Zoöp-observatie: waterlelies
10 juli 2023
Op het eerste gezicht lijken de waterplanten in de vijvers van het Nieuwe Instituut best te gedijen. Toch zijn enkele soorten, een jaar nadat ze zijn geplant, reeds nagenoeg verdwenen. Ik denk dan met name aan de inheemse zwanenbloem (Butomus umbellatus) en de uitheemse Kaapse waterlelie (Aponogeton distachyos). Vermoedelijk zijn deze planten verstikt door de explosieve groei van draadalg. "Verstikt" wil in dit geval zeggen: verstoken van voldoende licht. Gelukkig doet het draadalgprobleem zich vooral voor in de ondiepere gedeelten van de vijvers; de waterplanten in de diepere gedeelten van de vijver ondervinden geen lichtconcurrentie van draadalg en doen het daarom prima. Dat is bijvoorbeeld te zien aan de bloeiende waterlelies, waarvan ik er vandaag zo’n veertig heb geteld in twee variëteiten: de rode Nymphaea ‘Attraction’ en de witte Nymphaea ‘Gladstoniana’.
De Attraction is een cultivar die in 1910 op het bedrijf van de Franse kweker Joseph Bory Latour-Marliac (1830-1911) is ontstaan uit kruisingen tussen verschillende wilde waterlelies, waaronder waarschijnlijk de Nymphaea alba. De kwekerij van Latour-Marliac in Le Temple-sur-Lot (ten zuidoosten van Bordeaux) was vermoedelijk de eerste ter wereld (1875) die zich speciaal op waterlelies toelegde. Claude Monet bezocht een stand van de kwekerij op de Wereldtentoonstelling van 1889 in Parijs. Enkele jaren later kocht Monet voor zijn eigen vijver in Giverny enkele waterlelies van Latour-Marliac, die hij vervolgens meermaals in verf vereeuwigde. Overigens bestaat de kwekerij in Le Temple-sur-Lot nog steeds. Van de bijna 80 variëteiten die door de grondlegger zijn ontwikkeld worden er vandaag de dag nog altijd 54 gekweekt en verhandeld.
De Gladstoniana is een kruising van de Noord-Amerikaanse Nymphaea tuberosa en de Euraziatische Nymphaea alba. Deze variëteit is in 1897 spontaan ontstaan in één van de vijvers van George Richardson, een waterleliekweker uit Lordstown, Ohio. De kwekerij van Richardson, kort na 1880 gesticht, gold decennialang als de Amerikaanse tegenhanger van die van Latour-Marliac. In zijn catalagus uit 1898 prees Richardson de Gladstoniana aan als “één van de beste waterlelies, zo niet de beste, waterlelie die ik ooit heb geintroduceerd”. De naam Gladstoniana is een eerbetoon aan de liberale Britse staatsman William Gladstone (1809-1898).
Kunstenaar Frank Bruggeman beschrijft in samenwerking met onderzoeker en auteur Peter Zwaal wat hij zoal in De Nieuwe Tuin ziet gebeuren sinds het voorjaar van 2022, toen het Nieuwe Instituut officieel een zoöp werd.
lees meer observaties