The Mansholt LetterThe Mansholt Letter

Direct na de Tweede Wereldoorlog wordt boer en sociaaldemocraat Sicco Mansholt aangesteld als Minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening. Nederland ligt in puin en er dreigt een acuut voedseltekort. Onder het motto 'Nooit Meer Honger' ontwikkelt hij een beleid dat leidt tot een ongekende schaalvergroting van de landbouw. Het kleinschalige landschap verandert in een efficiënt productielandschap. Rationalisering, mechanisering en gerichte voorlichting zijn de instrumenten voor de moderne bedrijfsvoering. Gedurende een 14-jarig ministerschap legt Mansholt de basis voor een van de meest innovatieve en productieve landbouwsectoren van de wereld.

Het ideaal van Mansholt is voedselvoorziening voor de hele wereld. Daartoe moeten de groeiende verschillen tussen arm en rijk worden bestreden. Mansholt staat daarmee aan de wieg van de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking. Voor hem is Europese samenwerking een noodzakelijke stap in de richting van globale voedselvoorziening. Als eerste landbouwcommissaris van de EEG lukt het hem een gemeenschappelijk landbouwbeleid te realiseren. Hij ziet dat als de motor achter Europese integratie. Europa is voor Mansholt eerst en vooral een politiek project, waarmee hij zich profileert als een belangrijk grondlegger van de huidige Europese Unie.

Het succes heeft ook een keerzijde. De voedseloverschotten die in de jaren zestig ontstaan brengen dat op een pijnlijke manier aan het licht. Schaarste is veranderd in obscene overvloed. Mansholt is de eerste die dat inziet en probeert bij te sturen. Tevergeefs. Hij beseft dat zijn beleid geen antwoorden heeft op nieuwe maatschappelijke problemen. De verschillen tussen arm en rijk zijn alleen maar toegenomen. Bovendien ziet hij dat er een vernietigende aanslag is gepleegd op de natuur. Geïnspireerd door de adviezen van de Club van Rome, pleit hij voor hervormingen die haaks staan op het dogma van schaalvergroting. Tot op de dag van vandaag wordt het debat rond het voedselvraagstuk gedomineerd door het conflict tussen aanhangers van klein- of grootschalige landbouw.

Sicco Mansholt. Een goede Europeaan' toont Mansholts opkomst, neergang en radicale inkeer aan de hand van vijf ruimtelijke scènes. Vier vooraanstaande personen leggen bovendien de relatie tussen Mansholts handelen en het hedendaagse voedselvraagstuk. De wijze waarop Mansholts ideeën postvatten in de samenleving wordt getoond aan de hand van een serie historische voorlichtingsfilms. In actueel filmmateriaal komen mensen aan het woord die getuige waren van de modernisering van het platteland. De verandering van het landschap en de ontwikkeling van landschapsontwerp als discipline in Nederland lopen als een rode draad door de tentoonstelling heen.

In deze drie video's vertelt curator Marten Kuijpers het verhaal van de tentoonstelling _Sicco Mansholt. Een goede Europeaan. _Voor Het Nieuwe Instituut vertaalde studio PolyLester het verhaal van Mansholt naar een installatie met vijf ruimtelijke scenes, verwijzend naar de vijf bedrijven uit de klassieke tragedie. De wijze waarop Mansholts ideeën postvatten in de samenleving werd getoond aan de hand van een serie voorlichtingsfilms en historisch en actueel filmmateriaal van getuigen van de modernisering van het platteland.

Sicco Mansholt. Een goede Europeaan was een vervolg op de tentoonstelling Mansholt, Landschap in Perspectief die begin 2014 te zien was bij Bureau Europa te Maastricht. Bij Bureau Europa richtte de blik zich op de wijze waarop Mansholts beleid de inrichting van het Nederlandse landschap heeft bepaald; in Het Nieuwe Instituut staat de politieke en sociale biografie van Mansholt centraal.