Nieuwe reeks hulpmiddelen bij archiefonderzoekNieuwe reeks hulpmiddelen bij archiefonderzoek

Sinds de start in 2020 onderzoekt de werkgroep Collecting Otherwise hoe archiefinstellingen hun stempel drukken op de manier waarop we als samenleving herinneringen bewaren, stedelijke geschiedenis vastleggen en erfgoed vormgeven. Daarbij wordt kritisch gekeken naar het idee dat erfgoed neutraal zou zijn. Aan de hand van casestudy’s uit de architectuurcollectie van het Nieuwe Instituut, jaarlijkse thema’s over verzamelpraktijken en de ontwikkeling van gezamenlijke tools, maakt Collecting Otherwise ruimte voor een alternatieve manier van archiveren.

Met deze handleidingen nodigen we een breed publiek uit om zelf met deze inzichten en hulpmiddelen aan de slag te gaan. Ze zijn bedoeld als inspiratie en ondersteuning voor wie op een zorgvuldige en betrokken manier wil omgaan met archieven.

Een belangrijk uitgangspunt binnen het project is het idee van 'neighbourly borrowing', het ‘buurtschappelijk lenen’: het uitwisselen van kennis, werkwijzen en hulpmiddelen met andere erfgoedprofessionals en gemeenschappen. Dit gebeurt onder meer via de zogenoemde Tool Shed, een platform voor archief- en erfgoedgemeenschappen die ook bezig zijn met het ontwikkelen van meer rechtvaardige archiefpraktijken. De handleidingen zijn daar een direct resultaat van.

De werkgroep Collecting Otherwise is opgebouwd uit kleinere subgroepen. Elk van de vijf handleidingen is tot stand gekomen vanuit één van deze groepen, gebaseerd op de inzichten, tools en strategieën die zij in de afgelopen jaren hebben ontwikkeld.

Deze tool helpt om zorg centraal te stellen in het proces van archiefverwerving – voor het materiaal, de schenker, de ontvangende instelling én de archivaris. De Archival Care Rider nodigt uit om opnieuw na te denken over verwachtingen en omgangsvormen binnen dit proces. Door gezamenlijke afspraken te maken, ontstaat ruimte voor meerdere perspectieven en betekenisvolle context.

Asterisk* is een hulpmiddel om nieuwe stemmen, verhalen en kennis aan archiefstukken toe te voegen die eerder zijn uitgesloten of weggelaten. Door deze extra informatie krijgt het archief meer context en wordt zichtbaar dat archivering een doorlopend proces van aanvulling en herziening is. Via het Collectieplatform kun je gelijk al aan de slag met de online Asterisk* tool

Dit is een hulpmiddel om de archieven van koloniale architectuur opnieuw te benaderen en de betrokkenheid van de gemeenschap te bevorderen. Door plekken te bezoeken waar deze gebouwen nog staan en samen herinneringen en huidige functies in kaart te brengen, ontstaat een rijker beeld van hun betekenis. De tool is bedoeld voor iedereen die sporen van het koloniale verleden zichtbaar wil maken in de gebouwde omgeving van vandaag.

Deze tool helpt om verhalen te begrijpen die verspreid zijn over meerdere archieven. In plaats van elk archief als een afgesloten geheel te zien, nodigt het 'supra-archief' uit om verbanden te leggen tussen documenten op verschillende locaties. Zo ontstaat een vollediger, gelaagd beeld van het verleden – over de grenzen van instellingen heen.

Een werkgroep zorgt ervoor dat projecten, institutioneel of zelf georganiseerd, worden ondersteund vanuit verschillende perspectieven, disciplines en benaderingen. Deze manier van samenwerken zorgt voor bredere inzichten, meer betrokkenheid, en alternatieve manieren van communiceren en organiseren. Het stelt ondervertegenwoordigde stemmen centraal en helpt om bestaande normen te bevragen en nieuwe vormen van onderlinge zorgzaamheid te ontwikkelen.