PLASTICPLASTIC

'Het is tijd dat designers de wapens oppakken en zich sterk maken voor plastic. Het is tijd dat designers de mogelijkheden gaan vastleggen die de toekomst moet hebben.'

Tal Erez voor Het Nieuwe Instituut

Plastic is overal. Het is de laklaag op onze tafel, het zit in de verf op onze muren. Het zit in onze kleren en onze mobieltjes, in de verpakking van ons voedsel, in onze auto's, onze schoenen, onze portemonnees en ons speelgoed. Plastic is zo'n wezenlijk onderdeel van ons leven geworden, dat dit materiaal - dat buiten de natuur is ontstaan en bedoeld is om haar te vervangen - inmiddels zijn voetafdruk in de natuur heeft achtergelaten. Onlangs is een nieuw soort geologische formatie ontdekt in Hawaii, die we het eerste 'plastic fossiel' kunnen noemen.

Maar hierin is ook het probleem gelegen. In een eeuw tijd is plastic veranderd van een democratische belofte van vooruitgang in een icoon dat model staat voor de gevaren van het kapitalisme. We zijn plastic gaan beschouwen als het gezicht van het massale consumentisme en de massaproductie, en als het symbool van de industriële voetafdruk op de planeet. Op veel manieren is plastic een materiaal uit het verleden, terwijl de speurtocht juist naar duurzamer oplossingen op zoek is.

Maar door de opkomst van het 3D-printen heeft plastic een andere rol gekregen, waardoor het nog steeds een materiaal voor de toekomst kan worden. Hoewel er ook steeds meer andere materialen kunnen worden geprint, is plastic beslist het belangrijkste, vooral als het gaat om de belofte van het 'thuis printen'. Dat laatste zou de rol van plastic zelfs nog kunnen veranderen - van een ecologische bedreiging in een ecologische belofte*; van massaproductie naar productie op maat; en van blind massa-consumentisme in een nieuw instrument voor democratische, politieke en sociale verandering.

Of plastic deze nieuwe rol op zich zal nemen is vooralsnog onduidelijk. We bevinden ons op een uniek punt in de geschiedenis, waarop de standaarden van de nieuwe industrie zich nog steeds aan het vormen zijn. Er worden strijd geleverd op communicatief, juridisch, sociaal en economisch gebied, geduwd en getrokken tussen makers, activisten en radicale denkers aan de ene kant en zakenmensen, politici, lobbyisten en pr-mensen aan de andere kant. Deze strijd gaat over de vraag of plastic en 3D-printen naar een nieuwe democratische en duurzame toekomst zullen leiden, of gebruikt zullen gaan worden als het zoveelste instrument voor commercialisering, op een pad dat we al heel goed kennen.

Designers, architecten en andere creatieven hebben een unieke kans hun vermogen te tonen om daadwerkelijk wijdverbreide veranderingen teweeg te brengen. In plaats van af te wachten om te zien in welke richting de industrie zich zal ontwikkelen, om die ontwikkelingen daarna braaf te volgen, kunnen ze er vandaag de dag actief aan bijdragen om te bepalen waar het 3D-printen heen moet gaan. Zij kunnen de grenzen en de mogelijkheden vastleggen die de nieuwe toekomst van plastic zullen afbakenen, als een materiaal met eindeloze mogelijkheden en enorme democratische macht, en als een duurzaam model voor verstandige consumptie.

Het is tijd dat designers de wapens oppakken en zich sterk maken voor plastic.
Het is tijd dat designers de mogelijkheden gaan vastleggen die de toekomst moet hebben.

*****UITLEG - DE ECOLOGISCHE BELOFTE

Het idee van duurzaamheid omvat veel meer dan louter het gebruik van "groene" materialen. Vaak doet een verandering van materiaal, zonder oog te hebben voor de gebruikscyclus, meer kwaad dan goed - hout is een natuurlijk materiaal, maar ontbossing kan leiden tot enorme gevolgen op het gebied van de klimaatverandering. Of neem een concreter voorbeeld: de stap van de plastic tas naar de papieren tas.

De ecologische vraag is niet wat we consumeren, maar veeleer hóe we consumeren. In dat opzicht (net als bij de ontwikkeling van "groene" plastics) biedt 3D-printen de mogelijkheid van een dramatische verandering:

• Locale productie leidt niet tot een enorme ecologische voetafdruk, in de vorm van de transportkosten vanaf de fabrieken in het Verre Oosten.
• Door productie op maat worden de productie-uitwassen vermeden, waarbij producten op massale schaal worden geproduceerd maar niet zo succesvol worden verkocht als verwacht.
• Ook vandaag al gebruiken thuis-printers voornamelijk bioplastic (PLA). Hergebruik van materiaal, al is het slechts eenmalig, zorgt voor een dramatische terugdringing van de hoeveelheid plasticafval. Als de industrie zich in deze richting gaat ontwikkelen, zal hergebruik veel efficiënter worden, ongeacht de gebruikte materialen (ook bioplastic kent vele problemen).
• Een ecologische transformatie zorgt vooral voor een verandering van de consumptiemethoden, als we ons bewust worden van hoeveel we consumeren en wat we produceren, en als we deel gaan uitmaken van het design- en maakproces. We gaan ook een emotionele band aan met objecten, wat ertoe leidt dat we ze waarschijnlijk niet zo snel zullen vervangen.

Op een bepaalde manier proberen we dit in het heetst van de strijd te benadrukken: is dít onze toekomst, of blijven we vasthouden aan de traditionele centrale productiewijzen met materialen waar we steeds minder van weten, behalve hun merknaam?

Als onderdeel van dit diepgewortelde geloof in het vermogen van designers om deel te nemen aan het vormgeven van onze toekomst, geloven we dat projecten, die gedetailleerde strategieën, modellen en objecten bieden voor het aanpakken van de drie belangrijkste vragen die de kern van dit project vormen, kunnen dienen als uitgangspunt voor designers die deze toekomst willen bepalen. En we helpen graag met vragen, richtlijnen en onderzoek om deze vragen te beantwoorden:

Het 3D-printen heeft enerzijds te maken met een commerciële behoefte om de maximale winstgevendheid ervan te verzekeren, en anderzijds met sociale agenda's die zijn gericht op openheid, democratisering en het voorbijgaan aan kapitalistische structuren.
Hoe kunnen we op een positieve manier een nieuw sociaal-politiek klimaat projecteren en construeren, met gebruikmaking van plastic en 3D-printen, waardoor gebruikers worden geïnspireerd en de traditionele banden tussen big business en consumenten worden geherdefinieerd? Hoe kan dit een duurzaam consumptiemodel worden?
bijvoorbeeld:

• Welke plastic producten kunnen voorzien in openheid, terwijl ze tegelijkertijd een vergoeding opleveren voor hun designers?
• Welke modellen zijn levensvatbare alternatieven voor traditionele structuren van buitensporige, louter op winst gerichte productie en consumptie?
• Welke producten kunnen de plastic-recycling thuis bevorderen?
• Kunnen we met nieuwe materialen en technologieën komen die het gebruik van duurzaam plastic uitbreiden?

Het 3D-printen in de thuisomgeving leidt tot problemen op het gebied van wetgeving en handhaving, omdat het vrijwel onmogelijk is de thuisproductie te reguleren. Maar het centreren van de productie in servicecentra zal niet bijdragen aan de vervulling van de belofte van zelfwerkzaamheid van de gebruiker en zal deze industrie ontdoen van zijn revolutionaire sociale mogelijkheden.
Hoe moeten we de relatie op juridisch en toezichthoudend gebied tussen de macht en de burger inrichten, in een toekomst waarin de thuisproductie dominant is, en wat zou de rol van materialen in een dergelijk arrangement kunnen zijn?
bijvoorbeeld:

• Hoe kunnen we materialen gebruiken om te reguleren wat thuis wordt gemaakt?
• Kunnen we met een nieuw ethisch manifest voor het thuis printen komen?
• Kunnen we platforms suggereren die alternatieven bieden voor het traditionele toezicht?
• Hoe kunnen we een strategie bedenken voor de structuur van de thuisproductie in relatie tot de gemeenschap?

Kennis, interfaces en instrumenten vormen de grondslag voor de zelfwerkzaamheid van de gebruikers, in een poging tot actieve gebruikers te komen. Maar amateurs, designers en creatieven zijn niet zeer ervaren als het gaat om materialen en andere technische kennis, in relatie tot 3D-printen en plastic, en bedrijven doen hun voordeel met dit feit door aan te dringen op passieve consumptie.
Welkeinstrumenten en mechanismen en welkeinformatie over materialenzijn nodig voor een zelfwerkzame gebruiker, en hoe moeten die worden gecommuniceerd en ontworpen?bijvoorbeeld:

• Wat moeten designers echt weten over plastic, en hoe moet dat worden gecommuniceerd?
• Hoe kunnen we de kennis waarover momenteel wordt gesproken in maker communities vertalen in een toegankelijke bron waar de gemiddelde amateur gebruik van kan maken?
• Hoe kunnen producten gebruikers meer inzicht verschaffen en hun participatie bevorderen?