Space Embodied
_Space Embodied. The Russian Art of Movement 1920-1930 _gaat over het streven naar een nieuwe, vrije mens, zoals gepropageerd door de Russische avant-garde. Space Embodied is een installatie over het lichaam in beweging: levensgrote projecties van dansers, een dansvloer, decorstukken en spiegels confronteren de bezoeker op een even directe als fysieke manier met het historische materiaal uit de jaren twintig van de vorige eeuw.
Voor veel kunstenaars in de vroege twintigste eeuw is 'de nieuwe mens' een belangrijk thema. Meer dan ooit tevoren wordt het menselijk lichaam het onderwerp van artistiek experiment. Zeker in Rusland, waar de revolutie de complete maatschappij en dus ook de kunst radicaal wil veranderen, richt de avant-garde zich op de totstandkoming van een nieuwe, vrije mens. Architecten, schilders, componisten, ontwerpers, filmers: binnen allerlei disciplines worden conventies doorbroken. Samenwerking tussen de vakgebieden is deel van deze nieuwe revolutionaire kunstpraktijk.
De geest van de revolutie beïnvloedt ook het ballet, een kunstvorm die bij uitstek om het menselijk lichaam draait. In de jaren twintig ontwikkelt _de vrije dans _zich stormachtig. De nieuwe choreografieën, aanvankelijk in Rusland geïntroduceerd door de Amerikaanse danseres Isadora Duncan, kiezen de natuurlijke beweging als alternatief voor de academische patronen van het klassieke ballet. Het lichaam dient te worden bevrijd van sociale en seksuele conventies. Deze experimentele benadering is ook terug te vinden in de kostuums en decors die de ruimte rond de dansers moet transformeren. Dankzij recent ontwikkelde fotografische en cinematografische technieken kunnen de opwindende vernieuwingen van toen nu worden vastgelegd.
De installatie Space Embodied concentreert zich op de erfenis van de Russische vrije dans, en vooral op de visuele taal die kunstenaars en fotografen daaraan gaven. Hun fascinatie was met name gericht op de relatie van het dansende lichaam tot de ruimte, de muziek en de politiek van het revolutionaire Rusland. De bloei van de vrije dans duurt maar kort. Al in de jaren dertig werden de meeste dansstudio's op last van de communistische machthebbers gesloten, omdat ze te 'formalistisch' zouden zijn. Dat weerhield het Stalin-regime er later niet van om allerlei elementen uit de choreografieën te gebruiken in films en bij de massale gymnastische opvoeringen, die zo specifiek zijn voor dit politieke regime.
Grafisch ontwerpers Experimental Jetset en fotograaf Johannes Schwartz baseerden Space Embodied op oorspronkelijke decors. In drie delen (Space, Body en Movement) worden beelden getoond van de uitzonderlijk creatieve samenwerking tussen dansers en fotografen, scenografen en choreografen. De grondslag hiervoor ligt in een diepgaand onderzoek van de Italiaanse kunsthistorica Nicoletta Misler. Haar boek V Natsjale Bilo Telo (In het begin was er het lichaam) documenteert de veranderende blik op het menselijk lichaam in de Russische kunst van de periode 1900-1930. Hoofdstuk 1 van het boek The Russian Art of Movement 1920 | 1930 van Nicoletta Misler, met als titel 'A Choreological Laboratory' kan in deze webmagazine worden gedownload. Dit is een preview van het boek, die in november 2016 verschijnt. (Copyright: 2016 Umberto Allemandi, Torino)
Lees hier een interview met Johannes Schwartz en Nicoletta Misler over de installatie Space Embodied.
Lees een deel van de inleiding van_The Sixth Sense of the Avant-garde: dance, kinaesthesia and the arts in revolutionary Russia_ (Bloomsbury Methuen Drama, 2017), het nieuwe boek van Irina Sirotkina & Roger Smith. Reproduced by permission of the publisher.
Curator Nicoletta Misler Onderzoek Anastasia Lesnikova Art direction Johannes Schwartz Ruimtelijk ontwerp Experimental Jetset Grafisch ontwerp Experimental Jetset Projectleiding Linde Dorenbosch Met dank aan State Museum and Exhibition Center ROSIZO Mede mogelijk gemaakt door Mondriaan Fonds, Wilhelmina E. Jansen Fonds