in het aangezicht van zijn eigen sterfelijkheid op het hoogtepunt van de aidscrisis.
Politiek en commercie
Maar tuinen zijn lang niet altijd een uitdrukking van onze persoonlijke voorkeuren of drijfveren – ze worden ook gevormd onder invloed van politieke of commerciële belangen. Neem de koloniale handel waardoor we in de 19de eeuw kennis maakten met tropische planten, of de (moes)tuin als vorm van zelfvoorziening en voedselzekerheid in tijden van oorlog en schaarste. De tentoonstelling laat ook zien hoe onze smaak zich gevoegd heeft naar de mooie beloften van fabrikanten van tuingereedschap, kunstmest en terrasmeubilair.
Duurzame tuinen
Tegenwoordig wordt de tuin steeds meer gezien als onderdeel van een ecologisch systeem, in plaats van een afgebakend stukje grond. Dat leidt tot tal van experimenten met alternatieve, duurzame tuinconcepten. In de tentoonstelling zijn voorbeelden te zien van wintertuinen, verticale bossen, gemeenschapstuinen, drijvende tuinen, schooltuinen, dakkassen, voedselbossen, stadsboerderijen en bostuinen.
Vitra Design Museum
Tuinen van de toekomst is als Garden Futures ontwikkeld in samenwerking met Vitra Design Museum en de cultuur- en erfgoedstichting Wüstenrot Stiftung. De tentoonstelling was eerder te zien bij Vitra in Weil am Rhein in Duitsland.
Nederlandse editie
De Nederlandse editie van de tentoonstelling is aangevuld met werk van tuin- en landschapsontwerpers Michael van Gessel en Henk Gerritsen, en met Rotterdamse tuinen en landschappen, zoals tuindorp Vreewijk, maar ook actuele, natuurinclusieve ontwerpinitiatieven zoals Brienenoord eiland, Wijktuin Ommoord, Hofbogen en de Nieuwe Tuin.
Daarnaast is de presentatie Geheugen van het ontworpen landschap in de tentoonstelling te zien. Aan de hand van vier praktijkgevallen uit het gelijknamige programma zien we hoe gevarieerd tuin- en landschapsarchitectuurarchieven kunnen zijn, met hun eigen uitdagingen en mogelijkheden op het gebied van beheer en behoud.