Tijdelijk Huis van ThuisTijdelijk Huis van Thuis

Omdat elke kamer een eigen invalshoek biedt, vormt dit huis een ruimtelijke collage aan mogelijke invullingen van wat een (t)huis kan zijn. Van veilige haven tot thuiswerkplek, van financiële investering tot spookhuis en van plek van verleiding tot een middel van controle of straf: het is het allemaal. Die uiteenlopende opvattingen over de rol en het functioneren van het interieur worden aan de hand van historische en actuele voorbeelden afgezet tegen de ontwerpgeschiedenis. We associëren een begrip als 'design' misschien nog vaak met meubels of andere binnenhuisobjecten, maar zoals er geen enkelvoudig verhaal over interieurs centraal staat, bestaan er in het Tijdelijk Huis ook verschillende antwoorden op de vraag wat ontwerpen nog meer inhoudt.

Mede dankzij de hamsteraar konden supermarkten zich tot de grote winnaars kronen van een gezondheidscrisis die het sociale leven vanaf de eerste maanden van 2020 ingrijpend heeft veranderd. Ingrijpender dan wie dan ook voor mogelijk hield. Sinds de covid-19 pandemie uitbrak is fysieke nabijheid niet meer vanzelfsprekend, is de mobiliteit beperkt en heeft de publieke ruimte het stigma van een potentiële plaats delict gekregen. De remedie? Thuisblijven, thuiswerken en in geval van besmetting: thuisquarantaine.

Maar zelfs dat huis - de plek waar persoonlijke vrijheid gewaarborgd leek en de voordeur zelfs een juridische grens met de buitenwereld markeert - is onder druk van het nieuwe normaal veranderd. De implicaties van een mondiale crisis blijken tot op het microniveau van de woning hun uitwerking te hebben. Het interieur is in eindeloos veel gedaanten uiteengespat. De veilige haven neemt afwisselend (en vaak tegelijkertijd) de gedaante aan van leslokaal, werkplek, sportschool, ziekenboeg, schuilkerk, theater en huiskamerrestaurant. In deze hybride omgeving moet het private steeds meer wijken voor het publieke, terwijl veel van de gebruikelijke sociale functies juist zijn opgeschort.

De omslag is om vele redenen interessant, zeker in relatie tot ontwerp. En dat is wat Het Nieuwe Instituut met de installatie Tijdelijk Huis van Thuis een jaar lang verkent.

Hoe heeft ons begrip van het interieur zich de afgelopen decennia ontwikkeld? Wat was de invloed van externe krachten zoals vastgoedspeculatie, migratiestromen, technologische vernieuwing of een onberekenbaar virus? Hoe verhoudt de verandering zich tot een ontwerpwereld die zowel mondialer werd als minder gecompartimenteerd? Maar toch ook: in hoeverre domineert de identificatie van design met het interieur nog steeds onze basale perceptie van wat ontwerpen zou zijn?

In een caleidoscopisch overzicht dat zowel fysiek als digitaal toegankelijk is, schetst Tijdelijk Huis van Thuis een reeks sterk uiteenlopende visies op het huiselijk interieur. Onderwerpen als de (on)veiligheid van het huis, het onderkomen van de thuisloze, het droom- of juist het spookhuis en bijvoorbeeld de uniforme stylingadviezen die Funda te bieden heeft voor aspirant-huizenverkopers worden elk in een eigen 'kamer' belicht. Daarnaast kijkt de installatie aan de hand van de iconische tentoonstellingen Holland in Vorm (1987) en Do Create van Droog Design (2000) meer specifiek naar de veranderende canonvorming rond de recente Nederlandse ontwerpgeschiedenis, en onderwerpt het die aan alternatieve lezingen. Tot slot is te zien hoe Het Nieuwe Instituut zichzelf sinds 2013 tot de thematiek van het interieur heeft verhouden.

Vanuit de wens om meerstemmigheid als leidend principe van zijn activiteiten te positioneren, kiest Het Nieuwe Instituut voor een presentatie die een veelheid van ingangen en blikrichtingen combineert met een diversiteit aan representatievormen. _Tijdelijk Huis van Thui_s manifesteert zich als een ruimtelijke collage waarin één thema vanuit uiteenlopende psychologische, technologische, economische en sociale perspectieven wordt ondervraagd.

Het ruimtelijk ontwerp is van jo taillieu architecten en de enscenering van Francisco van Benthum. Het overkoepelende grafische ontwerp is van Maureen Mooren i.s.m. Maud Vervenne. In het Tijdelijk Huis van Thuis zijn kamers ingericht met bijdragen van o.a. Janilda Bartolomeu, Laura Bosch, Koos Breen, Frank Bruggeman, Dirty Furniture, The Anderen, Pieter Hoexum, Francisca Khamis Giacoman, Gabriel .A. Maher, Robert Milne & Michelle Lin, Larissa & Michelle Mantel, Lonneke van der Palen, Tivon Rice, Johannes Schwartz en We Sell Reality

5th Istanbul Design Biennial, Bureau Europa, Funda Makeovers (Beitske de Jong), José de Goede, Liquid Frontiers, Astrid Seme, University of Washington Department of Digital, Arts and Experimental Media.

Radiomaker Erik Lemmers reist voor zijn show op regionale omroep Rijnmond door de regio en doet aan het einde van de ochtend en rond lunchtijd verslag van wat hij tegenkomt, "van grote evenementen tot de weekmarkt om de hoek."

Op maandag 12 juli 2021 was Lemmers te gast bij Het Nieuwe Instituut, waar hij betrokken medewerkers interviewde over de toen net geopende tentoonstellingen Tijdelijk Huis van Thuis, Het ontwerp van het sociale en 3xP. Samensteller en opdrachtgever van de tentoonstellingen (en vertrekkend algemeen en artistiek directeur) Guus Beumer, zakelijk directeur Josien Paulides en Hoofd Marketing & Communicatie Taco de Neef nemen Lemmers en de luisteraar mee door verschillende kamers in 'het huis'.

In het eerste deel van de drie uur durende uitzending vertelt Beumer aan de hand van kenmerkende highlights uit de tentoonstelling onder meer over de aanleiding en de actuele relevantie van Tijdelijk Huis van Thuis.

Samenstelling Guus Beumer, Arianne van der Veen

Ruimtelijk ontwerp jo taillieu architecten

Grafisch ontwerp Maureen Mooren, Maud Vervenne

Enscenering Francisco van Benthum