Het Experiment met de BlauwdrukHet Experiment met de Blauwdruk

Ooit was de blauwdruk een veel gebruikte reproductietechniek in de architectonische ontwerppraktijk. Rond 1870 deed deze zijn intrede bij de militaire Genie en Waterstaat en kort daarna op het architectenbureau. De introductie van de blauwdruk in het architectonisch ontwerpproces ging niet zonder slag of stoot. De collectie archieven van Het Nieuwe Instituut toont de eerste probeersels. Het zijn experimenten met een nieuwe techniek, die een spannende zoektocht naar nieuwe visualisatie- en communicatiewijzen tonen.

De blauwdruk is vandaag de dag een inspirerende techniek in de artistieke praktijk en visuele ontwerpcultuur. Kunstenaars onderzoeken bijvoorbeeld hoe je met het blauwdrukproces onzichtbare kwaliteiten van een architectonische ruimte kunt visualiseren en ontwerpers gebruiken het wit op een blauwe ondergrond om zowel verleden als de toekomst te visualiseren. Weer anderen kijken, in de traditie van de botanicus en fotografe Anna Atkins (1799-1871), hoe je met het blauwdrukproces onzichtbare processen in de natuur kunt onderzoeken**.**

Op deze avond gaan we op zoek naar het experiment met de blauwdruk, toen en nu, met de focus op cross-disciplinaire relaties tussen de ontwerppraktijk, de artistieke praktijk en de fotografie. Op basis van prikkelende voorbeelden uit het archief kijken we naar het experiment destijds. Welke nieuwe visualisatie en communicatie mogelijkheden bood de blauwdruk? Wat maakte de blauwdruk mogelijk en zichtbaar wat voorheen niet mogelijk was? We gaan opzoek naar voorbeelden in de archieven van Het Nieuwe Instituut en plaatsen deze in de context van hedendaagse artistieke en visuele praktijken.

Susanna Brown is een specialist op het gebied van zowel historische als hedendaagse fotografie en hoofddocent aan The Courtauld Institute of Art in Londen. Van 2008 tot 2021 was zij Conservator Fotografie bij het Victoria and Albert Museum (V&A) en was ze in die hoedanigheid verantwoordelijk voor de collectie van 800.000 foto's die het gehele bestaan van het medium fotografie beslaat, van de jaren 1830 tot aan het heden. Brown heeft het werk van de Britse botanicus Anna Atkins (1799-1871) onderzocht, die wel wordt gezien als de eerste vrouwelijke fotograaf en als de eerste persoon die ooit een met foto's geïllustreerd boek heeft uitgegeven. De V&A-collectie bevat een paar voorbeelden van haar boek _British and Foreign Flowering Plants and Ferns_ (1854).

Harm te Velde is virtueel botanicus en een 3D-animator met een fascinatie voor virtuele natuur. Hij ziet bomen als sculpturen waarvan de vorm relevanter is dan soort. Hij maakt niet alleen gebruik van digitale 3D-modellen van bomen en planten van commerciële aanbieders, maar tekent en modelleert ze ook zelf. Te Velde studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie en de St. Joost School of Art & Design voordat hij begon te werken als 3D- kunstenaar bij architectuur- en stedenbouwbureaus Maxwan en West 8.

Carolin Lange is een in Rotterdam gevestigde kunstenaar en onderzoeker. Momenteel werkt ze aan haar PhD-project waarin ze aan het onderzoekscentrum voor fotografische geschiedenis van de De Montfort University University in Leicester reconstrueert hoe de Britse onderzoeker John F. W. Herschel (1792-1871) fotografische experimenten uitvoerde waarin hij planten vastlegde. Samen met kunstenaar Dico Kruijsse initieerde ze het project 'Under The Same Sun', een onderzoek naar fotografische blauwdruktechnieken, licht en de perceptie van ruimte, om van gebouwen als het ware analoge opnameapparatuur te kunnen maken.

Hetty Berens is architectuurhistoricus en promoveerde bij dr. Auke van der Woud, aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Zij is als senior-conservator in Het Nieuwe Instituut verantwoordelijk voor acquisities, onderzoek in de collectie en voor Huis Sonneveld, de museumwoning naast Het Nieuwe Instituut. Als onderzoeker van 'Invented from Copy' doet zij in de archieven van Het Nieuwe Instituut onderzoek naar de introductie, het gebruik en de waardering van de blauwdruk in het architectonisch ontwerpproces.

Ellen Smit is architectuurhistoricus en studeerde kunst- en architectuurgeschiedenis aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Zij is als senior-conservator in Het Nieuwe Instituut verantwoordelijk voor acquisities, onderzoek in de collectie, presentaties en publicaties. In 2016 deed ze met een beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) onderzoek naar de teken- en ontwerpwijze tijdens het Nederlands Structuralisme, waarover ze ook publiceerde en presenteerde. Als uitvloeisel hiervan is ze nu initiator en projectleider van het onderzoek _Invented from Copies_. Dit betreft een onderzoek naar de culturele waarde en betekenis van architectonische reproducties in het ontwerpproces op basis van de archieven van Het Nieuwe Instituut.