Housing FuturesHousing Futures

Wereldwijd verkeren steden in de greep van neoliberale stedelijke ontwikkeling waarin het recht op huisvesting onder druk is komen te staan. Rotterdam is daar, net als veel andere Nederlandse steden, geen uitzondering op. Terwijl Nederland ooit bekend stond om zijn sociale, alternatieve en betaalbare huisvestingsmodellen, lopen momenteel de dakloosheidscijfers op, neemt het aantal huisuitzettingen toe en worden gemarginaliseerde groepen steeds verder uit de stadscentra vandaan gedreven, waaronder kwetsbare gemeenschappen die in het verleden veel minder problemen hadden om onderdak te vinden. In het licht van deze ontwikkelingen is het van wezenlijk belang om opnieuw de vraag te stellen welke mogelijkheden zich voordoen wanneer het recht op huisvesting zwaarder zou wegen dan het recht op huisbezit. Wat als 'mens boven markt' een uitgangspunt was van de manier waarop we stad hervormen?

Krakers hebben die filosofie voor samenleven in de stad al vanaf de jaren zestig in de praktijk gebracht. De kraakbeweging heeft de gebouwde omgeving hervormd en grote invloed uitgeoefend op hoe die wordt beleefd. In plaats van masterplannen en van hogerhand opgelegde ontwerpen hanteren krakers een subversieve aanpak van ruimte: ze eigenen zich de stad toe en veranderen die van onderaf en van binnenuit. Naast het decennia lange collectieve verzet van kraakgemeenschappen dragen allerlei groepen en initiatieven hun eigen steentje bij aan de strijd voor betaalbaar wonen. Ze sturen samen aan op veranderingen in woonbeleid en brengen niet-normatieve woonvormen in de praktijk - samenlevingsvormen die afwijken van de traditionele norm van 'een kerngezin in een eengezinswoning'.

Het streven naar erkenning van deze collectieven, met hun ruimtelijke, juridische, digitale en artistieke praktijk en hun bijdrage aan het stedelijk weefsel, roept vragen op over machtsrelaties. Hoe liggen de verhoudingen wanneer zelf-georganiseerde groepen stuiten op instituten, wanneer een alternatieve woonpraktijk het archief treft, of de rechtbank of de gemeente? Vervolgens leidt die gedachtegang als vanzelf tot vraagstukken over de samenwerking tussen institutionele en niet-institutionele partijen en het thema van stelselmatig institutioneel geweld. De organisatoren van de sessies tijdens Housing Futures zijn zowel onafhankelijk werkende mensen in het veld als medewerkers van instituten. Ze verbinden verschillende initiatieven met elkaar en verkennen mogelijke infrastructuren voor zelforganisatie die opkomende en gevestigde instituten kunnen helpen hervormen.

Scroll naar beneden om het programma te zien

12:30 - 14:30 uur Workshop (rsvp*)
Collective Memory: on Documenting and Archiving
Alternative Housing Strategies - part I

Welke strategieën zijn er om de ruimtes, praktijken en tactieken van alternatieve woonvormen vast te leggen en te bewaren als referentiekader voor huidige en toekomstige generaties? In deze tweedaagse workshop wordt allereerst gekeken naar de rol van het archief en archiveren als lange-termijn strategie, en worden voorbeelden van zowel autonome als institutionele archieven , en tools en strategieën besproken om informatie collectief te documenteren, selecteren, bewaren en toegankelijk te maken. Van het annoteren en anonimiseren van informatie, tot het gebruiken van documenten in (juridische) processen, en het collectief zorgdragen voor een archief. In het tweede deel van de workshop onderzoeken we en gaan we aan de slag met verschillende manieren om autonome gemeenschappen en hun ruimten collectief te archiveren.

Met bijdragen van Simone Rots (Independent School for the City), Tashina Blom (ERC_ReACT, Utrecht University), Eef Vermeij (International Institute for Social History), Melissa Fernandez Arrigoitia (Lancaster University), Federico Poni (Habitat, Cà de Monti in Italy), Kavita Ramakrishnan (University of East Anglia), Woonwerkpand Tetterode, René Boer, Setareh Noorani, Marina Otero Verzier, Katía Truijen.

12:30 - 14:30 Workshop
Definancialize Housing

THIS WORKSHOP HAS BEEN CANCELLED

15:00 - 16:30 uur Session 1 - Squatting Today and in the Future

Ondanks dat kraken sinds 2010 verboden is zijn er nog altijd nieuwe generaties krakers die leegstaande panden in gebruik nemen om te wonen of activiteiten te organiseren. In deze sessie zal uitgebreid besproken worden hoe de kraakbeweging er nu voor staat, en welke strategieën en tactieken er toegepast worden om te kunnen blijven kraken. Daarnaast wordt er ingegaan op de alternatieve woonvormen die vandaag de dag in kraakpanden ontstaan, en vooral ook hoe de toekomst van het kraken eruit zal zien. Kan de kraakbeweging nog wel een rol van betekenis spelen nu er minder leeg staat en de repressie toeneemt?

Met bijdragen van vertegenwoordigers van kraakpanden in Amsterdam, Rotterdam en Utrecht en een advocaat (Voor Recht)

17:00 - 18:30 uur Session 2 - New Models for Alternative Housing

Zolang de overheid niet met oplossingen komt voor de #wooncrisis nemen burgers steeds vaker het heft in eigen handen. In deze sessie staan zowel recente experimenten als beproefde modellen centraal waarmee door zelforganisatie nieuwe, alternatieve woonvormen te realiseren zijn. Van de verschillende mogelijkheden zullen allerlei ervaringen en de voor- en nadelen uitgebreid aan bod komen. Daarnaast zijn er misschien nog nieuwe strategieën uit het buitenland die mogelijk relevant kunnen zijn. Ook is er oog voor de werking van privilege. Hoe zorgen we ervoor dat mensen met minder sociaal, cultureel of financieel kapitaal ook kunnen profiteren van deze ontwikkelingen?

Met bijdragen van Stad in de Maak, Pension Almonde, Rotterdams Woongenootschap, Fucking Good Art, Bajesdorp, Project Together, Independent School for the City, Aska Welford

18:30 - 19:30 Food (from Keju Kitchen)

19:30 - 20:30 Lezing Our Our Social Housing Past door Michelle Provoost (Independent School for the City)

Het feit dat betaalbare woningbouw schaars geworden is, is des te verwonderlijker in een land dat enkele decennia geleden nog bekend stond om haar huisvestingspolitiek en de goede (architectonische) kwaliteit van de sociale woningbouw. Holland what happened? Hoe zat het ook alweer met onze traditie van sociale woningbouw? Michelle Provoost geeft een korte historische les over de opkomst en ondergang van sociale woningbouw in Rotterdam.

20:30 - 21:30 Screening Mijn Landbouwbelang (2021), Nederlands

Documentaire van Frank van Valderen, Hans van Hezik, Levon Lois en Michiel Ubels over één van de laatste krakersbolwerken in Nederland: het Maastrichtse Landbouwbelang.

12:30 - 14:30 uur Workshop (rsvp*)
_Collective Memory: on Documenting and Archiving _
Alternative Housing Strategies - part II

(zie de beschrijving bij Deel I van de workshop hierboven)

12:30 - 14:30 uur Workshop (rsvp*)
Post-Growth City - Alternatieve modellen voor een duurzame en rechtvaardige stad voorbij het groeidenken

De huidige praktijk van ruimtelijke ontwikkeling en stedenbouw wordt gedreven door een focus op economische groei. Dit legt een enorme claim op ons milieu, grondstoffen & energieverbruik, waardoor de planeet steeds verder uit balans raakt. Tegelijkertijd heeft dit 'groeidenken' een onmiskenbare impact op onze steden: het woningtekort, de steeds stijgende huizenprijzen, grondspeculatie, segregatie, klimaatvervuiling en (over)consumptie zijn slechts enkele voorbeelden. Deze workshop is de start van een groter onderzoeksproject van Bura Urbanism en Independent School for the City over Post-Growth Urbanism. Gezamenlijk onderzoeken we welke impact stabilisatie of de-growth zou kunnen hebben op de manier waarop we onze steden en dorpen plannen en ontwikkelen, en wat er nodig is om een ​​radicale verandering te bewerkstelligen. Wat zijn de zichtbare en onzichtbare instrumenten en principes van de huidige, op groei gerichte, stedenbouwkundige planning? En welke modellen bestaan ​​er al als alternatief voor het huidige op groei gerichte model?

*De capaciteit van de workshop is beperkt en deelname is enkel mogelijk op basis van een reservering. Stuur een e-mail naar i.hollmann@hetnieuweinstituut.nl met een korte motivatie om te checken of er nog voldoende plek is.

15:00 - 16:30 uur Session 3 - Legalised Squats: the Future of Free Spaces

Honderden woonwerkpanden, collectieve woongebouwen en vrijplaatsen zijn ooit ontstaan als kraakpand en in de loop der jaren gelegaliseerd, doordat groepen hun pand of plek konden huren of kopen. Op deze manier konden ze betaalbare woon- en werkruimte voor de lange termijn behouden. Inmiddels bestaan veel van deze projecten 30 tot 40 jaar, en zijn ze in sommige gevallen in hun voortbestaan bedreigd. Hoe zorgen we ervoor dat deze plekken ook de komende tientallen jaren blijven bestaan, en ook voor nieuwe generaties relevant blijven? Zou het mogelijk zijn vanuit deze plekken weer nieuwe woonprojecten op te starten?

Met bijdragen van onder meer ADM, Tetterode, Poortgebouw and ORKZ

17:00 - 18:30 uur Session 4 - Housing Struggles & Alternative Models

Nu de woonbeweging snel aan momentum wint is het belangrijk de politieke eisen voor betaalbare huisvesting te blijven bespreken. Daarnaast is het van belang bruggen te slaan met groepen die zich inzetten voor praktische alternatieven voor betaalbaar wonen. Hoe kunnen we de demonstraties verbinden met kraakgroepen, bestaande woonwerkpanden en nieuwe experimenten op het gebied van coöperatief wonen? Hoe kunnen al deze groeperingen elkaar versterken? En what's next voor de woonbeweging als geheel?

Met bijdragen van onder meer vertegenwoordigers van Bond Precaire Woonvormen, Hotel Mokum, Recht op de Stad, Stad in de Maak, Woonstrijd Groningen, Havenstraat and Woonprotest (Melissa Koutouzis)

18:30 - 19:30 Food (from Keju Kitchen)

19:00 - 20:40 Screening Era O Hotel Cambridge (The Cambridge Squat, Brazil, 2016)
Original sound with English subtitles

Era o Hotel Cambridge (The Cambridge Squat, 2016) is een eigentijdse Braziliaanse film van de hand van regisseur Eliane Caffé, gemaakt in samenwerking met het collectief FLM< GRIST, de Escola da Cidade en Aurora Filmes.

Het weekend bouwt voort op het onderzoek dat heeft plaatsgevonden in het kader van Architecture of Appropriation, waarin in samenwerking met zes kraakgemeenschappen en bewonersgroepen aan de hand van architectonische tekeningen, interviews en archiefmateriaal hun plekken zijn gedocumenteerd. Het project brengt de expertise van de kraakbeweging samen met architecten, archivarissen, onderzoekers en advocaten, en stelt manieren van onderzoek, archiveren en het representeren van precaire, collectieve en vaak gecriminaliseerde ruimtelijke praktijken ter discussie in een institutionele context van een archief en museum. Het project is tot uiting gekomen in meerdere publieksprogramma's, tentoonstellingen en een boek en is op het moment te zien in de deeltentoonstelling Toe-eigening als collectief verzet in Het ontwerp van het sociale.

De Independent School for the City is een in Rotterdam gevestigd postdoctoraal opleidingsinstituut dat is opgericht door Crimson Historians and Urbanists en ZUS (Zones Urbaines Sensibles). De school combineert een kritische en activistische benadering van de stad met architectuur- en stedenbouwprojecten die daadwerkelijke verandering teweegbrengen. Eerder organiseerde de school bijvoorbeeld de summerschool 'Let's Be R¬al: New Strategies for Collective Affordable Housing', and 'Taking Back Housing!' in samenwerking met het International New Town Institute.