Nieuwe Instituut
Nieuwe Instituut

Huis Sonneveld

Nieuwe Instituut en College van Rijksadviseurs presenteren ‘Nederland op de tekentafel. 100 jaar toekomstideeën’

Een dialoog tussen de geschiedenis van ruimtelijke planning en de behoeften van heden en toekomst, ter ere van het 100-jarig jubileum van de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw.

23 november 2023

Vanaf 9 december is bij het Nieuwe Instituut in Rotterdam Nederland op de tekentafel. 100 jaar toekomstideeën te zien, samengesteld in samenwerking met het College van Rijksadviseurs, het onafhankelijke nationale adviesorgaan voor ruimtelijke kwaliteit.

De tentoonstelling viert de rijke Nederlandse geschiedenis van ruimtelijke planning en ontwerp en omvat nieuwe ontwerpvoorstellen, maar ook belangrijke historische werken uit de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw, die in 2023 haar honderdste verjaardag viert en wordt beheerd door het Nieuwe Instituut.

In een tijd waarin huisvesting, milieu en sociale uitdagingen volop ter discussie staan, biedt Nederland op de tekentafel de broodnodige inspiratie voor een nieuwe visie op de inrichting van het land.

Studio Monnik. Alles Komt Goed; Indrukken uit de Gewortelde Tijd. Concerto Books, 2024.

Maatschappelijke uitdagingen

Als reactie op maatschappelijke uitdagingen als klimaatverandering, huisvesting, energietransitie en sociale rechtvaardigheid, staat de ruimtelijke inrichting van Nederland weer volop in de publieke belangstelling. In Nederland op de tekentafel. 100 jaar toekomstideeën vieren het Nieuwe Instituut en het College van Rijksadviseurs de lange en toonaangevende traditie van architectuur, ruimtelijke planning en ontwerp in ons land, in een zoektocht naar antwoorden op de urgenties van nu.

Hoe gingen ontwerpers uit het verleden om met de opgaven van hun tijd? Welke oplossingen zagen ze, en welke wereldbeelden gingen daarachter schuil? Door heden, verleden en toekomst met elkaar te verbinden laat Nederland op de tekentafel zien dat wij inspiratie kunnen putten uit het verleden om de uitdagingen van nu op te lossen.

De tentoonstelling bestaat uit talloze voorbeelden afkomstig uit de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw, en is daarmee ook een eerbetoon aan het honderdjarig bestaan van deze collectie. Nieuwe Instituut beheert circa zevenhonderd archieven en verzamelingen met in totaal zo’n 4 miljoen items, zoals schetsen, voorontwerpen, werktekeningen, zakelijke en persoonlijke correspondentie, foto's, maquettes, affiches en verzamelde knipsels en tijdschriftartikelen. Het is daarmee een van de grootste architectuurcollecties ter wereld.

In Nederland op de tekentafel is werk te zien van bekende architecten en stedenbouwkundigen als Gerrit Rietveld, Piet Blom, Rem Koolhaas en de Office for Metropolitan Architecture (OMA) en Herman Hertzberger, naast werk van minder bekende ontwerpers. Zij ontvouwen hun ideeën voor een toekomstige samenleving aan de hand van inspirerende en soms provocerende voorstellen.

Samenwerking met het College van Rijksadviseurs

De tentoonstelling is een samenwerking met het College van Rijksadviseurs, een multidisciplinair adviescollege dat vanuit een onafhankelijke positie door inzet van ontwerpkracht, bewindspersonen adviseert over actuele maatschappelijke opgaven en omgevingskwaliteit. Voor de tentoonstelling putte het College uit recent werk, van ontwerpprijsvragen voor biobased wonen en vluchtelingenhuisvesting, tot zijn ‘Young Innovators’-programma, waarbij jonge, talentvolle (landschaps)architecten en stedenbouwkundigen zich richten op grote ruimtelijke opgaven als herbestemming, energietransitie, nieuwe cultuurlandschappen en de wateropgave.

Nederland heeft een toonaangevende traditie van architectuur en ruimtelijke planning, terwijl we tegelijkertijd worden geconfronteerd met bekende uitdagingen op het gebied van huisvesting, landgebruik, milieu en sociale rechtvaardigheid. Het 100-jarig jubileum van onze collectie Nederlandse architectuur en stedenbouw is het perfecte moment om de kennis van het verleden samen te brengen met de verbeeldingskracht van het heden. Samen vormen ze een krachtige combinatie om mee naar de toekomst te kijken.

Aric Chen, algemeen en artistiek directeur, Nieuwe Instituut

De opgaven waar we nu voor staan, vragen om ver vooruitkijken. Niet om mooie vergezichten te schetsen, maar om te achterhalen wat we nu moeten doen. Ontwerpers spelen een belangrijke rol in het verbeelden van de toekomst, want verandering begint met verbeelding. Alles wat we denken, zeggen en doen, heeft invloed op hoe de toekomst eruit zal zien. Wat we ons niet kunnen voorstellen, kunnen we ook niet tot stand brengen. Deze tentoonstelling biedt vanuit het verleden inspiratie voor de toekomst. Het lot van toekomstige generaties ligt in onze handen. De 22e eeuw begint nu.

Rijksbouwmeester Francesco Veenstra

Nederland op de tekentafel is bij Nieuwe Instituut te zien van 9 december tot en met 2 juni 2024. Meer informatie

Noot voor de redactie, niet voor publicatie

Opening en pers-preview De opening van Nederland op de tekentafel vindt plaats op vrijdag 8 december 2023 tussen 16:00 en 19:00 uur bij het Nieuwe Instituut in Rotterdam, gelijktijdig met de lancering van Maison d’Artiste en onze samenwerking met denktank en uitgever Archis voor tijdschrift Volume. Pers is van harte uitgenodigd om aanwezig te zijn.

Voor het plannen van een exclusieve preview van de tentoonstelling en/of een interview met de curatoren kun je een e-mail sturen naar Robin van Essel.

Onderzoek en samenstelling Nieuwe Instituut: Dirk van den Heuvel, Suzanne Mulder, Setareh Noorani, Stefanie Korrel College van Rijksadviseurs: Saskia Naafs, Jafeth Hagoort Grafisch ontwerp: Bart de Baets Ruimtelijk ontwerp: Ben Shamier

Neem voor overige vragen en verzoeken contact op met Persvoorlichter Robin van Essel via email of +31 (0)6 3803 9218

Over Nieuwe Instituut

Nieuwe Instituut in Rotterdam is het nationale museum en instituut voor architectuur, design en digitale cultuur. Het instituut laat zien hoe krachtig nieuwe (ontwerp)ideeën kunnen zijn. Het doel is om een betere toekomst te verbeelden, uit te proberen en in de praktijk te brengen door samen stil te staan bij denkbeelden van vroeger, nu en later. Bezoekers worden aangemoedigd om vragen te stellen, mee te denken en zo zelf een bijdrage te leveren. De tentoonstellingen, het onderzoek, de evenementen en andere initiatieven die het instituut in binnen- en buitenland ontwikkelt, vormen samen een proeftuin. Toonaangevende ontwerpers, denkers en uiteenlopende publieksgroepen werken er samen aan een kritische benadering van actuele vraagstukken.

Nieuwe Instituut huisvest de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw, en beheert Huis Sonneveld, een toonaangevend voorbeeld uit 1933 van Nederlandse functionalistische architectuur in het Rotterdamse Museumpark.

Nieuwe Instituut is ‘s werelds eerste Zoöp, een baanbrekend organisatiemodel waarbij alle aspecten van de activiteiten en programmering van het museum worden bepaald door de impact op en het nut voor andere vormen van leven. Het instituut is opdrachtgever van het Nederlandse paviljoen op de tweejaarlijkse Architectuurbiënnale van Venetië. Vanaf december 2023 brengen denktank en uitgever Archis en het Nieuwe Instituut gezamenlijk het tijdschrift Volume uit.

Over het College van Rijksadviseurs

Het College van Rijksadviseurs is een multidisciplinair adviescollege dat vanuit een onafhankelijke positie bewindspersonen gevraagd en ongevraagd adviseert over de urgente thema’s van nu: van transformatie, infrastructuur en de complete stad, tot nieuwe cultuurlandschappen en de energietransitie.

Nieuwsbrief

Ontvang als eerste uitnodigingen voor onze events en blijf op de hoogte van komende tentoonstellingen.