FUNGI. Anarchistische ontwerpers geopend bij het Nieuwe InstituutFUNGI. Anarchistische ontwerpers geopend bij het Nieuwe Instituut

• Bij het Nieuwe Instituut, het nationale museum voor architectuur, design en digitale cultuur in Rotterdam, is op 20 november FUNGI. Anarchistische ontwerpers geopend.

• De tentoonstelling werd samengesteld door antropoloog Anna Tsing en ontwerper Feifei Zhou en toont schimmels als onafhankelijk opererende wereldbouwers, die de kapitalistische en mensgerichte denkwijze ondermijnen.

• Bezoekers ervaren FUNGI op een looproute door verschillende zalen, die ieder een deel van het verhaal vertellen van hoe fungi afbreken, dood en verderf zaaien, maar ook kunnen samenwerken met menselijk en niet-menselijk leven.

• Centraal in de tentoonstelling staan zeven nieuwe werken, die speciaal voor de tentoonstelling werden gemaakt in samenwerkingen tussen kunstenaars en wetenschappers.

• Daarnaast zijn er verschillende individuele werken-in-opdracht, bruiklenen, twee gedichten, vijf manifesten en archiefstukken van het Nieuwe Instituut te zien.

Gisteren (donderdag 20 november) is FUNGI. Anarchistische ontwerpers geopend bij het Nieuwe Instituut, het nationale museum voor architectuur, design en digitale cultuur in Rotterdam. De tentoonstelling werd samengesteld door antropoloog Anna Tsing, die talloze denkers, makers, activisten en ontwerpers inspireerde met haar veelgeprezen boek De paddenstoel aan het einde van de wereld, en ontwerper Feifei Zhou (terriStories).

Voorafgaand aan de publieke opening vond een bijzondere uitverkochte lezing plaats. Met filosoof Rosi Braidotti als moderator, ging Anna Tsing en in gesprek met de Amerikaanse filosoof en wetenschapshistoricus Donna Haraway - beiden verkleed als paddenstoel! Donna Haraway is deze week in Nederland is om de Erasmusprijs in ontvangst te nemen.

Daarna konden de honderden geïnteresseerden als eerste kennismaken met FUNGI. Met deze tentoonstelling op het snijvlak van wetenschap, kunst en design, kijkt het Nieuwe Instituut over de traditionele grenzen van ontwerpdisciplines: wat kunnen we leren van niet-menselijk leven?

Samenstellers Zhou en Tsing nemen bezoekers mee buiten hun mensgerichte comfortzone, naar een wereld waarin schimmels geen trendy nieuw bouwmateriaal zijn, maar anarchistische ontwerpers die zich niets aantrekken van onze behoeftes en ambitie om alles altijd te beheersen.

Centraal in FUNGI staan zeven nieuwe werken die speciaal voor de tentoonstelling werden gemaakt. Het zijn samenwerkingen tussen kunstenaars en wetenschappers. Zij herinterpreteerden bestaande wetenschappelijke onderzoeken en vertaalden deze naar schilderkunst, sculpturen en multimediale installaties, die schimmels tonen als onafhankelijk opererende ontwerpers, bondgenoten en wereldbouwers. Daarnaast zijn er nog vier individuele werken in opdracht te zien, naast verschillende bruiklenen van onder meer van Lizan Freijsen, Olafur Eliasson en Annicka Yi.

Bezoekers ervaren het verhaal van FUNGI in verschillende delen en zalen. De eerste zaal, genaamd Break, toont hoe schimmels overal materialen aantasten, ongeacht menselijke pogingen om dat te voorkomen op bijvoorbeeld plekken als in keukens en ziekenhuizen. Ook landbouw-monoculturen zijn hier slachtoffer van, toont bijvoorbeeld een installatie over koffieroest, getiteld Contagious Extraction (Filipp Groubnov, Ivette Perfecto en Zach Hajian-Forooshani, 2025).

In de tweede zaal Assassinate wordt de sfeer onheilspellender, mede door de ‘infectie’ door een mycelium dat door de lucht kronkelt (Hajime Imamura, Mushrooms are Messengers of Mortality, 2025). Deze zaal vertelt het verhaal over hoe, mede door industriële landbouw en globalisering, schimmels een dodelijke kracht kunnen worden. Zo is het sculptuur Perforated Protection (Oscar Furbacken, Lee Berger, Jamie Voyles en Danielle Wallace, 2025) een in memoriam aan talloze kikkersoorten die uitstierven nadat de schimmel Bd zich via wereldhandel verspreidde.

De derde zaal Mobilize slaat weer een hoopvoller toon aan en onthult hoe schimmels kunnen samenwerken met menselijk en niet-menselijk leven: van termietenheuvels en olifantenpoep, tot het menselijke spijsverteringskanaal en in architectuur. Zoals bij de installatie Architecture must rot (Chair for Biohybrid Architecture, 2025), waarmee architect Phil Ayres schimmels het voortouw laat nemen in daadwerkelijk ecologisch ontwerp. Ook de naast het Nieuwe Instituut gelegen Nieuwe Tuin is bij de tentoonstelling betrokken. De schimmels op boomstammen hier zijn onderdeel van de zoöp, de bestuursvorm van het museum dat rekening houdt met niet-menselijk leven.

In de afsluitende gang van de tentoonstelling worden bezoekers ten slotte met vijf manifesten uitgenodigd om te reflecteren op de consequenties van onze huidige relatie met niet-menselijk leven, wat deze betekenen voor de toekomst, maar ook welke nieuwe ideeën het waard zijn om verder als paddenstoelen uit de grond te laten schieten.

Anna Tsing en Feifei Zhou, samenstellers van FUNGI. Anarchist Designers: “Met deze tentoonstelling nodigen we bezoekers uit in een wereld waarin schimmels het voortouw nemen. Als er één boodschap is om mee naar huis te nemen, dan is het dat onze industriële modellen falen. Niet alleen voor ons, maar ook voor de ecosystemen waarvan we afhankelijk zijn. Schimmels creëren hun eigen werelden, op hun eigen voorwaarden, niet volgens menselijke plannen. We moeten leren met hen samen te leven door samen te werken.”

Aukje Bolle, algemeen en zakelijk directeur, Nieuwe Instituut: “Als museum voor architectuur, design en digitale cultuur willen we mogelijke toekomsten verbeelden. Met Fungi. Anarchistische ontwerpers laat het Nieuwe Instituut zien dat we bij het vormgeven van onze wereld - of het nu gaat om de gebouwde omgeving, om spullen of om gedrag - volop inspiratie kunnen putten uit niet-menselijk leven. De vorm, maar ook vooral de werkwijze van schimmels en zwammen, leert ons hoe. Van onderop, als sterk netwerk en niet langer gericht op eeuwige groei, maar op balans tussen produceren, consumeren en reduceren.”

FUNGI. Anarchistische ontwerpers is tot en met 9 augustus 2026 te bezoeken bij Nieuwe Instituut. De tentoonstelling kwam tot stand met steun van het Cultuurfonds, het Mondriaan Fonds, de Graham Foundation for Advanced Studies in the Fine Arts en de Iona Stichting.

Kijk voor meer informatie op: nieuweinstituut.nl/projects/fungi-anarchistische-ontwerpers

Perskit:
Download de perskit met aanvullende informatie en begeleidende beelden hier.

Contact:
Robin van Essel, persvoorlichter +31 (0)6 3803 9218, r.vanessel@nieuweinstituut.nl

Samenstellers:

• Anna Tsing is een internationaal gerenommeerd antropoloog, verbonden aan de University of California, Santa Cruz. Haar boek The Mushroom at the End of the World geldt als een van de invloedrijkste publicaties van de afgelopen tien jaar op het snijvlak van ecologie, kapitalismekritiek en meer-dan-menselijk denken.

• Ontwerper Feifei Zhou (terriStories) werkt op het grensvlak van ruimtelijk ontwerp, ecologie en visuele cultuur, en staat bekend om haar interdisciplinaire vertalingen van complexe wetenschappelijke processen.

Wetenschapper-kunstenaar-duo’s:

• Ivette Perfecto en Zachary Hajian-Forooshani met Filipp Groubnov
• Matteo Garbelotto met Kyriaki Goni
• Lee Berger en Danielle Wallace met Oscar Furbacken
• Alyssa Paredes met Maia Cruz Palileo
• Bettina Stoetzer met Åsa Sonjasdotter en Berkveldt
• Rob Dunn met Baum & Leahy
• Shiho Satsuka met Liu Yi

Individuele opdrachten:

• Phil Ayres
• Animali Domestici
• Hajime Imamura
• Frank Bruggeman & Klaas Kuitenbrouwer

Bruiklenen:

• Toshimitsu Fukiharu
• Lizan Freijsen
• Olafur Eliasson
• Annicka Yi
• Laura Nolte
• Michael Poulsen
• David Dunn

Ruimtelijk ontwerp:

• Marloes en Wikke

Grafisch ontwerp:

• Jacob Hoving en Maud Vervenne