Nieuwe AcademieNieuwe Academie

Volgens filosoof Rosi Braidotti is er op het moment sprake van een posthuman convergence, een ‘posthumanistische samenloop van omstandigheden’ die maakt dat het vertrouwde mensbeeld niet langer volstaat. In de manier waarop we daarmee omgaan, zegt Braidotti, moeten we rekening gaan houden met anders- of meer-dan-menselijke spelers, zonder dat we daarbij uit het oog verliezen hoe we als mensen met elkaar willen samenleven. Dat houdt bijvoorbeeld in dat we nadrukkelijk aandacht moeten besteden aan die mensen, die door anderen niet als volwaardig medemens worden gezien, naar de zijlijn worden gedrukt of worden uitgesloten van gunstige technologische ontwikkelingen, terwijl zij op het zelfde moment het zwaarst worden getroffen door de aantasting van het milieu. In de posthuman convergence komen de huidige snelle stappen op het gebied van bijvoorbeeld robotica en kunstmatige intelligentie samen met de belasting die ze de leefomgeving opleveren en de stelselmatige sociale en economische ongelijkheid die ze aanjagen. Nieuwe Academie wil milieu- en klimaatbeleid niet alleen aan de kaak stellen op een manier die de meest bevoorrechte groepen in de samenleving aanspreekt, maar juist zodanig dat ook gemarginaliseerde Rotterdammers er iets aan hebben, waaronder mensen van kleur, stadsbewoners die in armoede leven, migranten, mensen uit lhbtqia+-gemeenschappen en mensen die niet naar school zijn geweest of praktisch zijn opgeleid.

Een van de onderwerpen waar posthuman filosofie zich mee bezighoudt is de steeds verdergaande ontkoppeling van vormen van kennisproductie die nu opkomen. Denk dan met name aan de scheiding tussen manieren waarop nieuwe inzichten worden opgedaan en verzameld op het gebied van technologie en duurzaamheid, alsof die niet nauw met elkaar samenhangen – en het gegeven dat ze zelden in verband worden gebracht met maatschappelijke vraagstukken en doelstellingen. Nieuwe Academie wil die splitsing tegengaan. De academie moedigt aan om nieuwe methoden uit te proberen die uitgaan van kruispuntdenken, de scheidslijnen tussen zogenaamd afgebakende kennisgebieden overstijgen en zo verbindingen mogelijk maken tussen technologische, ecologische en sociaaleconomische aspecten van een onderwerp.

Nieuwe Academie richt zich vanuit de posthumanistische denk- en werkwijze op niet-menselijke invalshoeken die besloten liggen in de ‘levende’ elementen water, lucht en aarde of die worden belichaamd door anders-dan-menselijke levensvormen als dieren, planten, schimmels en microben. Daarnaast worden de perspectieven meegenomen van mensen die binnen de vergevorderd kapitalistische samenleving worden ontmenselijkt, onderdrukt of buitengesloten. Voor een overgang naar een invulling van de stad die zowel sociaal als ecologisch rechtvaardiger is, stelt Braidotti, moeten we beter leren begrijpen dat het geheel aan kennis waar al die spelers op hun eigen manieren aan bijdragen uit meerdere lagen bestaat. Dat vereist meer aandacht voor ‘echte’ subjecten, daadwerkelijk bestaande kennisproducerende menselijke en anders-dan-menselijke wezens, elementen en technologieën in een stad als Rotterdam, en de talloze manieren waarop die zich binnen de hedendaagse stad bezighouden met de totstandkoming van kennis.

Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw en ontving in 2021-22 de Humboldt Forschungspreis. Enkele van haar boeken zijn The Posthuman, Posthuman Knowledge, Posthuman Feminism, Nomadic Subjects en Nomadic Theory, en haar werk is vertaald naar meer dan twintig talen. Ze heeft wereldwijd samengewerkt met diverse kunstmusea en designinstellingen en haar filosofische ideeën zijn een inspiratie gebleken voor kunstenaars en curatoren. Zij geeft samen met het team van het Nieuwe Instituut vorm aan de Nieuwe Academie en brengt de verschillende projecten van ontwerpers, onderzoekers en bewoners samen in het Curriculum voor Verandering.