Op zoek naar het Pluriversum
En ineens is het zomer. Het frisse groen van de lente heeft plaatsgemaakt voor diepere, donkere schakeringen. Het is een warme middag. De zon staat hoog aan de hemel, de schaduwen zijn kort. Het is tijd om te spelen, om plannen uit te voeren. Dat betekent ook dat we tegen sommige dingen 'ja' en tegen andere dingen 'nee' moeten zeggen. Het is tijd om te laten zien waar we voor staan: actie! We kunnen er niet meer onderuit. Nu het idee van oneindige economische groei z'n glans verloren heeft, kunnen we vaststellen dat er geen moderne oplossingen zijn voor moderne problemen. Wong en Krier's pluriversele gids Arturo Escobar schrijft: "We moeten op zoek naar anders-dan-moderne manieren om werelden te maken. Ontwerpers moeten binaire systemen achter zich laten en werken aan radicale verbeeldingen." Een radicale houding - radicaal komt van 'radici', wortel - in deze context betekent het omarmen van een compromisloze en tegelijkertijd niet-moralistische manier van zijn. Makkelijker gezegd dan gedaan, want binaire dilemma's - de 'ja's' en de 'nee's' - blijven zich opdringen. Radicaal zijn vereist dat je wortelt in de geschiedenis, in de gemeenschap, in het hier. Want alleen dan is het mogelijk om een leven te leiden dat ander leven mogelijk maakt. De makers in dit hoofdstuk zetten zich met huid en haar in: ze stappen weg van het gebruikelijke om zich liefdevol te kunnen verbinden met heggen, schapen, rivieren, mensenrechten, oproer en betaalbare woningen.
la C.A.R. (Cellule d’Actions Rituelles) / INITIATION MASKS
21st century, ZAD (Zone to Defend), Notre-Dame-des-Landes, Brittany
Oefen samen met la C.A.R. (Cellule d'Actions Rituelles) het 'nee' van het verzet en het 'ja' van de verbeelding. Vanuit een 'bevrijd gebied' vlakbij Nantes, waar met succes de aanleg van een vervuilend vliegveld is verijdeld, organiseert la C.A.R. evenementen op het snijvlak van kunst, activisme en 'magick'. Ze nemen met zowel artistieke als activistische middelen een voorschot op wat ze "een wereld die er is omdat een andere werd voorkomen" noemen: een wereld zonder helder onderscheid tussen protest en maakproces of tussen plezier en politiek succes. Stop je hoofd in de gevlochten 'helmen' en laat je meenemen op een tocht langs werelden die het waard zijn om voor te vechten, maar ook langs werelden waar we 'nee' tegen zouden moeten zeggen, zoals Mark Zuckerberg's Metaverse.
Cynthia Hathaway / WASA, WOOL ALLIANCE FOR SOCIAL AGENCY
2018-ongoing, the Netherlands / Pakistan and other locations
Artistic researcher Cynthia Hathaway vraagt zich af: "Op welke manier is wol een spiegel voor (niet-)duurzame werkwijzen en ongelijkwaardige relaties?" Op zoek naar antwoorden duikt Hathaway diep in de wereld van wol, schaapherders en recycling. En dit leidt weer tot nieuwe vragen: waarom is wol als materiaal zo ondergewaardeerd in en buiten Europa? En kunnen steden leren van plattelandspraktijken als schaapherderschap? Cynthia benaderde een schaapskudde inclusief herders en organiseerde een Wool March door textielstad Tilburg in een poging stad en platteland weer aan elkaar te koppelen. Hathaway: "Door wol en wandelen te combineren krijgen we meer zicht op waar we zijn en waar we uiteindelijk terecht willen komen." Als je zin hebt: loop een stuk met haar mee.
Li An Phoa / Drinkable Rivers
2005-ongoing, European watersheds
Waarom vinden we het als mensen vanzelfsprekend dat we niet meer rechtstreeks uit een rivier kunnen drinken? We lijken zelfs te zijn vergeten dat dat ooit kon. Onacceptabel voor onderzoeker en activist Li An Phoa. Drinkbare rivieren zijn een indicator voor een gezonde leefomgeving voor alle levende wezens. In de afgelopen vijftien jaar liep Phoa meer dan 18.000 kilometer langs rivieren op verschillende continenten. Onderweg gaat ze in gesprek met wetenschappers, schoolkinderen, activisten en bestuurders. Om meer inzicht te krijgen in de waterkwaliteit, werkt ze aan een wereldwijd netwerk van mensen die hun rivieren monitoren. Streven: zelf nog meemaken dat er weer rechtstreeks uit rivieren gedronken kan worden.
Tomás Espinosa / Continuum II
2020, Bogotá
Kunnen we onze aanwezigheid in de wereld opnieuw vormgeven? Kunstenaar Tomás Espinosa werkt al een paar jaar samen met La Red Comunitaria Trans, een strijdbare groep Colombiaanse trans vrouwen. Samen ontwikkelen ze workshops, interventies en performances in de openbare ruimte, met persoonlijke groei en een grotere zichtbaarheid van de trans gemeenschap als doel. Ze vechten voor een veiliger leven en gelijke rechten. In het werk van Espinosa zijn de spanning tussen intimiteit en het publieke domein, en de niet-aflatende aanwezigheid van geweld, terugkerende thema's.
Ola Hassanain / Charette (16 minutes, 20 seconds)
2019, Khartoum
Volgens kunstenaar en 'ruimtelijk maker' Ola Hassanain zou iedereen het recht moeten hebben om in de publieke ruimte aanwezig te zijn op zijn, haar of hen eigen voorwaarden. Je kijkt naar een discussie over routes door de stad Karthoum, gebruikt door demonstranten tijdens de revolutie in Sudan in december 2018. Een revolutie die een kortstondige opening naar democratie forceerde, totdat een militaire coup daar op 25 oktober 2021 een eind aan maakte. In Charette haalt Hassanain de kijker naar binnen als deelnemer aan de discussie over de gebouwde omgeving. Dus: demonstranten, ga zitten en neem de routes die op tafel liggen in je handen. Hoe navigeer je als actievoerder veilig door een stad die je niet kent? Helemaal als je weet dat Google Maps essentiële voorzieningen in Karthoum, zoals apotheken en tankstations, niet laat zien. Hoe kunnen we het vertrouwen in onze directe omgeving terugwinnen? Vertrouwen dat hard nodig is om de strijd aan te gaan met een agressieve overheid.
Suzanne Dhaliwal / Inclusive Climate Campaigning
Ongoing, Croatia
Hoog op de agenda van kunstenaar en activist Suzanne Dhaliwal; meer kleur en queerness in de wereld van het klimaatactivisme en meer aandacht voor mensenrechten in het klimaatdebat. Voor Dhaliwal is luisteren een essentiële, maar vaak overstemde kwaliteit van actievoeren. Door de werking van de klassieke megafoon om te draaien, van praten naar luisteren, wordt dit 'icoon van activisme' gereedschap én metafoor.