Gathering 5: Post/De/ColonialGathering 5: Post/De/Colonial

De belangstelling van Collecting Otherwise gaat in 2022 vooral uit naar de complicaties die de tegenstelling tussen hier en daar met zich meebrengt en naar de uitwisseling van opvattingen over ontwerpen en archiveren in een mondiale werkelijkheid. Het gaat daarbij ook om overheerste, als exotisch beschouwde, onteigende en vervreemde inheemse praktijken en werkzaamheden. Collecting Otherwise onderzoekt daarnaast de huidige en toekomstige mogelijkheden van dekolonialiserende macht in de diaspora en beschrijft de mogelijkheid van een eigenheid die gesterkt wordt door het opeisen van (im)materieel erfgoed en de ontwerptalen rond dit erfgoed.

Hierbij heeft Collecting Otherwise in het bijzonder oog voor de geschiedenis van het architectonisch ontwerp en de stedenbouw in de context van de voormalige Nederlandse koloniën zoals Suriname, de Nederlandse Antillen, Zuid-Afrika en Indonesië. Daarnaast werkt Collecting Otherwise aan de internationale uitwisseling van actuele archiefpraktijken rond architectonisch en vormgevingserfgoed. Werkgroepleden worden aangemoedigd om in het kader van kennisuitwisseling parallelle cellen te starten samen met lokale onderzoeksgroepen en instituten.

Welke rol spelen instellingen vandaag de dag bij de 'wederopbouw' van zulk erfgoed? Hoe denken we – en belangrijker nog, hoe handelen we - als het gaat om herstel? Gedurende heel 2022 zal Collecting Otherwise actief archieven en collecties, maten van toegankelijkheid en gebeurtenissen bevragen, herstellen en recontextualiseren. Dit betekent dat we kennis gaan terugkoppelen naar gemeenschappen, ruimte gaan maken voor een ander soort archiveringspraktijken en gaan nadenken over manieren om ervoor te zorgen dat die deel gaan uitmaken van institutionele praktijken en archieven; dat we de nadruk leggen op een decentrale en gemeenschappelijk manier van leren die nieuwe visies en herstel mogelijk maakt.

'Collecting Otherwise houdt zich bezig met het aan (voormalige) koloniale randgebieden en organen toekennen van de bevoegdheid om voor zichzelf te verzamelen, volgens hun eigen interesses en behoeften. Dit moet op een contextualiserende en recontextualiserende manier gebeuren'.

Collecting Otherwise is een werk in uitvoering, een onderzoeksproject dat altijd in ontwikkeling is en dat gebruik maakt van een gelaagde benadering van het archief: van object, naar vraag, naar methodologie, naar instrument en weer terug. Collecting Otherwise is onderdeel van het initiatief Rethinking the Collection, binnen het raamwerk van Architectuur Dichterbij, dat tot stand is gekomen naar aanleiding van het besluit van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) om te investeren in de zichtbaarheid, restauratie en digitalisering van de Rijkscollectie.

Dit project draagt bij aan de ambitie van Het Nieuwe Instituut om zijn positie als erfgoedinstituut te versterken, en om methoden, technieken, onderzoeksthema's, specifiek jargon en allianties die het instituut in de voorafgaande periode heeft ontwikkeld, kritisch te bekijken.

Sumaya Kassim (zij/haar) is schrijver, redacteur en curator. Ze schrijft zowel fictie als essays waarin zij stilstaat bij de manier waarop we ons in ontwerp en de kunsten verhouden tot de koloniale gedaanten die onze instituten - en musea in het bijzonder - vaak nog aannemen, of die ze (on)bewust in stand houden. Het essay 'The museum will not be decolonised' dat Kassim in 2017 publiceerde op het platform Media Diversified is sindsdien veelvuldig geciteerd. Binnenkort verschijnt er een volgend essay waarin ze musea als tempels van witheid analyseert in een bloemlezing over dekoloniale kunst van uitgeverij Routledge. Ze redigeert proza voor het tijdschrift Middleground, een blad voor makers van gemengde afkomst, en schrijft zelf aan een lang gedicht waarin ze de band tussen kolonialisme en het klimaat onderzoekt, een aantal filmscripts en een roman.

Hannah Dawn Henderson (1991, Verenigd Koninkrijk) is schrijver en kunstenaar. Haar werk reflecteert op situaties waarin het vermogen van het lichaam om zich volwaardig uit te drukken tegen beperkingen aanloopt en als kwetsbaar wordt opgevat. Hierbij onderscheidt Henderson niet alleen linguïstische en fysieke structuren, maar beziet ze de beperkende omstandigheden tevens vanuit een breder politiek en maatschappelijk kader.
Hierbij valt te denken aan omstandigheden die zich afspelen buiten het lichaam – bijvoorbeeld een opgelegde indeling als gevolg van hokjesgeest, of onjuiste vertalingen en maatschappelijk geaccepteerde verwachtingen – en binnen het lichaam zelf, zoals moeheid, amnesie en trauma.

Hannah Dawn is woonachtig in Den Haag en artist-in-residence op de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Tentoonstellingen en projecten van haar hand zijn op diverse podia te zien geweest, onder meer tijdens het International Film Festival Rotterdam, Queer Arts Festival Antwerp, Ambika P3 (Londen), Haus N Athens (Athene), en de Experiments in Cinema Festival (Albuquerque).

Yasmin Tri Aryani is onderzoeker en grafisch archivaris. Zij observeert de problematische aard van architectonisch werk dat elementen van de traditionele architectuur van dominante etniciteiten tentoonspreidt in door de overheid gefinancierde gebouwen in Indonesië – een strategie die kan leiden tot de marginalisatie van minderheden. In 2019 begon ze met een onderzoeksbeurs bij de M+/Design Trust te werken; daar bracht ze de verschillende benaderingen aan het licht die Indonesische architecten hanteren bij het omarmen van lokale tradities die inclusiviteit voorstaan. Ook verkent Aryani via haar onderzoek de manier waarop traditionele architectuur sinds de tijd van de koloniale overheersing is gebruikt om de nationale identiteit te representeren.