Monumenten voor Vrede
70 jaar bevrijding
Op 5 mei viert Nederland 70 jaar bevrijding en vrijheid. Voorafgaand aan die viering komen op de avond van 4 mei overal in het land mensen samen bij één van de vele oorlogsmonumenten om tijdens de dodenherdenking stil te staan bij de slachtoffers van de oorlogsjaren 1940-1945. Leden van het voormalig verzet, verenigd in de Commissie Nationale Herdenking, namen het initiatief voor de eerste Nationale Herdenking in 1946. De commissie stelde ook de richtlijnen op voor het organiseren van plaatselijke herdenkingen, meestal gehouden op plaatsen waar tijdens de bezetting mensen gefusilleerd waren. Vanaf 1947 werd er ’s middags in de Ridderzaal in Den Haag een herdenkingsbijeenkomst georganiseerd, waarbij ook leden van het corps diplomatique aanwezig waren. Die ceremonie eindigde met twee minuten stilte. In 1961 werd de nationale herdenking verplaatst naar Amsterdam, waar vijf jaar eerder het Monument op de Dam was onthuld. In die jaren had de herdenking om vier uur ’s middags plaats. De plaatselijke herdenkingen werden getrouw om 8 uur ’s avonds gehouden. Een bijzondere status kreeg de herdenking op de Waalsdorpervlakte in de duinen bij Den Haag, mede dankzij de publieke omroep die hier jaarlijks verslag deed van de herdenkingsplechtigheid. Voor vele Nederlanders die thuis 4 mei herdachten staat het beeld van de kruizen in het zand, en de door militairen geluide klok, in het geheugen gegrift. Sinds 1988 wordt de nationale herdenking in zijn huidige vorm gehouden, om 8 uur ’s avonds op de Dam in Amsterdam in aanwezigheid van de Koning en live uitgezonden op de televisie. De organisatie is in handen van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, dat op voorspraak van de regering in het leven is geroepen. Hoewel het aantal aanwezigen dat de oorlog zelf meemaakte steeds kleiner wordt, lijkt de belangstelling voor het herdenking de afgelopen jaren alleen maar te groeien. Opvallend is daarbij de deelname van grote groepen jongeren, zowel op de Dam als bij plaatselijke plechtigheden.