Arus Balik – Shifting Currents
Nieuwe Instituut, Museum Het Schip en het Indonesische Gudskul presenteren dit najaar het project Arus Balik – Shifting Currents, een initiatief dat architectuur- en ontwerpnetwerken tussen Nederland en Indonesië samenbrengt en hun diaspora's met elkaar verbindt, en waarbij architectuur en ontwerp worden erkend als tastbare getuigen van het koloniale verleden. Hoe kunnen we de erfenis van ontwerp tussen Nederland en Indonesië opnieuw in kaart brengen, en hoe kan dit naar nieuwe paden leiden?
Wat heeft een Europees-classicistische villa te zoeken in een stad als Jakarta? En hoe belandden er op hun beurt ‘Indische’ ornamenten aan de gevels van portiekwoningen van de Amsterdamse School? Wat hoopte architect Berlage te ontdekken tijdens zijn studiereis naar het Oosten? En hoe kijken we in de eenentwintigste eeuw naar de beeldtaal van ontwerpers ‘tussen culturen’?
Sinds de kolonisatie van Indonesië zijn de ontwikkeling van de eilandengroep in Zuidoost-Azië en die van Nederland nauw met elkaar verweven geraakt. Het gezamenlijke verhaal – van vierhonderd jaar geweld en ongelijkheid in één opzicht en inspiratie en uitwisseling in een ander – wordt aan beide kanten van de oceaan weerspiegeld in ontwerp. Dat zie je ook terug in erfgoedcollecties zoals de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw die het Nieuwe Instituut beheert.
Met het programma Arus Balik – Shifting Currents willen de initiatiefnemers de gangbare stroom tussen het heden en het verleden verleggen. Nieuwe Instituut, Museum Het Schip en kunstplatform Gudskul slaan de handen ineen. Ze benaderen de gedeelde geschiedenissen en het genetwerkte ontwerperfgoed ‘tegen de stroom in’ als uitgangspunt voor een interdisciplinaire zoektocht naar de woorden, hulpmiddelen en beeldtaal waarmee we uitdrukking kunnen geven aan het verleden en de gemeenschappelijke toekomst die we nastreven.
Het project is een samenwerking met Museum Het Schip en Gudskul, en wordt onder andere gesteund door DutchCulture, het Prins Claus Fonds, de Marinus Plantema Foundation, Museum Arsitektur Indonesia en Berlage di Nusantara.
Programma
Arus Balik – Shifting Currents bestaat onder meer uit zogenaamde huiskamersessies in de GUD Instituut Huiskamer. Onder begeleiding van Gudskul en lokale samenwerkingspartners in Nederland en Indonesië, vinden er lezingen, een symposium bij het Nieuwe Instituut en een bezoekersprogramma plaats. Bezoekers, kunstenaars, ontwerpers, curatoren, onderzoekers en architecten die zich in hun werk bezighouden met koloniaal architectuurerfgoed treffen elkaar. Zij maken gebruik van ontwerpmethoden om in te gaan op onderwerpen als diasporisering, onderling verknoopte geschiedenissen en hybrideculturen.
