‘FUNGI. Anarchistische ontwerpers’ opent in november bij Nieuwe Instituut ‘FUNGI. Anarchistische ontwerpers’ opent in november bij Nieuwe Instituut

• Nieuwe Instituut, het nationale museum voor architectuur, design en digitale cultuur, opent op 20 november FUNGI. Anarchistische ontwerpers, samengesteld door antropoloog Anna Tsing en ontwerper Feifei Zhou.

• De tentoonstelling toont schimmels eens niet als trendy ontwerpmateriaal, maar als onafhankelijk opererende ontwerpers, bondgenoten en wereldbouwers die kapitalistische en mensgerichte denkwijzen ondermijnen.

• Centraal staan zeven nieuwe werken, die in samenwerking tussen wetenschappers en kunstenaars speciaal voor de tentoonstelling werden gemaakt en laten zien hoe schimmels afbreken, beïnvloeden of opnieuw tot leven brengen.

• Daarnaast zie je nog drie individuele kunstwerken-in-opdracht, elf bruiklenen en vijf manifesten, twee gedichten en een boomstronk in de Nieuwe Tuin. En natuurlijk een heleboel schimmel!

Nieuwe Instituut, het nationale museum voor architectuur, design en digitale cultuur, opent op 20 november FUNGI. Anarchistische ontwerpers. Deze nieuwe tentoonstelling is samengesteld door antropoloog Anna Tsing, die talloze denkers, makers, activisten en ontwerpers inspireerde met haar veelgeprezen boek De paddenstoel aan het einde van de wereld - en ontwerper Feifei Zhou (terriStories).

Met FUNGI als tentoonstelling op het snijvlak van wetenschap, kunst en design, kijkt het Nieuwe Instituut over de traditionele grenzen van ontwerpdisciplines: wat kunnen we leren van niet-menselijk leven? FUNGI is daarmee geen klassieke designtentoonstelling, maar een experimentele ruimte die uitnodigt tot anders denken, anders leven en anders ontwerpen.

Fungi, beter bekend als schimmels of zwammen, voorzien in de meest uiteenlopende menselijke behoeften. We eten bijvoorbeeld champignons en bestrijden bacteriën met penicilline. In design en architectuur worden schimmels omarmd als nieuw, trendy materiaal. FUNGI. Anarchistische ontwerpers volgt deze mensgerichte benadering juist niet, maar toont schimmels als onafhankelijk opererende ontwerpers, bondgenoten en wereldbouwers, die de menselijke ambitie om de wereld te beheersen en overheersen, ondermijnen.

Hiermee bekritiseren Zhou en Tsing indirect de kapitalistische exploitatie van de leefomgeving, die schuilgaat achter het inlijven van schimmels voor het ontwerpen en produceren van onze gebruiksartikelen. Zij noemen FUNGI dan ook een tentoonstelling van ‘anti-design’: onbewust en onbeheersbaar ontwerp waarin schimmels geen passief bouwmateriaal zijn, maar de anarchistische ontwerpers van een wereld die alleen kan bestaan bij de gratie van bondgenootschappen tussen mensen en niet-menselijk leven.

Centraal in FUNGI. Anarchistische ontwerpers staan zeven nieuwe werken, die speciaal voor de tentoonstelling werden gemaakt. Antropologen, ecologen en biologen werden voor deze gelegenheid gekoppeld aan beeldend kunstenaars, die hun onderzoek herinterpreteren en vertalen naar installaties. Schilderkunst, sculpturen en multimediale installaties, veelal interactief, nemen bezoekers mee op een gevarieerde, multi-zintuiglijke trip.

In de drie opeenvolgende zalen Break, Assassinate en Mobilize ervaren bezoekers hoe schimmels systemen afbreken, beïnvloeden of opnieuw tot leven brengen. Elke ruimte toont ze in een andere gedaante: van vernietigers van beschavingen tot verbinders van soorten.

Zo brengt de installatie coffee_rust in kaart hoe koffieschimmels monoculturen ondermijnen, laat Of Boar and Fungi: a Nuclear Love Affair zien hoe schimmels, wilde zwijnen en radioactieve deeltjes samenspannen in post-nucleaire landschappen, en confronteert yeast worlding bezoekers met het evolutionaire pact tussen gist en het menselijke darmstelsel.

Naast de zeven samenwerkingen tussen wetenschappers en kunstenaars bevat de tentoonstelling ook drie individuele kunstwerken-in-opdracht, vijf manifesten, elf bruiklenen - onder andere van de Rotterdamse textielkunstenaar Lizan Freijsen, de Deens-IJslandse kunstenaar Olafur Eliasson en de Koreaanse conceptueel kunstenaar Annicka Yi - en twee gedichten, waaronder Mushrooms van Sylvia Plath (1959), dat voor het eerst in het Nederlands te lezen is.

Bovendien zijn ook archiefstukken uit de collectie van het Nieuwe Instituut opgenomen die zijn ‘herontworpen’ door de aanwezigheid van schimmels. Buiten in de tuin vinden bezoekers ten slotte een installatie rond een boomstronk: niet een dood object, maar een beginpunt van een nieuw schimmelrijk leven. Zo groeit FUNGI letterlijk door tot buiten de muren van het museum.

Anna Tsing is een internationaal gerenommeerd antropoloog, verbonden aan de University of California, Santa Cruz. Haar boek The Mushroom at the End of the World geldt als een van de invloedrijkste publicaties van de afgelopen tien jaar op het snijvlak van ecologie, kapitalismekritiek en meer-dan-menselijk denken. Ontwerper Feifei Zhou (terriStories) werkt op het grensvlak van ruimtelijk ontwerp, ecologie en visuele cultuur, en staat bekend om haar interdisciplinaire vertalingen van complexe wetenschappelijke processen.

De overkoepelende scenografie van FUNGI is in handen van ontwerpduo Marloes en Wikke. Het grafische ontwerp is van Jacob Hoving en Maud Vervenne.

FUNGI. Anarchistische ontwerpers is vanaf 21 november 2025 tot en met 9 augustus 2026 te bezoeken bij Nieuwe Instituut. De tentoonstelling kwam tot stand met steun van het Cultuurfonds, het Mondriaan Fonds, de Graham Foundation for Advanced Studies in the Fine Arts en de Iona Stichting.

Kijk voor meer informatie op: https://nieuweinstituut.nl/projects/fungi-anarchistische-ontwerpers

Beeld
Download de perskit met begeleidende beelden hier.

Pers-previews en interviews
In de dagen voorafgaand aan de opening op donderdag 20 november is pers van harte uitgenodigd voor een voorbeschouwing van de tentoonstelling. Ook zijn samenstellers Anna Tsing en Feifei Zhou beschikbaar voor interviews. Neem contact op om een afspraak te maken.

Contact
Robin van Essel, persvoorlichter +31 (0)6 3803 9218, r.vanessel@nieuweinstituut.nl