Zoöp-observatie: rietvoorn op het droge
Kunstenaar Frank Bruggeman observeert samen met Peter Zwaal het leven in de Nieuwe Tuin, waar zij vastleggen hoe planten, dieren en mensen zich in de buitenruimte van Zoöp Nieuwe Instituut tot elkaar verhouden. Deze editie van zijn reeks zoöp-observaties is wel heel spannend: een heus murder mystery rond de vijvers. Van een van de duizend uitgezette vissen resteert enkel nog de graat. Wie heeft de dood van deze rietvoorn op z’n geweten, als het de verdachte reigers of aalscholvers niet kunnen zijn?
26 maart 2023
De aanwezigheid van blauwe reigers in en rond de grote vijver van het Nieuwe Instituut maakt duidelijk dat er vis zit, schreef ik in een eerdere blog. Dat hoeft geen verbazing te wekken, want zoals bekend zijn in november vorig jaar ongeveer 1000 rietvoorns en baarzen in de vijver uitgezet, met name ter bestrijding van draadalg. Maar eenmaal uitgezet lieten die rietvoorns en baarzen zich natuurlijk niet meer zien.
In de winter leven veel vissoorten namelijk een teruggetrokken bestaan. Ze zoeken de wat dieper gelegen plekken in sloten en vijvers op, waar de watertemperatuur vrij constant is en ze weinig energie hoeven te verbruiken. Maar nu het voorjaar is aangebroken worden vissen weer actief en dat weten ook vogels die graag een visje lusten. Behalve de blauwe reiger heb ik (op 13 maart) ook al een aalscholver gezien die naar vis zat te spieden op het vijverbeeld van Auke de Vries.
Enkele dagen nadien (19 maart) zag Richard van het café op het terras van het Nieuwe Instituut een vis liggen. Het dier was getuige de verwondingen duidelijk ten prooi gevallen aan een reiger maar door enig geluk niet in de vogelmaag beland. Een reiger slikt een gevangen vis doorgaans pas in als de kop van de prooi richting het keelgat staat. Als dat niet het geval is wordt de vis opgeworpen en opnieuw in de tang genomen. Dat is hier dus waarschijnlijk misgegaan. De vis in kwestie is een rietvoorn (scardinius erythrophthalmus). De rode buik-,aars- en staartvinnen, de bleekgele ogen en het aantal schubben op de zijstreep laten daar geen misverstand over bestaan. Richard heeft de rietvoorn, die nog leefde, weer terug in de vijver gezet. Na een halve minuut op krachten te zijn gekomen zwom de vis weer weg.
“ Hoe is deze vis aan zijn einde gekomen en wie heeft hij tot voedsel gediend? ”
Vandaag vond ik zelf ook een vis op het terras van het Nieuwe Instituut, al resteerde daarvan alleen nog het skelet. Mijn vis kan duidelijk niet ten prooi gevallen zijn aan een reiger of aalscholver, aangezien die hun prooi heel inslikken en niet netjes van de graat afkluiven. Klein raadsel dus: hoe is deze vis aan zijn einde gekomen en wie heeft hij tot voedsel gediend?
Kunstenaar Frank Bruggeman beschrijft in samenwerking met onderzoeker en auteur Peter Zwaal wat hij zoal in De Nieuwe Tuin ziet gebeuren sinds het voorjaar van 2022, toen het Nieuwe Instituut officieel een zoöp werd. In kleine vignetjes schetst hij de dynamiek tussen de planten, dieren, wandelaars, medewerkers en andere menselijke en anders-dan-menselijke aanwezigen in de buitenruimte rond het instituut. Van de terugkeer van het waterhoen tot de onverwachte introductie van de kerstomaat.
lees meer observaties