Hidden (Hi)stories – 13 projecten geselecteerdHidden (Hi)stories – 13 projecten geselecteerd

De nadruk in Hidden (Hi)stories ligt op verhalen die zich afspelen in de (lokale) context van het Nederlandse koloniale verleden en postkoloniale heden. De ontwerpopgaven kunnen gaan over lokale gemeenschappen of plekken, maar kunnen ook betrekking hebben op een diasporische relatie met het Koninkrijk der Nederlanden. Denk aan verzwegen of uitgewiste plekken, rituelen, erfenissen of perspectieven. Projecten kunnen gericht zijn op niet eerder vertelde verhalen, maar kunnen ook de ‘canonieke’ kennis bevragen. Welke verhalen zijn tot nu toe belangrijk gevonden? Wat is de invloed daarvan op de vormgeving, architectuur en digitale cultuur of op gesprekken over dit verleden en heden in (bijvoorbeeld) het onderwijs? Wat betekenen de verhalen voor de keuzes in stedelijke ontwikkelingen en ruimtelijk beleid, voor het gebruik of misbruik van materialen en grondstoffen of voor de (on)toegankelijkheid van archieven en technologieën?

De volgende dertien projecten zijn geselecteerd:

• Sprekende geschiedenis – _Storianan Skondi di Karibe _
• el KANTOOR architectuur – In/Visible walls - Stories from the Kampungs of Batavia Indonesië
• Nest – Achter de façade
• Impossible Wherever – Transoceanic Disclose: Weaving Architectural Herstories
• Beyond Provenance – Artefacts after the Regime of Care
• JAG – A Feverish Theatre of Truth
• ACTE Architecture Studio – Hidden Materials Unearthed: From Colonial Wood Plunder to Ecological Justice
• Serana Angelista – Awakening the Archive
• Lisette Alberti – Defining Divinity: investigating the Taiwanese deify of VOC-ers
• Studio L A – Cups of Memory
• Stichting B.A.R.R. – Gamelan PORTAL
• Studio Watershore – Ghosts in Foreign Lands: Unveiling Colonial History Through Folk Narratives
• Counter/Narratives – Archival Horizons

Met uitzondering van het project Cups of Memory, dat is gericht op de (geleefde) ervaringen van verschillende bij de genocide in Srebrenica betrokken partijen, hebben alle geselecteerde projecten een direct verband met het koloniale verleden van Nederland. De projecten zijn specifiek gericht op de impact van architectuur en urban planning, natuur en ecologie en sociale rituelen en praktijken in verschillende landen en regio’s. In een aantal projecten worden hedendaagse maatschappelijke ontwikkelingen, zoals ontbossing, verbonden aan praktijken uit het koloniale verleden. Een ander terugkerend onderwerp is het behouden en vindbaar maken van (im)materieel erfgoed en de repatriatie daarvan.

Meerdere projecten zijn gericht op het documenteren van kennis, rituelen en verhalen of locaties die het risico lopen op verwaarlozing of zelfs uitwissing. Interessant is dat niet altijd het behoud centraal staat, maar er vaak ook wordt gezocht naar een nieuwe bestemming en daarmee een nieuwe betekenis die aansluit op de beleving van lokale gemeenschappen en deze versterkt. Meerdere projecten hebben als doel om een digital mapping-archief of -platform als vorm te ontwikkelingen om uitkomsten van het (onderzoeks)traject voor een breed publiek toegankelijk te maken. Ook wordt vaak gekozen voor een expositie of publicatie om kennis te delen. Opvallend is ook dat verschillende projecten methodologieën ontwikkelen om kennis op een inclusieve manier vast te leggen. In Awakening the Archive is bijvoorbeeld het streven om aan de hand van een persoonlijk voorouderlijk onderzoek een prototype instrumentarium te ontwikkelen dat anderen die op zoek zijn naar hun voorouders een alternatieve onderzoeksroute kan bieden.

Het maximale subsidiebedrag per project was € 40.000. De open oproep bestond uit twee fases, waarbij in de eerste fase geselecteerde projecten een schrijfsubsidie van €3.000 ontvingen om binnen een maand een samenwerkingsproject uit te werken. In de tweede fase zijn dertien projecten geselecteerd om het uitgewerkte voorstel uit te voeren. Parallel aan de uitvoering van het project volgen de projectpartners een uitwisselingstraject gefaciliteerd door het Nieuwe instituut in samenwerking met het Stimuleringsfonds.

Alle ingediende aanvragen zijn voorgelegd aan een onafhankelijke adviescommissie bestaande uit Lila Athanasiadou, Mike Emmerik, Amira Gad en Meryem Slimani. Zij beoordeelden de voorstellen in twee fases op de volgende criteria:

Fase 1:

• Het gekozen onderwerp en de vraagstelling;
• De samenwerking(en);
• De positionering.

Fase 2:

• De betekenis van het gekozen onderwerp en de vraagstelling;
• De mate waarin het project doeltreffend is in opzet en methodiek;
• De positionering;
• De opzet van de samenwerking(en);
• De wijze van kennisdeling van (tussen)uitkomsten.

Als onderdeel van Hidden (Hi)stories organiseren het Nieuwe Instituut en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie het kennisuitwisselingsstraject Tool Shed voor de geselecteerde projecten die samen een werkgroep vormen. Het doel hiervan is om de geselecteerde projecten aan elkaar te verbinden en experts uit het veld te betrekken in de reeks bijeenkomsten.

De reeks bijeenkomsten, georganiseerd in het Nieuwe Instituut, nodigt de geselecteerde projecten uit om te reflecteren op en voort te bouwen op hun kennisinstrumenten, en om opgedane kennis te koppelen aan geïdentificeerde urgenties. De focus van het traject is zowel op onderzoek gebaseerd als praktisch. Het gaat uit van de relaties van het project met verborgen erfenissen en perspectieven, hoe deze historische kennis in twijfel trekken en op welke manieren de projecten kennis productief kunnen openstellen voor de doelgroep.

Het Hidden (Hi)stories Tool Shed-traject leert en vertrekt vanuit het project Collecting Otherwise van het Nieuwe Instituut en de Tool Shed. Hierin heeft een werkgroep van onderzoekers, ontwerpers, schrijvers, kunstenaars en archivarissen meerjarige uitwisselingen uitgevoerd om de verborgen erfenissen in de collectie van het Nieuwe Instituut te ontleden. Tijdens de maandelijkse sessies deelden de leden van de werkgroep bronnen, boden ze inzicht in hun lopende (zelf geïnitieerde of in opdracht uitgevoerde) projecten die vanuit deze archiefcollectie vertrokken en ondersteunen ze elkaar bij het bouwen van alternatieve instrumenten ('tools') om besloten erfgoed 'anders' te verwerven, te classificeren en te presenteren.

Het Hidden (Hi)stories Tool Shed-traject wordt binnen de werkgroep afgestemd op het aanscherpen van de uitvoeringen binnen de projecten en het uitbreiden van waargenomen kennis, waarbij wordt gebouwd aan netwerk en mogelijkheden voor uitwisseling. In november 2024 zal een laatste bijeenkomst worden gehouden in het Nieuwe Instituut, waar de deelnemers hun voorlopige inzichten en uitkomsten zullen delen met een breder publiek. Meer informatie hierover wordt later dit jaar bekendgemaakt.