Control Syntax Rio
De stad Rio de Janeiro gebruikt een geavanceerd commando- en controlecentrum, van waaruit allerlei scenario's - van verkeersfiles tot terroristische acties en natuurrampen - worden voorspeld en mogelijk voorkomen. De installatie Control Syntax Rio laat zien hoe deze olympische stad wordt opgevat als een matrix van eventuele calamiteiten en de invloed hiervan op het sociale klimaat van de stad.
Al geruime tijd voor de Wereldkampioenschappen Voetbal (2014) en de komende opening van de Olympische Spelen is in Rio de Janeiro een geavanceerd commando- en controlecentrum in gebruik genomen. Vanuit dit Centro de Operacoes Rio (COR) worden 24 uur per dag stedelijke verkeersbewegingen, mensenstromen, weersomstandigheden, calamiteiten en gezondheidsrisico's in kaart gebracht.
De datasystemen van leger en politie zijn gericht op het bestrijden van misdaad en mogelijke terreuraanslagen. Het COR daarentegen is gericht op de stad als geheel en verzamelt data via weerstations, verkeerscamera's, mobiel telefoonverkeer, sociale media, gezondheidsinstanties en zelfs via lokale waarnemers. Met de verzamelde data worden modellen gebouwd die ervoor moeten zorgen dat het verkeer ordelijk beweegt, potentieel gevaarlijke situaties tijdig worden geneutraliseerd en de stad een zo gezond mogelijke omgeving biedt aan zijn bewoners en bezoekers.
De installatie Control Syntax Rio laat zien hoe de olympische stad binnen het COR wordt benaderd als een matrix van mogelijke calamiteiten en eventuele beslissingen. In feite gaat het om grote stromen data die met behulp van algoritmen doorlopend worden geanalyseerd. Maar de uitkomsten van dit commando- en controlemechanisme - door de curatoren Mark Wasiuta en Farzin Lotfi-Jam omschreven als een 'controle syntaxis' - zijn vervolgens minder abstract. Ze raken direct aan het sociale leefklimaat in de stad: buurten kunnen worden afgezet, verkeer kan worden omgeleid en de burger kan tijdelijk de toegang tot openbare voorzieningen worden ontzegd.
De werkelijkheid van deze 'smart city' zit vol potentiële conflicten. Hoeveel ruimte is er bijvoorbeeld voor een demonstratie van buurtbewoners, als er ook een verkeersinfarct dreigt? En hoeveel privé-data zijn er nodig om een dreigend gezondheidsvraagstuk te kunnen neutraliseren? De wanden vol monitoren in het COR zijn niet alleen een uitdrukking van de wens om het lichaam van de stad te beheersen en te optimaliseren, maar ze onthullen tevens de onregelmatigheden, risico's en de instabiliteit van de stad. Beheersing en wanorde worden in het COR tegelijkertijd zichtbaar.
Control Syntax Rio voert de bezoeker door een ruimtelijke verbeelding van Rio de Janeiro. Daarbinnen wordt hij geconfronteerd met verschillende modellen die corresponderen met uitzonderingssituaties: een aardverschuiving, een demonstratie, een bus die in brand staat en het verkeer blokkeert, een chemisch lek, een volksfeest. Rio kan zo worden ervaren vanuit het COR als het zenuwcentrum van een slimme olympische stad.
CuratorenFarzin Lotfi-Jam, Mark Wasiuta
Ruimtelijk ontwerpFarzin Lotfi-Jam, Mark Wasiuta, Sharif Anous
Grafisch ontwerpJoost Grootens