Lezing Counting the Uncounted – Airwars Lezing Counting the Uncounted – Airwars

In 2017 nam het Amerikaanse leger contact op met de onderzoekers van de kleine conflictmonitor Airwars om te vragen of zij een kopie hadden van een maanden eerder op sociale media verschenen video van de zogenaamde 'Islamitische Staat'. Uit deze video zou mogelijk nieuwe informatie kunnen worden afgeleid over een incident waarbij naar verluid burgerslachtoffers waren gevallen, maar niemand in 's werelds grootste militaire organisatie had er kennelijk aan gedacht een kopie te maken. De censuur had de video succesvol achtervolgd en deze, net als miljoenen anderen, zonder een spoor na te laten offline gehaald.

Recente oorlogen, in het bijzonder de internationale strijd tegen ISIS in Irak en Syrië, zijn de eerste oorlogen die massaal zijn gedocumenteerd door burgers, militanten en staatsmilitairen die bijna in real time informatie op het internet zetten. Ondanks het feit dat iedereen gebruik maakt van dezelfde sociale mediaplatformen worden deze getuigenissen uit de eerste hand van geweld vaak niet gezien door Europese gebruikers.

Op basis van Airwars' recente samenwerking met Amnesty International, waarbij monitoring op afstand werd gecombineerd met crowdsourcing en veldonderzoek, bespreken we hoe sociale media worden ingezet om burgerslachtoffers in Irak en Syrië op te sporen. Wat leert ons dit over het dominante narratief, dat immers stelt dat het gevecht tegen ISIS - waar Nederland een actieve rol heeft gespeeld - de 'best geïnformeerde oorlog in de geschiedenis' is? Ook de moeilijkheid van het werken met historische registratie die met uitwissing wordt bedreigd komt aan de orde.

De door de Verenigde Staten geleide coalitie heeft toegegeven dat zij tijdens haar militaire campagne van vier en een half jaar 1.257 burgerslachtoffers heeft veroorzaakt. Airwars heeft echter door op afstand naar gesprekken binnen lokale gemeenschappen te luisteren meer dan 28.000 vermeende doden geregistreerd. Het aantal burgers dat waarschijnlijk om het leven is gekomen bij lucht- en artillerieaanvallen van de coalitie ligt volgens de organisatie minstens tussen de 7.500 en de 12.000. De Nederlandse staat heeft toegegeven verantwoordelijk te zijn voor drie incidenten waarbij burgerslachtoffers vielen, maar wil niet zeggen waar en wanneer dit plaatsvond en hoeveel mensen zijn gedood.

Dit is waarom burgers die in Irak en Syrië zijn gestorven tijdens de oorlog tegen ISIS de 'ongetelden' worden genoemd. Wat is er nodig om de ongetelden te tellen - om de doden te verdedigen?

Het Nieuwe Instituut organiseert in samenwerking met curator Alison Killing een reeks lezingen en workshops over architectuur en onderzoeksjournalistiek. Het programma, dat een overzicht biedt van de huidige stand van zaken in dit opkomende vakgebied, bestaat uit een reeks lezingen door toonaangevende vakmensen en workshops die uitgebreid aandacht besteden aan het ontwikkelen van praktische vaardigheden. Ook stelt het architecten en journalisten in de gelegenheid banden te ontwikkelen die samenwerking in de toekomst mogelijk maken.

Architectonische en ruimtelijke analyse-instrumenten hebben een belangrijke rol gespeeld in een reeks recente baanbrekende onderzoeksjournalistieke projecten, van het onderzoek van The New York Times naar de massaschietpartij van vorig jaar in Las Vegas en het onderzoek van Bellingcat naar de verantwoordelijken voor het neerschieten van de MH17-vlucht boven Oekraïne, tot het werk van Forensic Architecture en Forensic Oceanography over de zoektocht naar en redding van migranten in de zuidelijke Middellandse Zee. Deze instrumenten maken onderzoek mogelijk dat in het verleden niet mogelijk zou zijn geweest. Hoewel de architectuur zeker een bijdrage kan leveren aan de journalistiek zijn er twee omstandigheden die een bredere toepassing van deze inzet in de weg staan: de twee beroepsgroepen hebben vaak geen interactie en er is een (relatief kleine) vaardigheidskloof die moet worden overbrugd. Dit programma voorziet in een oplossing voor beide omstandigheden.

Deze reeks over architectuur, onderzoeksjournalistiek en documentatie verkent hoe de vaardigheden van de architect (ontwerpen, in drie dimensies kunnen denken, technisch tekenen en 3D modelleren, visueel representeren en analyseren) gebruikt kunnen worden om de journalistieke en documentaire praktijk te ondersteunen - om verhalen die van gemeenschappelijk belang zijn te onderzoeken en te vertellen. De reeks, die in het voorjaar van 2019 van start gaat, zal het hele scala aan activiteiten bestrijken dat betrokken is bij het onderzoeken en communiceren van een verhaal: van het verzamelen van bewijsmateriaal tot de verwerking, analyse en communicatie ervan. Voor elk evenement wordt een vooraanstaande beoefenaar uitgenodigd om een avondlezing te geven. Daarop volgt een praktische workshop waarbij gereedschappen en methoden worden gedeeld met studenten en professionals uit relevante vakgebieden, bijvoorbeeld met architecten, digitale ontwerpers, journalisten en documentairemakers.

Dit project wordt ondersteund door het Nederlandse Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.

Als onderzoeker bij Airwars richt Hanna Rullmann zich voornamelijk op geolokalisatie. Rullmann werkt momenteel nauw samen met het Amnesty Crisis Response Team aan het archiveren en visualiseren van de Slag bij Raqqa. Rullmann voltooide onlangs haar mastergraad aan het Centre for Research Architecture van het aan de University of London verbonden Goldsmiths College; daarvoor werkte zij als onderzoeker en grafisch ontwerper in Nederland.

Sophie Dyer is onderzoeker bij Airwars en haar inspanningen zijn vooral gericht op de verzoening van de database burgerslachtoffers door middel van strijdlustige rapportages en via directe betrokkenheid, analyses en modellen. Dyer gaf leiding aan de reorganisatie van Airwars' openbare archief en werkte onlangs samen met Amnesty International aan een onderzoek naar de burgerslachtoffers die vielen tijdens de Slag om Raqqa in 2017. Dyer studeerde aan het Centre for Research Architecture van het aan de University of London verbonden Goldsmiths College; haar achtergrond is in Visuele Communicatie. Voordat Dyer bij Airwars werkte was zij actief als onderzoeker en ontwerper bij, onder andere, Forensic Architecture.

Eet voorafgaand aan de Thursday Night een hapje mee met sprekers, gasten en medewerkers van Het Nieuwe Instituut. Het Nieuwe Café biedt om 18:00 een lichte vegetarische maaltijd aan. Dinervouchers à ¬ 7,70 zijn tot een dag tevoren te krijgen via de Tickets-link op deze pagina.

Word Member van Het Nieuwe Instituut en steun onze missie om het brede en veranderlijke speelveld van design te verkennen. Members hebben toegang tot een speciaal programma met inspirerende evenementen waarbij professionals elkaar ontmoeten. Wij nodigen hen uit mee te denken over de veranderende rol van design in technologie, economie, cultuur en maatschappij.