De RuïneDe Ruïne

De industriële revolutie wordt wel gezien als de revolutie van de ingenieurs. Vandaag de dag zijn het de ontwerpers die een nieuwe revolutie inluiden. Zij maken inmiddels deel uit van veel grotere netwerken die hen in staat stellen zelf nieuwe materialen of eigen productiemogelijkheden en innovatieve distributiesystemen te ontwikkelen. The Machine toont hoe de machines van morgen en de daaraan verbonden werkwijzen ons leven en onze maatschappij gestalte gaan geven.

Deze ontwikkeling is zo fundamenteel dat men al spreekt van een Derde Industriële Revolutie. Voor het Nieuwe Instituut aanleiding om in verschillende activiteiten uitgebreid aandacht te besteden aan deze radicale ontwikkelingen. Tal Erez, die eveneens een bijdrage levert aan The Machine, zal zich binnen het meerjarig programma 'De Dingen & De Materialen onder meer gaan bezighouden met de toekomstige rol van de gebruiker als ontwerper. Terwijl in september het nieuwe culturele jaar wordt geopend met de tentoonstelling 'Bio-Design' (werktitel), die nader ingaat op de versmelting van ontwerp, wetenschap en natuur, samengesteld door auteur William Myers.

Curator: Jan Boelen / Z33, Hasselt

De maquettes van het Rotterdamse Raadhuis zijn bijna 100 jaar oud en belichamen nieuwe vormen van geschiedschrijving en canonvorming. Behalve dat het monumentale objecten zijn, is ook hun geschiedenis opmerkelijk. Aanvankelijk waren het pronkstukken van het Rotterdams stadsbestuur, waarmee een stedelijke ambitie kon worden geëtaleerd. Het negatieve oordeel in de pers over het stadhuis en de nadruk op Rotterdam als de stad van moderne architectuur leidden tot een diskwalificatie en de maquettes raakten ernstig in verval. De maquettes zijn in 2005 toegevoegd aan de collectie van Het Nieuwe Instituut.

Met deze presentatie verwijst Het Nieuwe Instituut naar verscheidene belangrijke thema's voor de nabije toekomst; de specificiteit van een lokale context, het belang van geschiedenis en erfgoed als spiegel voor de actualiteit en niet in de laatste plaats de rijkdom van het eigen architectuurarchief, dat waarschijnlijk het grootste ter wereld is. De komende tijd worden verschillende onderzoeken gestart, mede vanuit een samenwerkingsproject met TU Delft. De veelzijdigheid van het architectuurarchief van Het Nieuwe Instituut vormt de basis voor dit programma. Al volgend jaar zal dit binnen het programma '2014', dat ingaat op de vooruitgangsgeschiedenis van de afgelopen 100 jaar, tot verschillende tentoonstellingen leiden, waaronder 'Structuralisme' (werktitel) in combinatie met een solotentoonstelling over het oeuvre van architect Herman Herzberger. Op 3 september zullen de eerste uitkomsten van het onderzoek Structuralisme, waaraan naast TU Delft tevens Het Berlage Instituut en Volume Magazine hebben meegewerkt, worden gepresenteerd.

Curator: Ellen Smit / Het Nieuwe Instituut

Vanaf de tweede helft van de vorige eeuw vormt het ontwerp van sieraden één van de meest opvallende disciplines in Nederland. Opererend buiten de eisen van een grootschalige markt en de beperkingen van de industrie en dankzij het opmerkelijke talent van ontwerpers als Gijs Bakker, Emmy van Leersum et.al. zou het sieraad in die jaren uitgroeien tot het referentiepunt voor vernieuwing en experiment in Nederland. Aan Marjan Unger is gevraagd binnen het kader van De Ruïne een selectie sieraden te presenteren en daarmee de werkwijze en het perspectief van deze groep 'zelfproducerende' ontwerpers te onthullen.

Vandaag de dag lijken de vragen van toen - status, gender, draagbaarheid - aan belang te hebben ingeboet en worden vernieuwing en experiment eerder verbonden aan technologische veranderingen. Toch zijn elementen van het denken uit die periode, nog steeds springlevend binnen wat nu 'social design' heet. Volgens sommigen zijn sociale vragen alleen niet perse gekoppeld aan de verbeeldende kwaliteit van een deeldiscipline, zoals eertijds aan sieraden, maar eerder verbonden aan een gedemocratiseerd ontwerpveld en sterk gericht op 'Do It Yourself' en 'Bottom-Up' praktijken. Voor Het Nieuwe Instituut aanleiding naast een onderzoeks- en tentoonstellingsprogramma, eveneens te starten met een studioprogramma, waarbinnen dergelijke theoretische praktijken voluit kunnen worden geadresseerd. De komende maand wordt een eerste programma gestart waarbinnen het vraagstuk van Social Design als een sociale methodologie wordt aangescherpt op basis van drie ontwerpvragen.

Curator: Marjan Unger / Het Nieuwe Instituut

Playboy Architecture laat zien hoe architectuur en vormgeving door het tijdschrift Playboy zijn benut als belangrijke instrumenten voor het ontwikkelen van een nieuwe identiteit voor de Amerikaanse man. Playboy zou vervolgens zelf van essentieel belang zijn voor de wijze waarop (interieur)architectuur zich in de jaren zestig en zeventig heeft ontwikkeld.

De specificiteit van het interieur als snijpunt van architectuur en ontwerp en het huis als voedingsbron voor architectonische innovaties zullen binnen het meerjarige programma 'Interieur & Landschap' vanaf 2014 leiden tot verschillende projecten, waaronder een reeks tijdelijke huizen. Ieder huis dient een actueel antwoord te geven op de utopische ambities, die achter het ontwerp van Museumwoning Sonneveld en Museum Chabot schuilgaan. Beide huizen staan naast Het Nieuwe Instituut en recht tegenover de beoogde bouwlocatie en vormen als het ware de historische referentie binnen dit project.

Curator: Beatriz Colomina

Dutch Electronic Art Festival (DEAF) is een interdisciplinaire biënnale op het gebied van kunst, technologie en samenleving. DEAF profileert kunst en cultuur als de motor voor maatschappelijke vernieuwing. DEAF is opgericht door V2_, Institute for the Unstable Media, een interdisciplinair centrum voor kunst en mediatechnologie in Rotterdam. In het kader van De Ruïne wordt The Sentient Survival Kit gepresenteerd. Dit project bestaat ondermeer uit een verzameling instrumenten waarmee het mogelijk is in de 'sentient city' (voelende stad) van de nabije toekomst te overleven. The Sentient City Survival Kit anticipeert op deze nabije toekomst en biedt niet alleen een nieuw inzicht over de virtuele werkelijkheid van de toekomstige stad, maar wapent de stadsbewoner tegelijkertijd tegen een al te grote dominantie van deze onzichtbare werkelijkheid, die aan democratische controle lijkt te ontsnappen.

Sentient City Survival Kit staat allereerst voor de intentie van zowel V2_, Institute for Unstable Media en Het Nieuwe Instituut gezamenlijk op te trekken in toekomstige edities van DEAF. Tegelijkertijd legt dit project een relatie tussen innovatie en conflict, en raakt het daarmee aan een belangrijke focus van Het Nieuwe Instituut.

Curator: Mark Shephard

De tentoonstelling legt bloot hoe traditionele materialen, handwerkers en ambachtelijke bedrijven uit de stad Wenen als voedingsbron fungeren voor nieuwe ontwerpen. Werkstadt Vienna laat niet alleen zien wat er gebeurt als jonge ontwerpers met oude technieken worden geconfronteerd, maar tevens hoe belangrijk lokale en regionale productiemogelijkheden zijn als motor voor innovatie.

Dankzij de intrede van de 3d-printer doet een nieuwe, gedemocratiseerde maakcultuur zijn intrede, waarbinnen de grens tussen de professional en de amateur, de opdrachtgever en de ontwerper en de maker en de gebruiker zwaar onder druk komt te staan. De artisanale werkwijze van de zelf-producerende ontwerper lijkt in dit verband opeens geen anachronisme meer. Binnen het studioprogramma van Het Nieuwe Instituut zal de komende tijd expliciet aandacht worden besteed aan deze nieuwe werkverhoudingen en nader worden ingegaan op de toekomstige praktijk van de ontwerper in een periode, waarin de rol van de gebruiker onder noemers als co-creatie, meer en meer bepalend zal zijn voor het ontwerp -- en maakproces.

Curator: Sophie Lovell, Studio Makkink Bey

Matsuko Yokokoji & Graham Harwood (YoHa) nodigden 51 mensen uit een zogenoemd 'grijs medium' uit te kiezen en daar een korte tekst over te schrijven. Deze tekst werd vervolgens samen met het object in een rariteitenkabinet gepresenteerd, dat tegelijkertijd associaties kende met een distributiecentrum. Evil Media Distribution Centre is een respons op het boek Evil Media (2012) van Matthew Fuller en Andrew Goffey. In het boek bepleiten de auteurs een bredere notie van media en een meer complexe opvatting van hoe deze 'grijze media' ons gedrag, ons denken en onze waarneming beïnvloeden. De installatie is eerder te zien geweest tijdens de Transmediale (Berlijn, 2013).

Artists Matsuko Yokokoji & Graham Harwood

Treppen
In de serie Treppen staan recente gebouwen in Egypte centraal, die door teruglopende toeristenaantallen waarschijnlijk nooit worden afgebouwd. Deze 'tussenconstructies' verwijzen niet alleen naar de klassieke etsen van Piranesi of naar de freudiaanse droomanalyse waarin elementen van het interieur zoals trappen een seksuele lading krijgen. Ze getuigen eveneens van de directe en dynamische relatie tussen architectuur, stedenbouw, landschap en economie. Die relatie wordt de komende tijd nauwlettend gevolgd, onder meer in het programma 'Interieur & Landschap'. Ook een hernieuwd partnership met de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR), die volgend jaar onder de titel 'Urban by Nature' van start gaat, en de invulling van de Nederlandse bijdragen aan de biënnales in Sao Paulo en Shenzhen later dit jaar sluiten aan bij dit thema.

High Rise/Down Fall
Deze fotoserie van Schwartz biedt een melancholisch beeld van het bekende paviljoen van MVRDV tijdens de wereldtentoonstelling - EXPO 2000 - in Hannover. Dit paviljoen staat immers symbool voor een ondernemend en vernieuwend Nederland, dat zich publiekelijk en op een internationaal platform identificeert met de innovatieve kracht van architectuur en ontwerp. En nu vormt ditzelfde gebouw een even krachtig symbool voor de bezuinigingen van het vorige kabinet op cultuur. De relatie tussen cultuur, politiek en ondernemerschap dient dan ook herijkt te worden en het Nieuwe Instituut ziet het als haar kerntaak om een fundamentele bijdrage te geven aan het debat rond de creatieve industrie en het vraagstuk van innovatie. Onderdeel daarvan is het programma '2015' dat nader ingaat op het fenomeen Wereldtentoonstelling en meer specifiek op de eerstkomende editie in Milaan.

Curator/artist: Johannes Schwartz