Archives at Risk: Doors of PerceptionArchives at Risk: Doors of Perception

Nederland is beroemd om zijn design en digitale cultuur. Van product-, meubel- en grafisch ontwerp tot social design en digitale producties: het wordt wereldwijd verzameld en getoond. Voor de archieven van ontwerpers is echter nauwelijks aandacht, waardoor een belangrijk deel van het Nederlands ontwerpgeheugen dreigt te verdwijnen. In Nederland ontbreekt het namelijk op dit moment aan een centraal beleid en structurele financiering om deze archieven te kunnen bewaren. En het zijn juist de archieven die inzicht bieden in de maatschappelijke context van de makerspraktijk, de innovatieve technieken en vooruitstrevende experimenten. Deze installatie, geïnitieerd door het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur (NADD), brengt het schrijnende probleem naar het oppervlak.

Videotapes, verslagen, programmaboekjes en flyers; dertig dozen vol schuilen op dit moment onder een afdakje in een tuin in Frankrijk. Dat is de staat van het archief van een van de meest toonaangevende evenementen op het gebied van digitale cultuur in Nederland: Doors of Perception (DoP).

Doors of Perception is een baanbrekende conferentie geïnitieerd door Kristi van Riet en John Thackara, de toenmalige directeur van het Nederlands Vormgevingsinstituut. Hier kwamen vooruitstrevende denkers en makers op het gebied van grafisch- en industrieel ontwerp, architectuur, informatietechnologie, filosofie, computerwetenschap, het bedrijfsleven en de media bijeen om samen aan innovatieve oplossingen voor een duurzamere wereld te werken. De ontmoetingen en gesprekken op de conferentie vormden een rijke grond voor kruisbestuiving: veel invloedrijke samenwerkingen en initiatieven kwamen hieruit voort. Denk bijvoorbeeld aan De Digitale Stad, WIRED magazine, fotografieplatform Flickr en samenwerkingstool Slack. Doors of Perception verbond de ontwikkelingen in de tech-wereld aan die van design en filosofie, en zette Nederland op de kaart als bakermat voor vooruitstrevende ideeën.

Het archief bevat een schat aan informatie die een licht werpt op deze bijzondere periode van technologische vernieuwing, zowel in Nederland als internationaal. Dit staat in groot contrast met de status van het archief, dat op dit moment niet door Nederlandse instellingen opgenomen kan worden. Al deze kennis is niet veiliggesteld, en daardoor ook niet te raadplegen door onderzoekers, studenten en makers. Doordat er geen toegang is tot dit erfgoed, lopen we veel waardevolle bouwstenen voor nu –maar ook de toekomst– mis.

Ter gelegenheid van de presentatie bij het Nieuwe Instituut, is er tot 16 juni 2024 bij Mediamatic in Amsterdam de mogelijkheid om de interactieve DOProm te verkennen! Ga grasduinen door de inhoud van de eerste Doors of Perception conferentie, en werp een blik op de ideeën en visies die ontsprongen in de tijd dat het internet net opkwam. Deze DOProm werd uitgegeven samen met Mediamatic ter gelegenheid van de eerste conferentie in 1993. Lees hier meer over de DOProm presentatie bij Mediamatic.

Omdat er in Nederland niet één centrale organisatie is die zich ontfermt over het ontwerperfgoed, hebben meerdere organisaties en makers zich in 2021 verenigd in het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur. Binnen het netwerk vindt kennisdeling plaats rondom archiveren, worden ontwerparchieven zichtbaar gemaakt en wordt er gewerkt aan een digitale infrastructuur om de archieven toegankelijk te maken. Het doel hiervan is enerzijds om het belang van dit erfgoed voor de samenleving te tonen en anderzijds om een meer duurzame oplossing te vinden voor het beheer en behoud van deze archieven. NADD bestaat uit meer dan 40 partners: grote en kleine erfgoedinstellingen die archieven beheren, ontwerpers, beroepsorganisaties, onderwijsinstellingen en experts op het gebied van ontwerp.