Pre-inventarisatie van het archief Aldo en Hannie van EyckPre-inventarisatie van het archief Aldo en Hannie van Eyck

Een team van archivarissen en collectiebeheerders werkt op locatie aan het beoordelen, selecteren en ompakken van het archief ter voorbereiding van het transport naar het Nieuwe Instituut en van de inventarisatie die daar zal plaatsvinden. Deze voorbereiding is nodig om zowel de fysieke staat van het archief te waarborgen als de logistieke vervolgstappen zorgvuldig te kunnen plannen.

De schenker, de dochter van Aldo en Hannie van Eyck, heeft een uitgebreide projectenlijst beschikbaar gesteld, waarin het archief op zowel project- als stuksniveau is beschreven. Deze lijst is belangrijk om te kunnen controleren of al het materiaal aanwezig is, en om de ordening van het archief zoals het in de afgelopen jaren bewaard is, in stand te houden.

Een groot deel van de tekeningen zijn gevlakt opgeborgen in zuurvrije omslagen en bewaard in archiefkasten. Elk van deze tekeningen, ook de kleinste, die weinig groter zijn dan een postzegel, is voorzien van een uniek inventarisnummer. Daardoor kan de koppeling met de projectenlijst eenvoudig worden gemaakt.

Deze zorgvuldige omgang met de stukken heeft ervoor gezorgd dat dit deel van het archief in zeer goede staat is, in materiële, maar ook in administratieve zin. Zo is het intensieve, zoekende ontwerpproces dat voorafging aan de realisatie van het Sonsbeekpaviljoen in 1966, goed te volgen. Het beslaat ruim 60 schetsen, waarbij Van Eyck drie verschillende concepten onderzocht, elk met eigen ideeën over structuur, richting en ruimtelijke relaties. In het uiteindelijke, gekleurde plan zie je hoe Van Eyck zorgvuldig de beelden van elke kunstenaar een plek geeft in het paviljoen, en met notities aangeeft hoe ze in relatie tot elkaar staan.

Maar er zijn ook interessante projecten die nog geen inventarisnummertje met label gekregen hebben, zoals een stapel schetsen van het onuitgevoerde ontwerp voor Villa Robert van Eyck (Aldo’s broer) in St-Paul-de-Vence uit 1968. Het idee achter het ontwerp was om de plattegrond open te maken, zodat het indrukwekkende landschap van de omgeving ook binnen te ervaren is. Dat gebeurde via twee overdekte terrassen, die op verschillende hoogtes lagen en op elkaar uitkeken over een open ruimte in het midden. Zo werd buiten niet alleen zichtbaar, maar werd het onderdeel van het interieur. Op de schetsen zie je de binnenplaats waaromheen alle ruimten zoals de keuken, woonkamer en slaapkamers gegroepeerd lagen.

Dan is er nog het deel van het archief dat is bewaard in kokers, dozen en ordners, of dat los op planken en in kasten ligt. Het zijn vooral deze stukken – projectdocumentatie, correspondentie – die een dieper inzicht geven in de manier waarop een project zich heeft ontwikkeld van eerste idee tot uitvoering. Dit materiaal wordt transportklaar gemaakt door het te herverpakken in zuurvrije mappen en dozen, zodat de fysieke staat van het materiaal tijdens en na het transport optimaal beschermd blijft. Omdat dit deel van het archief nog niet is opgenomen in de bestaande projectenlijst, vraagt het extra aandacht om uit te zoeken welk materiaal precies bij welk project hoort.

Na deze voorbereidende fase zal het gehele archief een anoxiebehandeling ondergaan. Dit is een niet-giftige methode om af te rekenen met schadelijke organismen zoals papiervisjes en hun eitjes, die in veel huishoudelijke en archiefomgevingen voorkomen. Deze preventieve maatregel garandeert dat het archief straks in een veilige, insectenvrije toestand het depot en de inventarisatiefase ingaat.

Naast het 'papieren archief' met tekeningen, projectdocumentatie en correspondentie, bevat het verworven archief ook 23 maquettes.
Lees meer over de maquettes.