Reflecting on Venice: Design Positions at the Front Reflecting on Venice: Design Positions at the Front

Kan ontwerpkracht een bijdrage leveren aan de verbetering van de levensomstandigheden van de bevolking in conflictgebieden? Een gesprek met de curatoren van de Oostenrijkse, Duitse en Nederlandse paviljoens op de Biënnale van Venetië en Luke Korlaar van UNHCR. Lees het verslag.

Kan (of moet) een ontwerper zich buigen over maatschappelijk en politiek complexe kwesties? Welke positie kunnen architecten binnen dit krachtenveld innemen. Krijgen zij daadwerkelijk de ruimte om voor verbetering te zorgen of blijft het bij goede bedoelingen. Deze en andere vragen werden onderzocht door te reflecteren op een aantal spraakmakende tentoonstellingen die momenteel te zien zijn op de Biënnale van Venetië met als overkoepelend thema 'Reporting from the Front'. Met bijdragen van curatoren Sabine Dreher (Oostenrijks paviljoen, Places for People), Oliver Elser (Duits paviljoen, Making Heimat), Malkit Shoshan (Nederlands paviljoen, BLUE. Architecture of UN Peacekeeping Missions) en Luke Korlaar (protection officer UNHCR). Gespreksleider was Lilet Breddels, directeur van Volume.

Na de Thursday Night met Rijksbouwmeester Floris Alkemade was dit de tweede avond over het krachtenveld waarin de architectuur zich bevindt.

Deze Thursday Night werd mede mogelijk gemaakt door het Goethe Institut

In reactie op de vluchtelingencrisis is de Oostenrijkse bijdrage aan de architectuurbiënnale van Venetië in 2016 niet beperkt gebleven tot het paviljoen in Venetië. Places for People omvat ook drie projecten in Wenen. Drie teams kregen de opdracht om, in samenwerking met ngo's, de transformatie van leegstaande gebouwen naar tijdelijke huisvesting voor statushouders te ontwerpen en deze ook op de langere termijn te begeleiden.

Sabine Dreher is medeoprichter van Liquid Frontiers, een denk- en doe-tank en designstudio dat gevestigd is in het Museumkwartier in Wenen. De studio initieert tentoonstellingen en publicaties over kunst, design en architectuur en ontwikkelt samenwerkingsprojecten met architecten en ontwerpers. Samen met Elke Delugan-Meissl, is Liquid Frontiers curator van de tentoonstelling Places for People in het Oostenrijkse Paviljoen op de Architectuur Biënnale van Venetië 2016.

Vier grote openingen hebben het Duitse paviljoen getransformeerd tot een open huis. Meer dan 48 ton baksteen werd uit de muren verwijderd. Het paviljoen is open. Duitsland is open. Vorig jaar werden de grenzen van Duitsland open gehouden om meer dan een miljoen vluchtelingen toe te laten. Ondertussen zijn de EU-grenzen grotendeels gesloten voor vluchtelingen. Het gebaar van het openen van het paviljoen is dan ook een oproep om Duitsland als gastvrij land voor immigranten te heroverwegen.

Oliver Elser studeerde architectuur in Berlijn en is sinds 2007 conservator van het Deutsches Architekturmuseum (DAM). Daarnaast werkt hij als architectuurcriticus en journalist. Hij stelde verschillende tentoonstellingen samen waaronder: _The Architecture Model: Extra, Fetish, Mini-Utopia _(2012) en Mission: Postmodern. Heinrich Klotz und die Wunderkammer (2014). Elser is de curator van _Making Heimat _in het Duitse paviljoen op de Architectuur Biënnale van Venetië 2016.

De presentatie in het Nederlands Paviljoen is opgebouwd rond een onderzoek naar de VN-basis Camp Castor in Gao, Mali. De VN vredesmissie speelt zich af in het woestijngebied van de Toeareg, een nomadische stam, waar de grenzen fluïde zijn en per seizoen verschuiven. Als gevolg van oorlog en klimaatverandering heerst er een permanente crisis. Shoshan stelt voor de VN-basis niet eenduidig te benaderen als een gesloten fort maar als een katalysator voor lokale ontwikkeling door de 'D' van Design toe te voegen aan de 'Leidraad Geïntegreerde Benadering', waarbij Defense, Diplomacy, and Development met elkaar worden verbonden.

Malkit Shoshan is oprichter van de architectuurdenktank FAST The Foundation for Achieving Seamless Territory. In haar werk verkent zij de relaties tussen architectuur, planning, politiek en mensenrechten. Zij is auteur van het bekroonde boek Atlas of the Conflict. Israel-Palestine (2010), en het boek Village (2014). Als onderzoekfellow bij Het Nieuwe Instituut deed zij een studie naar de hedendaagse architectuur en landschap van oorlog en vrede, getiteld 'Drones and Honeycombs'. Shoshan is de curator van de tentoonstelling BLUE. Architecture of UN Peacekeeping Missions in het Nederlands Paviljoen op de Architectuur Biënnale van Venetië 2016.

Luke Korlaar werkt sinds tien jaar voor UNHCR, onder andere in Bosnië, Zwitserland, Syrië, Tunesië en Libanon. In Syrië en Tunesië was hij betrokken bij de huisvesting van vluchtelingen. Van 2012 tot 2014 werkte hij in Beiroet bij de ontwikkeling van het programma voor toelating op humanitaire gronden en het huisvestingsprogramma voor Syrische vluchtelingen. Hij werkt momenteel bij UNHCR in Nederland als Protection Associate.

Lilet Breddels is kunsthistoricus en woont en werkt in Amsterdam. Ze is directeur van Stichting Archis, een culturele denktank die het debat aanjaagt over ruimtelijke en urbane urgenties en uitgever van Volume Magazine. Archis initieert projecten, exposities en debatten overal ter wereld. Breddels is gastdocent en curator met name over onderwerpen op het grensvlak van kunst en architectuur en hun rol in de maatschappij. Recente tentoonstelling zijn The Good Cause (samen met Arjen Oosterman) die de mogelijke rol van architectuur en stedenbouw onderzoekt in post-conflict situaties en Connected (samen met Arjen Oosterman) over de Self Made City.

Voorafgaand aan het debat organiseerde het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie een middagprogramma 'Reporting from Venice' waarin gereflecteerd werd op het thema van de architectuurbiënnale in Venetië. Met o.a. een keynote lezing door architect Kunlé Adeyemi over verstedelijking in Afrika in relatie tot het watervraagstuk en twee sessies waarin dieper wordt ingegaan op het werken in de 'frontlinie' met o.a. onderzoekers van het Koeweit paviljoen, het centrale paviljoen en de Urban Labs van UN-Habitat.

In samenwerking met culturele instellingen presenteerde Rotterdam viert de stad vanaf donderdag 5 mei 2016 Head Lights / Talent Nights dat podium gaf aan getalenteerde Rotterdammers. Gedurende tien weken werd er een kunstwerk van een Rotterdamse artiest gepresenteerd op de buitenmuur van Het Nieuwe Instituut. Elke donderdagavond opende Het Nieuwe Instituut na zonsondergang haar deuren voor de exclusieve lancering van een nieuw kunstwerk. Per editie droeg een culturele organisatie een maker aan die volgens hen hét Rotterdamse talent van het moment is. Het kunstwerk wordt gelanceerd met een muzikale act en drankje in de bar!

7 juli / editie 9 / Club Gewalt X Operadagen Rotterdam
Club Gewalt is een muziektheater-collectief van acht jonge multiperformers. Het collectief zit bomvol energie en gaat niet voor subtiliteit maar juist gewaagdheid. Club Gewalt lanceerde op donderdag 7 juli om 22.00 uur een kunstwerk speciaal voor Head Lights / Talent Nights mét een muzikale performance.