Geographies of Freedom - Countering the persistent myth of the Netherlands as the epitome of freedomGeographies of Freedom - Countering the persistent myth of the Netherlands as the epitome of freedom

In het kader van het onderzoeksproject _Geographies of Freedom_ gaat op de avond van dit publieke gesprek ook het gelijknamige video-essay van Peres dos Santos in première. De film begeleidt kijkers door het koloniale narratief van het imperialisme van de Nederlandse aardolie-industrie. Peres dos Santos' essay biedt een beschouwing van culturele, sociaaleconomische en politieke repressie door te navigeren tussen archiefbeeld en actuele opnamen die hij recent maakte op Curaçao en in Nederland.

De ruimtelijke setting waarbinnen het evenement plaatsvindt wordt gevormd door een installatie van kunstenaar Abu Jarnell. Het Nieuwe Instituut heeft hem uitgenodigd om het onderzoek van Martina en Peres dos Santos van zijn artistieke interpretatie te voorzien en een ruimte voor ontmoeting en reflectie te creëren. De installatie is tot en met 10 november 2019 gratis te bezoeken op het Dek van Het Nieuwe Instituut.

Het Nieuwe Instituut is zich ervan bewust dat de inhoud van de gesprekken en beelden door de aanwezigen als emotioneel belastend kan worden ervaren en zet zich ervoor in om organisatoren, sprekers en bezoekers een welkome, veilige omgeving te bieden. Er zullen vertrouwde vrienden en samenwerkingspartners van het instituut aanwezig zijn om de uitwisseling en reflectie informeel voort te zetten met wie daar behoefte aan heeft.

We verwijzen daarnaast graag naar de gedragscode waarin Het Nieuwe Instituut bijhoudt welk gedrag het wel en niet toestaat, zowel online als offline. Het is een document in ontwikkeling en we staan dan ook open voor feedback en suggesties waarmee we de afspraken verder kunnen aanscherpen.

Geographies of Freedom is een veelzijdig onderzoeksproject dat Egbert Alejandro Martina en Miguel Peres dos Santos hebben geïnitieerd en ontwikkeld. Martina licht toe dat het een gezamenlijke verkenning is van de manieren waarop architectuur, het recht en geografie ons begrip en onze ervaring van 'vrijheid' vormgeven. Het doel van Geographies of Freedom is om conventionele opvattingen van vrijheid ter discussie te stellen, bijvoorbeeld door te belichten dat wie er beschouwd wordt als een vrij subject bepaald wordt door de dynamiek tussen ras, architectuur, recht en geografie; op welke manier zijn architectuur, de wet en geografie ingezet om de ruimtelijkheid van vrijheid te handhaven?

De rol die architectuur speelt in het ondersteunen van het vermogen van de wet om ruimtes te scheppen wordt inzichtelijker wanneer je stilstaat bij de manieren waarop vrijheid is verbeeld, getheoretiseerd en bij wet is vastgelegd. Meer dan alleen een juridische status of specifieke toestand, stellen Martina en Peres dos Santos, is het hele idee 'vrijheid' vooral ook een ruimtelijk construct dat van cruciaal belang is bij het ordenen en beheersen van politieke ruimte. Het is in essentie een concept dat uitdrukking geeft aan onderlinge relaties in de ruimte en aan machtsverhoudingen. We kunnen vrijheid zelf zelfs beschouwen als een vorm van architectuur - niet zozeer in de zin van een architectonisch object, maar in de betekenis van de productie en reproductie van ruimte. De architectuur van wetten en regelgeving vormt letterlijk sociale ruimtes waarbinnen vrijheid als ruimtelijk kan worden ervaren. Het ruimtelijke aspect blijft desalniettemin een belangrijke maar vaak verwaarloosde dimensie van het recht. Tegelijkertijd zien Martina en Peres dos Santos - vrij naar sociaalwetenschapper Nikolas Rose - als een "overheidslogica - een verzameling ingrepen om individuen mee aan te sturen door te produceren, moduleren en reguleren wat zij dachten dat hun vrijheid was."

Het evenement van 5 september volgt op een reeks onderzoeksbijeenkomsten die bij Het Nieuwe Instituut georganiseerd werd en een bijeenkomst waarbij het vijftigste jubileum van de Trinta di Mei opstand werd herdacht. De initiatiefnemers van het project houden ook het blog _Geographies of Freedom_ bij, waar de vraagstukken die in het project worden behandeld verder worden uitgediept en uitgedragen.

Het video-essay werd mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds.

De huidige tijd wordt gekenmerkt door radicale technologische, economische, culturele en sociale veranderingen. Het Nieuwe Instituut wil deze snel veranderende wereld in kaart brengen en zichtbaar maken, en tegelijkertijd de discussie bevorderen over onderwerpen gerelateerd aan het ontwerpveld. Het instituut stelt dat het vormgeven van een samenleving een ontwerpvraagstuk is. Het streeft er dan ook naar om designpraktijken te promoten die op basis van alternatieve ethische beginselen proberen om de bestaande uitputtingsdynamiek te transformeren tot niet-racistische, niet-uitbuitende vormen van samenleven en bestaan.

Egbert A. Martina heeft vaker bijgedragen aan het programma van Het Nieuwe Instituut, onder meer aan de publicatie die verscheen bij Work, Body, Leisure, het Nederlandse paviljoen op de Biennale Architettura 2018. Martina's werk werd in het zelfde boek aangehaald door Amal Alhaag. Martina was tevens te gast bij de eerste editie van het tweedelige debat Decolonising Design.

Het Nieuwe Instituut probeert actief bij te dragen aan het dekolonisatiedebat. Programma's en activiteiten die de afgelopen jaren in dat kader hebben plaatsgevonden zijn onder meer Decolonising Bots, dat resulteerde in een essay van Florence Okoye, Archive Explorations: A Decolonial Gaze, en de Reading Rooms Notes on a Virginia State: Architecture and Race in Jefferson's America door Mabel Wilson en The Afterlife of Soil door Christina Sharpe.

In het kader van de tijdelijke academie _Neuhaus _is het werk _Premium Connect _te zien, waarin kunstenaar Tabita Rezaire ook dit soort vragen aansnijdt.

In september 2019 krijgen deze projecten en gesprekken een vervolg, wanneer Otero en 2018 fellow Malique Mohamud een workshop organiseren waarin zij "reageren op identiteit, macht, en vormen van representatie binnen de ruimte van de tentoonstelling, de culturele instelling en daar voorbij."