Tatami Architecture Tatami Architecture

De tatami is een Japanse vloermat waarvan de afmetingen zijn gebaseerd op het menselijk lichaam. Het is een van de vier 'platformen' waar de installatiereeks _Platform. Body/Space _aan is gewijd. Deze avond presenteerde Sophie Berrebi het onderzoek achter _Platform. Body/Space _en gaf Carola Hein een lezing over de betekenis en geschiedenis van de tatami. Lees de tekst van de lezing van Carola Hein.

Aan de hand van vier verschillende 'platformen' - de yogamat, het strandlaken, de tatami en het gebedskleed - onderzocht kunsthistoricus Dr. Sophie Berrebi hoe deze objecten bemiddelen tussen lichaam en ruimte. Ter gelegenheid van de derde aflevering van de vierdelige reeks Platform. Body/Space vertelde Berrebi over haar onderzoek en ging Prof. Carola Hein in op de historische en hedendaagse betekenis van de tatami in de Japanse architectuur. Zij legde daarbij ook een relatie met de Westerse architectuur. Shofukan verzorgde een theebijeenkomst waardoor bezoekers het gebruik en de betekenis van de tatami kunnen ervaren. Moderator van de avond was Flora van Gaalen.

De tatami duikt voor het eerst op in de twaalfde eeuw en wordt vanaf de achttiende eeuw behalve in tempels ook in één of meerdere kamers van woonhuizen gebruikt. Maar de tatami is meer dan vloerbedekking alleen. De afmetingen van een tatami zijn gebaseerd op het menselijk lichaam: volgens de overlevering representeert de tatami de oppervlakte die één samoerai nodig had om zijn bezittingen uit te stallen en te slapen. In Japan worden huizen en kamers nog steeds gemeten in het aantal tatami's. Vaak wordt een vergelijking gemaakt met de Modulor van Le Corbusier, al moet gezegd te worden dat de tatami geen puur abstracte architectonische maat is. Omgeven door regels en rituelen schept de tatami namelijk een specifieke sociale ruimte die onder meer in de traditionele theebijeenkomst zichtbaar wordt.

De installatiereeks _Platform. Body/Space_ doet verslag van een onderzoek naar een uiterst bescheiden platform en de manier waarop dat het menselijk lichaam met de omringende fysieke (en soms digitale) ruimte verbindt. In opeenvolgende installaties gaat het om de yoga mat, het badlaken, de tatami en het gebedskleed. Het onderzoek richt zich op de materiële en de symbolische betekenissen van deze platforms, zoals die af te lezen zijn aan hun geschiedenis en de manier waarop ze in verschillende culturen worden gebruikt.

Sophie Berrebi is schrijver, kunsthistoricus en curator. Zij is auteur van The Shape of Evidence. Contemporary Art and the Document (Valiz, Amsterdam, 2015), en redacteur van Entrée en matière: Hubert Damisch et Jean Dubuffet, Textes et correspondances 1961-2001 (JRP|Ringier / La Maison Rouge, Parijs, 2016), waarvan een samenvatting verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift October. Zij zit in de redactieraad van het nieuwe wetenschappelijke tijdschrift Stedelijk Studies. Berrebi promoveerde aan het Courtauld Institute of Art, University of London in 2003, en is sindsdien verbonden aan de Universiteit van Amsterdam waar zij kunstgeschiedenis en kunsttheorie doceert en onderzoekt. Momenteel werkt zij aan de publicatie Elements of Fashion. Icons, Gestures, Details.

Carola Hein is hoogleraar Architectuur en Stedenbouwgeschiedenis bij de faculteit Bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft. Zij is opgeleid aan het Institut Supérieur d'Architecture de l'État La Cambre in Brussel en de Hochschule für Bildende Künste in Hamburg, waar zij ook promoveerde. Haar interesse gaat momenteel met name uit naar onderzoek van internationale netwerken en de overdracht van architectonische en stedenbouwkundige ideeën via deze netwerken.