Nieuwe Instituut
Nieuwe Instituut

Huis Sonneveld

The Hoodie

30 november 2019 - 22 augustus 2020

Home

De politiek van de hoodie

Cam Newton Walks Off During Super Bowl 50 Postgame Presser | NFL (screen shot)

Een poos geleden, toen ik 's avonds online aan het winkelen was, op zoek naar een zomerjasje of een katoenen trui--bovenkleding om mijn lichaam te beschermen tegen de lentewind--klikte ik op de website van een populaire winkel op "nieuw binnen". Onverwachts stond ik oog in oog met een voorbeeld van de complexe eigenaardigheid van ras. In een steriele ruimte, tegen een gebroken witte achtergrond, stond een Zwarte man in een capuchontrui me toe te lachen met een hartelijkheid die je alleen in modecatalogi vindt.

Op straat is een Zwarte man in capuchontrui slechts één uit miljoenen mannen en jongens die ervoor kiezen om de praktische, comfortabele kleding van het relaxte tijdperk te dragen. Dat zou echter zo moeten zijn. Het volgende is meer een wens dan een analyse. De elektrische lading van het geïsoleerde beeld--dat je even uit je gedachten haalt, en waardoor je snel doorklikt naar de maattabel om maar van je ongemakkelijkheid af te zijn--getuigt van het feit dat we ons bewust zijn van de recente geschiedenis en merkwaardige positie van de capuchontrui. Als het catalogusmodel een vest of een ander soort trui aan had gehad, dan had hij er als elk ander model uit gezien. Maar met een capuchontrui aan, is hij plotseling een volksdemoon en een zondebok, een politiek symbool en wandelend doelwit. Het systeem van tekens dat hieraan ten grondslag ligt, maakt geen uitzondering voor een tijdloze, grijs-gespikkelde, Italiaanse capuchontrui van kasjmier.

In Beyoncé's laatste videoclip "Formation" zien we een Zwarte jongen in capuchontrui een rij oproerpolitieagenten ontwapenen met zijn dansbewegingen. De meeste Amerikanen interpreteren zijn outfit als een retorisch instrument dat een gevoelige verklaring van verzet en burgerrechten oproept. Tijdens de NFL-playoffs zagen voetbalfans dat quarterback Cam Newton, die in het middelpunt staat van een doorlopend debat over blackness, tijdens interviews een capuchontrui droeg, en vervolgens op Twitter voor "crimineel" werd uitgemaakt. De boksfilm "Creed", met in de hoofdrol Michael B. Jordan en Sylvester Stallone--die de capuchontrui ruchtbaarheid gaf met de film "Rocky" (1976)--bevat spannende scènes waarin we Jordan zien terwijl hij in een grijze capuchontrui door Philadelphia jogt. In de overgang van het kledingstuk van de oude, witte kampioen naar de jonge, Zwarte kanshebber, weerklinkt de bredere raciale politiek van de film.

2015 Michael B. Jordan in ‘‘Creed’’ (screen shot)

2016 Beyoncé’s ‘‘Formation’’ video (screen shot)

Terwijl ik achter mijn computer uit mijn browse-flow was geraakt, probeerde ik me de vergaderingen voor te stellen waar, in het vacuüm van de commercie, werd besloten om dit catalogusmodel in deze capuchontrui te fotograferen. Naast de gebruikelijke oprechte discussie over de styling van zijn opgerolde mouwen en de asymmetrische lijn van zijn trekkoordjes, vonden er vast ook meer gevoelige gesprekken plaats, waarin het H.R.-beleid, de etiquette van politiek correctheid, eenvoudige esthetische en complexe sociale kwesties ter sprake kwamen. De productieontwerpers moeten zich bewust zijn geweest van de geest van Trayvon Martin, de ongewapende 17-jarige jongen die vier jaar geleden werd doodgeschoten terwijl hij vrijwel hetzelfde aan had. Bood het model een afleiding van de realiteit buiten op straat? Begon de art director zich op de een of andere manier schuldig te voelen dat de vraag überhaupt bij hen opkwam? Gezien de absurde hoeveelheid codes die het onschuldige kledingstuk omringen, moet de keuze om de jongen zo op de foto te zetten haast wel als een bescheiden politieke daad opgevat worden.

Na tientallen jaren lang geassocieerd te zijn geweest met hard werken, kreeg de capuchontrui een nieuwe positie toebedeeld als populair politiek object. In de jaren 1930 startte het bedrijf dat nu Champion Athletic Apparel heet met het produceren van capuchontruien, met het doel football-spelers aan de zijlijn warm te houden. Maar het kledingstuk trok ook andere klanten: mannen die graafmachines en vorkheftrucks bedienden en kersen plukten--de voorlopers qua stijl van de jongens die hun pet achterstevoren op hun capuchon zetten.

De capuchontrui had echter nog niet genoeg bekendheid vergaard om de bijnaam "hoodie" te verdienen: dat kwam pas in de jaren 1980, toen B-boys, graffitikunstenaars en breakdancers zich het kledingstuk toe begonnen te eigenen. De jeugdcultuur haalde de capuchontrui uit de kast van de sportwereld, waar kleding slechts één doel had: het verbeteren van prestaties; en bracht het naar de straat, waar kleding een performance op zich is. Met LL Cool J's videoclip "Mama Said Knock You Out" (1990), waarin de zanger in een boksoutfit in de hoek van de boksring staat, zijn lippen nog net te zien onder een kap die zijn ogen afschermt, had de capuchontrui zijn transformatie tot stijlicoon volbracht.

1990 LL Cool J in the video for ‘‘Mama Said Knock You Out’’ (screen shot)

Net als hun leeftijdsgenoten in de buitenwijken, die hun kunsten vertoonden op BMX-fietsen of skateboards, en truien droegen met het logo van het tijdschrift "Thrasher" erop_; _gebruikte ook een generatie hiphopkids de hoodie voor het belangrijke werk van ruimte innemen en het dramatiseren van het adolescente zelf. Er bestond, en bestaat, een soort theater van de kap: je kunt een kap of capuchon met een zwierig gebaar omhoog doen of juist over je hoofd trekken om er lekker in te gaan hangen. De capuchon omlijst een vieze blik, verdoezelt acne en angstgevoelens, verbergt koptelefoons in de studiezaal, en biedt de drager een kalme, autonome ruimte. En met zijn vermogen de dans van surveillance te ontspringen, speelt de capuchon met de visuele retoriek van dreiging, waarmee het onderdeel vormt van een lange geschiedenis van tienerkleding die teruggaat tot de geboorte van de tiener zelf, ready to go in leren jas en blauwe spijkerbroek. De hoes van het eerste album van de Wu-Tang Clan vat de stemming: leden van de groep dragen zwarte capuchontruien en witte maskers, alsof ze de luisteraar willen ontvoeren naar een fantasiewereld waarin ninja's het voor het zeggen hebben.

Maar dit alles was slechts een voorwoord, een aankondiging van een tijdperk waarin de capuchontrui zowel object van onbeduidende, alledaagse stijl als onderwerp van hevige morele paniek werd. Zijn toenemende populariteit ging gelijk op met groeiende selectieve stigmatisering. Je hoeft maar één blik te werpen op een politiebestand of je de forensische schets van de Unabomber voor de geest te halen; het bevestigt dat de capuchontrui een must-have kledingstuk is voor de criminele klasse en bovendien erg handzaam is als proxy voor raciale profilering en andere vijandige uitingen. Mensen wiens handen jeuken om een vooroordeel over hiphopkids of korstige punkers bevestigd te zien, schrijven het kledingstuk zelf een oneerlijk karakter toe.

Rally for Trayvon Martin, July 14, 2013. Photo: Ryan Vaarsi

En dat brengt ons naar het transcript van het 112-telefoongesprek met de moordenaar van Trayvon Martin. Centrale: "Heb je gezien wat hij aan had?" George Zimmerman: "Ja, een donkere capuchontrui, een soort grijze hoodie." Alledaagse details kunnen plotseling van groot belang zijn. Ongetwijfeld hadden er na de moord en na de vrijspraak van de moordenaar sowieso demonstraties plaatsgevonden, ongeacht de kleding van het slachtoffer. De demonstranten--advocaten in de rechtszaal, betogers op straat--gebruikten de capuchontrui echter als embleem en droegen het kledingstuk als uiting van hun solidariteit. De capuchontrui, een symbool dat liever geen symbool was geweest, bevond zich plotseling in een vreemde positie: terwijl de basic capuchontrui het lichaam beschermt tegen de elementen, probeert de protest-hoodie de juiste mensen te beledigen. In het paranoïde idee van stoffige winkeliers moet de capuchontrui worden gevreesd omdat het individualiteit uitwist, terwijl de hoodie in het politieke leven identiteit juist dempt om ruimte te creëren voor saamhorigheid, vergelijkbaar met het uniform van verzetsgroepen.

Al die mogelijke, onderliggende betekenissen liggen besloten in dat ene kledingstuk dat hoe dan ook tot de verbeelding spreekt. De capuchontrui van de witte arbeidersklasse straalt nog steeds het ideaal uit van lef en doorzettingsvermogen, gepersonifieerd door Rocky Balboa. De yogaklasse koopt hun capuchontrui omdat het een belofte van behaaglijkheid bevat--wat verklaart waarom de hoodie in Saskatchewan een "bunny hug" wordt genoemd. De capuchontrui van de tech-sector, met Facebooks Mark Zuckerberg aan het roer, bouwt voort op de trotse jeugdtraditie van informaliteit en ongehoorzaamheid. Terwijl de capuchon ooit een vorm van verzet tegen professionaliteit behelsde, is het nu heel normaal om op de werkvloer een hoodie te dragen.

In januari ontstond er in de zakelijke pers een discussie over de relatie tussen het ritueel van kleding in de techindustrie, en de toegankelijkheid van het veld voor vrouwen. De discussie werd voortgezet in het Quartz-artikel "Het Subtiele Seksisme van Hoodies" en met tegenargumenten waarin onder meer werd gesteld dat "hoodies oude ideeën afwijzen en openstaan voor nieuwe ideeën." Ik werd getroffen door de snelle bereidheid te accepteren dat de Silicon Valley-hoodie niet alleen een vereiste was in het veld, net als Gucci-loafers op Wall Street, maar tevens een kostuum van dominantie was. De visuele kracht van de capuchontrui versterkt zijn eigen positie als culturele marker, met maar één duwtje creëert het zijn eigen contexten.

Je hebt vast weleens een soap of tv-reclame gezien waarin een Zwarte acteur in capuchontrui in nieuwe millennial-kleuren--mosterd, kastanjebruin-- een computerprogrammeur speelt. Neem de huidige reclame van General Electric bijvoorbeeld: het kostuum wordt gebruikt als karakterisering, en op het gebied van massa-iconografie lijkt de vrolijke kleur van het katoen de kleur van de huid op de een of andere manier te overtreffen. De opkomst van vrijetijdskleding kan de onveranderlijke, rigide aard van sociale codes echter niet verhullen; ongeschreven sociaal-politieke regels rond klasse, geslacht en ras pakken - ook, of misschien wel juist - wanneer ze worden gekoppeld aan de hoodie, nog altijd meestal uit in het voordeel van mensen die zich in een machtspositie bevinden. Wanneer we het hebben over de capuchontrui, blijft de vraag: "Wie kan of mag het zonder problemen dragen?"

(Troy Patterson is schrijver voor The New York Times Magazine.)

Nieuwsbrief

Ontvang als eerste uitnodigingen voor onze events en blijf op de hoogte van komende tentoonstellingen.