Steve Bannon: A Propaganda RetrospectiveSteve Bannon: A Propaganda Retrospective

Steve Bannon: A Propaganda Retrospective toont aan hoe het artistieke werk van Bannon van invloed is geweest op de opkomst van Donald Trump en op de politiek van zijn presidentschap. Het project, met als curator Marina Otero Verzier, gaat nader in op het belang van propagandakunst in de opmars van de internationale alt-right beweging. Jonas Staal analyseert en deconstrueert binnen dit project - dat de vorm van een tentoonstelling heeft aangenomen - de mechanismes van de hedendaagse propagandakunst. Tevens wordt de vraag gesteld hoe een mogelijke 'emancipatorische propagandakunst' als tegenantwoord kan worden ontwikkeld. Steve Bannon: A Propaganda Retrospective is te zien van 20 april tot en met 23 september 2018.

Stephen K. (Steve) Bannon is, naast zijn voormalige functie als hoofdredacteur van Breitbart News, bekend vanwege zijn rol als campagnemanager en als adviseur van de huidige president van de Verenigde Staten, Donald Trump. Het is minder bekend dat Bannon tevens negen filmpamfletten op zijn naam heeft staan; van The Face of Evil (2004) tot Torchbearer (2016). In deze films, die het format van de documentaire benutten, schetst Bannon een apocalyptisch beeld van de wereld, geteisterd door economische crisis, seculair hedonisme en islamitisch fundamentalisme.

Bannon zelf ziet zijn films als een vorm van 'kinetische cinema' dat tot doel heeft 'een publiek te overweldigen'. Belangrijke inspiratiebronnen zijn Sergei Eisenstein, Leni Riefenstahl en Michael Moore. Op expliciete wijze gaan de films in op de vele bedreigingen voor zijn ideaal van een christelijk vrije-markt nationalisme, waarbij 'sterke' leiders als Ronald Reagan, Sarah Palin en Donald Trump als de enig mogelijke verdedigers van het Christelijke geloof, de militaire macht, familiewaarden en een economisch nationalisme worden gepresenteerd. Terugkijkend op zijn werk kan worden gesteld dat het zogenoemde 'Trumpisme' al tientallen jaren in wording was in Bannons propagandawerk.

Te beginnen bij zijn vroege Hollywood-geïnspireerde rapmusical The Thing I Am en zijn werk als directeur van het Biosphere 2 project dat in jaren '90 de gevolgen van de klimaatverandering in kaart bracht, zijn bezoekers getuige van het ontwaken van zijn politieke bewustzijn na de aanslagen van 11 september 2001. Op dat moment transformeert Bannon in een filmmaker en voorvechter van de Tea Party beweging en de internationale alt-right. Aan de hand van vijf verschillende ruimtes toont het project van Staal aan hoe de artistieke verbeelding van Bannon bij heeft gedragen aan de politieke realiteit van Trumps presidentschap.

Voor Jonas Staal is het werk van Bannon een cruciaal voorbeeld van de verreikende invloed die propagandakunst uitoefent op democratische samenlevingen. Deze invloed beperkt zich volgens Staal niet alleen tot de Verenigde Staten, maar is ook zichtbaar in Europa, in de vorm van ultranationalistische en alt-right bewegingen en politieke partijen, van Nederland tot Italië. Dit tentoonstellingsproject ontleedt en reflecteert op de ruimtes, verspreidingsvormen, circulatiestrategieën, en technieken van hedendaagse propaganda, waarbij het werk van Steve Bannon als uitgangspunt wordt genomen.

Staal stelt in analogie met Angela Nagles Kill All Normies (2017) dat de alt-right niet een politieke, maar allereerst een culturele beweging is, die is doorgedrongen tot het bredere veld van de politiek, de media en de populaire cultuur. De ambitie van Steve Bannon: A Propaganda Retrospective is een breed publiek inzicht te geven in de visuele en ideologische architectuur van de alt-right, en daarmee tevens ruimte te scheppen voor kritische reflectie en verzet.

Op basis van diverse onderzoeksprogramma's stelt Het Nieuwe Instituut urgente vragen aan de orde en gaat het nader in op de sleutelrol die kunst, design, architectuur en digitale cultuur vervullen in de wereld van vandaag. De samenleving wordt steeds sterker beïnvloed door de schaal waarop en de snelheid waarmee informatie circuleert. Deze ontwikkeling bevestigt het belang van (artistiek, speculatief en academisch) onderzoek als antwoord op wat Walter Lippman de 'pseudo-werkelijkheden' van de ons beperkende informatiebubbels noemt.

Jonas Staal is een kunstenaar en propagandawetenschapper die intensief onderzoek doet naar de rol van kunst, architectuur en design in een tijdperk van opkomend ultranationalisme en de internationale alt-right beweging. In 2010 reconstrueerde hij de zogenoemde Vrijdenkersruimte in het Van Abbemuseum, een kopie van de tentoonstellingsruimte opgericht door de PVV en de VVD in hun partijkantoren in de Tweede Kamer in Den Haag, waarin vermeende slachtoffers van islamitische censuur tentoon werden gesteld. In 2011 presenteerde hij Gesloten architectuur, een publicatie, een tentoonstelling en een film over een gevangenismodel ontworpen door PVV-kamerlid Fleur Agema, voordat zij haar politieke loopbaan begon. In 2018 voltooide Staal zijn doctoraat aan het PhDArts-Promoveren in de Kunsten programma aan de Universiteit Leiden met zijn proefschrift Propaganda Art from the 20th to the 21st Century. Staal leeft en werkt in Rotterdam en Athene.

Op donderdag 19 april zal de tentoonstelling Steve Bannon: A Propaganda Retrospective officieel openen met een Thursday Night Live! programma. Onderdeel van de opening vormt een discussie over de alt-right en ultranationalistische propagandakunst, waaraan behalve Jonas Staal en Marina Otero Verzier tevens het designcollectief Foundland (Lauren Alexander) en NIDA-politicus Nourdin el Ouali zullen bijdragen, gemodereerd door journalist en schrijver Chris Keulemans.

Op 2 juni 2018 organiseert Jonas Staal de eerste internationale conferentie over hedendaagse propagandakunst in Het Nieuwe Instituut te Rotterdam, onder de titel Propaganda Art Today. De conferentie brengt kunstenaars, activisten, theoretici, schrijvers, journalisten en politici samen, met als doel de veelheid aan vormen van propaganda, die de huidige wereld gestalte geven, in kaart te brengen.

Voor een press preview, afspraak en/of een interview met de kunstenaar of curator, neem contact op met het Press Office. Voor meer informatie of beeldmateriaal, neem contact op met Yev Kravt per email y.kravt@hetnieuweinstituut.nl of telefoon +31 (0)6 83 67 97 37.