CollectieCollectie

Het verzamelbeleid is regelmatig aan herijking toe. Onder de noemer Rethinking the Collection werkt Het Nieuwe Instituut twee nieuwe aandachtsgebieden uit: 'Digitale cultuur en architectuur' en 'Diversiteit'. Deze twee thema's krijgen prioriteit in het pro-actieve verzamelbeleid en fungeren tevens als kapstok om meer algemene vraagstukken rond erfgoed- en collectievorming te onderzoeken. Het is een aanvulling op en verdieping van het bestaande verzamelbeleid Keuzes Maken (2012).

Het toenemend belang van digitalisering en born digital archieven is aanleiding dit onderwerp als verzamelthema te kiezen. Ontwikkelingen op het gebied van digitale cultuur waren en zijn van grote invloed op de ontwikkelingen in de architectuur. Het thema betreft de wisselwerking tussen digitale cultuur en ruimtelijk ontwerp, vanaf de jaren 70 tot heden. Subthema's zijn o.a. de invloed van digitalisering op het ontwerpproces (de digitale ontwerppraktijk), op de veranderende rol van de architect, op de verweving van architectuur met andere disciplines (op nieuwe cross-disciplinaire praktijken) en op de ontwikkeling van data-based ontwerp in Nederland. Welke archieven van welke actoren weerspiegelen deze ontwikkelingen? De uitwerking van dit verzamelthema biedt het kader voor de waardering en selectie van digitale archieven en levert kennis op ten behoeve van het project Inrichting Digitaal archief. Binnen dit project wordt onderzoek gedaan dat gericht is op het verkrijgen van beter inzicht in de samenstelling van digitale architectuurarchieven. Het digitale archief van MVRDV wordt hier gebruikt als case study. Een verkenning van dit thema vindt plaats in diverse onderzoeksprojecten en activiteiten, oa in de conferenties van het Jaap Bakema Study Centre.

Diversiteit is het tweede verzamelthema. De collectie lijkt grotendeels uit de archieven van mannelijke, witte, westerse architecten te bestaan, veelal behorend tot de gevestigde orde. Vertegenwoordigen zij wel als enige de culturele, creatieve dimensie van architectuur? Het vraagstuk van de culturele diversiteit van de collectie leidt tot nieuwe zienswijzen op het archief. Als historisch thema omvat 'diversiteit' onder andere ontwikkelingen op het gebied van alternatieve samenlevingsvormen die vanaf de jaren '60 tot zelfbouw en andere 'bottom-up' praktijken leidden. Deze praktijken zijn opnieuw actueel en ontbreken nagenoeg in het rijksarchief. In dit kader vond o.a. het onderzoeksproject Architecture of Appropriation plaats, en zijn archieven verworven met betrekking tot de kraakbeweging, zoals dat van Hein de Haan. Een verkenning van dit thema vindt plaats in diverse onderzoeksprojecten en activiteiten, zoals Collecting Otherwise, en de reeks Dwars door het Archief, met afleveringen over o.a. feminisme, 'queer space' en kraken, en 'post-kolonialisme'.