Atelier Nelly en Theo van Doesburg
Architectuur Dichterbij schenkt dit jaar bijzondere aandacht aan de collectie van Theo van Doesburg. Uit zijn archief, dat voor een groot deel bestaat uit kwetsbare calques, worden 190 werken gerestaureerd. Dankzij onderzoek en restauratie is het weer mogelijk werken van Van Doesburg beschikbaar te stellen voor raadpleging en bruiklenen. Het biedt tevens aanknopingspunten het archief vanuit nieuwe perspectieven te bekijken.
Begin jaren 80 kocht het Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst, de rechtsvoorganger van het Nederlands Architectuurinstituut en Het Nieuwe Instituut, 47 tekeningen van de weduwe van Theo van Doesburg, Nelly van Doesburg van Moorsel. In 1983 schonk Wies van Moorsel, het nichtje en erfgename van Nelly van Moorsel, de gehele Van Doesburg-erfenis, inclusief de woning met atelier te Meudon-Val- Fleury, aan de Nederlandse Staat. Het Instituut Collectie Nederland heeft de collectie in de geest van Nelly, verdeeld onder verschillende musea en instellingen in Nederland, zodat het materiaal voor een zo breed mogelijk publiek beschikbaar zou komen.
Het NAi heeft uit de Schenking Van Moorsel de beschikking gekregen over het grote architectuurdeel, circa 330 tekeningen en foto's. Dit is nu onderdeel van de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw die Het Nieuwe Instituut beheert. Het betreft uitgevoerde werken en ontwerpen als de contraconstructies en tesseracten waarin Van Doesburg zijn theorieën over architectuur beproefde. Ook van zijn samenwerking met de architecten J.J.P. Oud, Jan Wils, C. van Eesteren en anderen, zijn voorbeelden te vinden, onder meer tegel- en glas-in-lood-ontwerpen, voorstellen voor kleuroplossingen en meubel en interieurontwerpen.
Kwetsbaar materiaal
Voor Het Nieuwe Instituut is collectiemobilititeit van groot belang. Het biedt kansen om niet eerder getoonde werken te presenteren en het brengt een groter publiek in aanraking met de collectie. Ook is het interessant om collectiestukken in een nieuwe context te kunnen tonen: zo ontstaan er steeds weer nieuwe verhalen. Een groot deel van de collectie van het Nieuwe Instituut bestaat echter uit tekeningen die niet gemaakt zijn om jarenlang te bewaren. Het is een archief, geen museale collectie met kunstwerken die generaties behouden moesten blijven. Ze zijn daarom kwetsbaar. Dat geldt zeker ook voor de werken van Theo van Doesburg; ze zijn destijds gemaakt als werktekeningen en presentatiemateriaal. De sporen daarvan zijn nog steeds te zien op de tekeningen. Er is gebruikgemaakt van verschillende kwetsbare, weinig duurzame materialen en de werken zijn tijdens presentaties gewoon met punaises opgehangen aan de muur. Onderzoek, restauratie en conservering maakt het tentoonstellen van deze werken, zoals in Altelier Nelly en Theo van Doesburg, weer mogelijk.