Tijdelijk ModemuseumTijdelijk Modemuseum

In de mode draait het altijd om het nieuwe. Elk seizoen brengt nieuwe trends en de mode predikt dat het nieuwe waardevoller is, omdat we daarmee 'bij de tijd' zijn. Oude kleding kan als 'passé' worden afgedankt. Op deze manier weet de mode, meer dan andere disciplines, onze consumptiebehoefte permanent aan te slingeren.

Intussen is er lang geen sprake meer van één vaststaande modetrend; sinds de democratisering van de jaren zestig zijn het vele trends tegelijkertijd. Vanaf die periode is er langzamerhand ook een ingenieus systeem ontwikkeld dat we fast fashion noemen. Trends van de catwalk en van de straat worden onmiddellijk door bedrijven opgepikt en belanden binnen zes weken in de winkel tegen bodemprijzen. Het slechten van handelsbarrières in de jaren zestig maakte het mogelijk om de productie van kleding naar lagelonenlanden te verplaatsen. Door digitalisering in de jaren negentig kon informatie over verkoop, nieuwe trends, patronen direct wereldwijd worden gedeeld. Zo konden handige modebedrijven (die winkels en productie combineerden) uitgroeien tot wereldspelers die doorlopend hun winkel vernieuwen met nieuwe collecties voor een aanschafprijs die te vergelijken is met een stuk kaas of een filmkaartje.

Het fast fashion systeem levert een enorme overproductie en afvalberg op. Van alle geproduceerde kleding wordt vandaag de dag slechts een derde tegen een normaal tarief verkocht, een derde verdwijnt in de uitverkoop en het restant komt het winkelmagazijn of zelfs de fabriek niet eens uit.

Daarnaast worden voor de productie van deze kleding vele reiskilometers gemaakt, doet de huidige mode-industrie een groot beroep op onze grondstoffen en belast de kledingproductie het milieu. Alleen al de teelt van katoen is wereldwijd verantwoordelijk voor 2,5% van al het watergebruik. Het 'circulaire denken' biedt hiervoor een oplossing: tweedehands kleding (post consumer waste), maar ook snijafval van modebedrijven en niet verkochte partijen verdwijnen niet langer in de afvalbak, maar worden weer als grondstof gebruikt voor nieuwe stoffen en vermaakte kleding.

De aanschaf van een jurk kostte in de negentiende eeuw nog een jaarsalaris. Tot ver in de twintigste eeuw was confectie zo prijzig dat in veel gezinnen kleren zelf werden gemaakt van een lapje van de markt, al dan niet met hulp van de naaister. Vandaag de dag is kleding dankzij het outsourcen naar lagelonenlanden niet veel duurder dan een filmkaartje of een stuk kaas.

Daarmee zijn we de waardering kwijt geraakt voor het ambachtelijk proces dat aan het maken van stoffen en kleding vastzit. Als tegenreactie ontstond de Slow Fashion beweging die in navolging van Slow Food de ambachtelijkheid, lokale productie en ecologisch bewustzijn weer in ere herstelt. Via tijdloze creaties proberen ontwerpers ambachtelijke kleding te maken die langer meegaat en gemaakt is in balans met het milieu.