Op zoek naar het Pluriversum
Het is 's ochtends vroeg. De zon komt op, een nieuwe dag is begonnen. De lente hangt in de lucht. Het wordt tijd dat we bepalen wat er gebeuren moet en met wie we dat gaan doen. Mensen zijn sociale wezens. We kunnen niet zonder elkaar overleven, en toch zijn er onderling grote, soms lastig te overbruggen verschillen. Hoe gaan we om met deze paradox? Grafisch ontwerper Miquel Hervás Gómez zet ons op een spoor: "Comunalidad" - en hier is gek genoeg geen vertaling voor - "is dat wat de samenleving bij elkaar houdt, het cement tussen alle losse onderdelen van de maatschappij." De oorspronkelijke bewoners van Latijns-Amerika - of Abya Yala, zoals zij dit continent noemen - omschrijven dit cement als "communal autonomía". Om meer grip op dit begrip te krijgen, deelt Wong en Krier's pluriversele gids Arturo Escobar een aantal uitspraken met ons uit een samenkomst in 2013: "Autonomie is niet iets opzichzelfstaands, maar bestaat uit relaties. En juist omdat we van elkaar verschillen hebben we die autonomie nodig. We bouwen aan een gemeenschap van gemeenschappen. Ontdoe spreektaal van commercialiteit. Het geheim is om zoals kinderen en water te zijn: vrolijk, transparant, creatief en in beweging." Persoonlijke aantekeningen uit de tweede Tramas y mingas para el Buen Vivir (Conspiracies and Collaborations for Buen Vivir) bijeenkomst, 9-13 juni, 2013, Popayán, Colombia, in: Arturo Escobar, Designs for the Pluriverse. Radical Interdependence, Autonomy and the Making of Worlds, Durham: Duke University Press, 2018, p. 166.
Joke Robaard / Domino / C (company)
2022, Amsterdam
Vier mensen spelen domino met geselecteerde beelden uit het (mode)archief van kunstenaar Joke Robaard. Het spel bestaat uit 28 zwart-witspreads waarop mensen staan afgebeeld en soms ook dieren. De aantallen afgebeelde figuren vervangen de stippen van het klassieke dominospel. De eerste speler die al z'n beelden heeft weten te leggen wint. Na afloop praten de spelers over de mogelijke betekenissen van de gelegde combinaties. Waarom komen mensen samen, waar zit het gemeenschappelijke? Robaard ontwikkelde Domino / C (company) speciaal voor de tentoonstelling.
Nur Horsanalı / Animal Çeşmes
2022, İstanbul
Ontwerper Nur Horsanalı verzamelt allerlei voorbeelden van 'halletmek': het vermogen om dingen ter plekke geïmproviseerd te fixen, op te lossen. De waterbakken op de foto's zijn gemaakt - en worden onderhouden - door İstanbulites die zich bekommeren om de zwerfhonden en -katten in de stad. Tijdens haar onderzoek kwam Horsanalı ook ontworpen vogeldrinkfonteintjes uit de tijd van het Ottomaanse rijk tegen, een ontdekking! "Waarom zijn we hier ooit mee gestopt?", vraagt ze zich af.
Jay Tompt / Community of Dragons Forest Gathering
2021, Totnes
Aangetrokken tot burgerparticipatie en de Transitions Town-beweging in Engeland, verruilde 'REconomista' Jay Tompt Californië (VS) voor Devon (VK). Hij organiseert en co-creëert daar onder andere groepssessies die losjes gebaseerd zijn op het televisieformat Dragons' Den. Lokale ondernemers pitchen hun vernieuwende en circulaire ideeën, dorpsgenoten kunnen op verschillende manieren participeren: van financieel bijdragen tot het aanbieden van vaardigheden, knuffels of zelfgebakken cake. Onderliggende gedachte: als je persoonlijk in 'iets' investeert, dan wordt dat iets ook onderdeel van jou.
Ooze (Eva Pfannes and Silvain Hartenberg) with Marjetica Potrč / Of Soil and Water: King's Cross Pond Club
2015-2016, London
Stel je een enorme bouwput in het centrum van Londen voor. In het midden van deze chaos van beton, aarde en staal bouwden architecten Eva Pfannes en Silvain Hartenberg samen met kunstenaar Marjetica Potrč een natuurzwembad. De King's Cross Pond Club kun je zien als een samenwerking tussen water, aarde, planten, micro-organismen en mensen. Ooze rekende uit dat, gebaseerd op het vermogen van de zwemvijver om zichzelf te reinigen, er maximaal 163 mensen per dag in konden zwemmen. Het was een tijdelijk zwembad, maar de groep zwemmers heeft nog steeds onderling contact. Tot op de dag van vandaag missen ze 'hun' vijver.
The Linen Project / Linen Stewards Practicing Collectivity
2019-ongoing, Arnhem
Wat betekent het om alledaags textiel met de hand en collectief te verbouwen, te verwerken en te maken? In april 2020 is het Shared Stewardship initiatief begonnen als een groep van dertig 'Linen stewards'. Samen delen ze de zorg en verantwoordelijkheid voor het totale proces van vlaszaad tot resultaat. Als collectief herstellen zij op lokaal niveau de verbinding tussen het sociale, ecologische, economische en culturele. De groep gaat non-hiërarchisch en met vallen en opstaan het derde jaar in. Door de extreme droogte in 2020 kwam de vlasoogst onder druk te staan, de vlasvezel was broos en kort, maar dat weerhield de stewards er niet van om spannende experimenten en uitkomsten te genereren. Resultaten uit het eerste jaar zijn hier te zien.
Sabine Zahn / Fremdgehen. Ein Choreografische Stadterweiterung (40 minutes, 55 seconds)
2019, Berlin
De ongedefineerde buurten van Berlijn zijn het werkterrein van onderzoeker en choreograaf Sabine Zahn. Samen met andere lichamen duikt ze in deze blinde vlek van een stad in transitie, op zoek naar verbinding en wrijving. De afgelopen jaren ontwikkelde ze op deze manier scripts en methoden voor verschillende steden, waaronder Medellín in Colombia. In deze film zie je vier duo's - steeds een performer en een gast - gelijktijdig het gebied rond Anhalter Bahnhof onderzoeken. Soms aarzelend, soms uitbundig en speels verkennen de spelers het gewone leven van deze centraal gelegen en toch ook saaie buurt, vlakbij Potsdamer Platz. Wanneer slaat bewegen om in blijven? En kan het onderzoekende lichaam op deze manier bijdragen aan het debat over de toekomst van de stad?
Kornelia Dimitrova / Playbook for Healing Environments
2019-2021, Eindhoven
Architect en 'social designer' Kornelia Dimitrova zegt het zo: "Genezen is een proces, dus plekken om beter te worden, kunnen zelf ook beter worden door tijd en ruimte te maken voor leren, ontwikkeling en inclusie." Jarenlang stak Dimitrova tijd in het observeren en in kaart brengen van landgoed De Grote Beek, een psychiatrisch instituut van 120 hectaren in Eindhoven. Deze aanpak resulteerde in voorstellen en mogelijkheden op verschillende termijnen. Wat kun je nu realiseren, wat in een paar maanden en waar heb je een jaar, of misschien wel tien jaar voor nodig? Een ligstoel en parasol zoals je die hier ziet kun je binnen een paar uur op een leeg grasveld neerzetten. Kan deze 'onmiddelijkheid' later gezelschap krijgen van een buitendouche en misschien nog later van een sauna?