Geheugen van het ontworpen landschap
Het Nederlandse landschap is bijna volledig ontworpen. Waterwegen, polders, bossen en duinen zijn aan tekentafels van tuin- en landschapsarchitecten uitgedacht. Hun archieven, die waardevolle informatie bevatten over ontwerpprocessen en technieken, staan echter onder druk. In Nederland ontbreekt een duidelijke bewaarplaats voor deze archieven, ze vinden moeilijk hun weg naar culturele instellingen, raken versnipperd of gaan verloren. Met het programma Geheugen van het ontworpen landschap roepen we op tot bescherming van tuin- en landschapsarchitectuurarchieven.
Na een eerste inventarisatie van een mogelijk verzamelbeleid in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2021), volgde een driejarig Hoofdlijnenprogramma (2022-2024) met als doel om een breed draagvlak te creëren waarbij het belang van een zorgvuldige omgang met archieven van tuin- en landschapsarchitectuur als een publieke verantwoordelijkheid in beleid verankerd is.
Netwerk
In de komende periode 2025-2028 bouwen we voort op het Hoofdlijnenprogramma, waarbij de nadruk zal liggen op het vormen, ontwikkelen en bestendigen van een netwerk van archiefvormers, -beheerders en -gebruikers. Het netwerk is actief bij het faciliteren en begeleiden van digitalisering, archivering, beheer en behoud, en treedt op als wegwijzer en aanspreekpunt binnen de archivering van het erfgoed. Een hecht netwerk van instellingen, onderzoekers en ontwerpers dat het geheugen van het vak bewaart, bewaakt en beschikbaar maakt draagt bij aan de emancipatie van het vakgebied en vergroot de kennis en het begrip van de vormgeving van het Nederlandse landschap.
Casestudy's
Casusonderzoek is essentieel voor de ontwikkeling van kennis rondom de waardering en selectie van archieven en het formuleren van bewaaroplossingen met praktische en financiële consequenties. In het hoofdlijnenprogramma zijn de eerste vier casestudy's onderzocht: Bureau B+B, Bureau Vallen-Taken, Zuiderpark en Ruimte voor de rivier. In 2025 zullen we drie of vier nieuwe casestudy's selecteren en onderzoeken. De tijdens het hoofdlijnenprogramma 2022–2024 ontwikkelde waarderingsmethode voor tuin– en landschapsarchitectuurarchieven wordt gebruikt om een globaal inzicht te krijgen in de situatie en de waarde van een archief.
Tuinen van de toekomst
➝ Tuinen van de toekomstContact
De coördinatie van het programma Geheugen van het ontworpen landschap ligt bij het Nieuwe Instituut. Neem voor meer informatie contact op via ontworpenlandschap@nieuweinstituut.nl of schrijf je in voor de nieuwsbrief.