Nederlands Paviljoen, Biennale Architettura 2018: WORK, BODY LEISURENederlands Paviljoen, Biennale Architettura 2018: WORK, BODY LEISURE

Het Nieuwe Instituut, verantwoordelijk voor de invulling van het Nederlandse Paviljoen tijdens de 16e Internationale Architectuurtentoonstelling van Biennale Architettura 2018, presenteert WORK, BODY, LEISURE, het thema van de officiële Nederlandse bijdrage aan de biënnale.

Het Nederlandse Paviljoen moet het directe resultaat vormen van een collectief onderzoeksproject op basis van een nationaal en internationaal netwerk. De expertise van dit netwerk, bestaand uit architecten, ontwerpers en kennisinstellingen uit zowel de publieke- als de private sector, wordt gestold in een evocatieve installatie in het paviljoen en kent tegelijkertijd een dynamisch parallelprogramma, dat op verschillende momenten en locaties gestalte krijgt. In de komende maanden zal Het Nieuwe Instituut de lijst van genodigde deelnemers aan het Nederlandse Paviljoen bekendmaken, evenals de participanten aan het parallelprogramma die middels een Open Oproep worden geselecteerd. Marina Otero Verzier, de in Rotterdam gevestigde architect en onderzoeker, en Hoofd van de Onderzoeksafdeling van Het Nieuwe Instituut, zal als curator verantwoordelijk zijn voor de installatie en de verschillende bijdragen binnen het overkoepelend programma bijeenbrengen.

Met WORK, BODY, LEISURE worden niet alleen veranderende ideeën over het menselijk lichaam verkend, maar zowel ruimtelijke configuraties als leefomstandigheden, die het resultaat zijn van actuele veranderingen op het terrein van arbeidsethos en arbeidscondities. Tegen de achtergrond van opkomende automatiseringstechnologieën, wil het project nieuwe vormen van creativiteit en betrokkenheid aanmoedigen.

Nederland wordt vaak gezien als een proeftuin waarin de toekomst van arbeid steeds opnieuw wordt verbeeld. Het werk van architect en kunstenaar Constant Nieuwenhuys vormt een belangrijk startpunt voor de inhoudelijke benadering van het Nederlandse paviljoen. In Constants New Babylon (1956-74) - een architectuurparadigma waarin vrije ruimte en vrije tijd mogelijk wordt gemaakt door automatisering, - is de maatschappij gericht op creativiteit en spel, en zijn bewoners vrij de eigen omgeving vorm te geven. In de latere fases van Constants oeuvre, maakt zijn optimistische visie over de mogelijkheden van geautomatiseerde arbeid langzaam plaats voor een meer conflictueus perspectief. In die technologische orde, gericht op onmiddellijke behoeftebevrediging, blijkt geweld niet uitgesloten. Geweld vormt eerder een intrinsiek onderdeel van een dystopisch maatschappijbeeld.

/"Automatisering is een materiële conditie en is haalbaar/", zo stelde Constant in mei 1980 tijdens een lezing voor de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Meer dan dertig jaar later wordt een volledig geautomatiseerde vorm van architectuur geïmplementeerd in de stad Rotterdam: van de zelfgereguleerde, logistieke infrastructuur van de haven, tot de gerationaliseerde landbouwclusters in Nederland.

WORK, BODY, LEISURE beoogt een breed scala aan theoretische standpunten aan de orde te stellen. Van New Babylon's oorspronkelijke concept van een op vrije tijd-georiënteerde maatschappij en het recente techno-optimistische wereldbeeld dat volledige automatisering meer winst en luxe voort zal brengen, tot het afschrikwekkende beeld van een door machines veroorzaakte werkloosheid. WORK, BODY, LEISURE stelt dat deze visies inmiddels onze hedendaagse arbeidsstructuren beïnvloeden, en gevolgen hebben voor de wijze waarop diezelfde structuren opnieuw vorm kunnen worden gegeven.

Het project bouwt voort op /"Automated Landscapes/", een meerjarig onderzoeksproject waarin de gevolgen van automatisering voor de bebouwde omgeving aan de orde worden gesteld. Het project werd in 2017 gelanceerd door Het Nieuwe Instituut en wordt geleid door de onderzoeksafdeling. In het Nederlandse Paviljoen zal dit perspectief worden geconfronteerd met de bijdragen van andere onderzoekers en organisaties.

Behalve historische en hedendaagse case studies van geautomatiseerde landschappen in Nederland, toont WORK, BODY, LEISURE ruimtelijke analyses en protocollen die bepalend zijn voor de interactie tussen mens en machine. Daarnaast worden ruimten onderzocht waarin het traditionele onderscheid tussen werk en vrije tijd is opgeheven, en worden ideeën over arbeid en de uitbuiting van het menselijk lichaam vanuit een juridisch, cultureel en technisch perspectief aan de orde gesteld.

Het Nieuwe Instituut en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie lanceren samen een Open Oproep om vormen van collectieve kennisproductie binnen de architectuur te stimuleren en onderzoekers en praktijkbeoefenaars te betrekken bij de ontwikkeling en verspreiding van even onconventionele als kritische ideeën. De Open Oproep wordt op 21 september 2017 gepubliceerd en ondersteunt projectvoorstellen voor het publieke parallelprogramma van het Nederlandse Paviljoen met een maximum budget van ¬50.000,-, (een gedeelde bijdrage van Het Nieuwe Instituut en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie).

De geselecteerde voorstellen zullen vervolgens onderdeel vormen van het publieke parallelprogramma van WORK, BODY, LEISURE, thema van het Nederlandse paviljoen. De Nederlandse bijdrage aan de Biennale Architettura 2018 streeft ernaar een internationale discussie op gang te brengen over alternatieve leefomstandigheden in relatie tot arbeid, het lichaam en vrije tijd. Hierbij wordt voortgebouwd op een lange geschiedenis van Nederland als voedingsbodem voor innovatieve architectonische en maatschappelijke visies.

Meer informatie over de Open Oproep

--

Noot voor de redactie:

Neem voor meer informatie en afbeeldingen contact op met Eveline Mulckhuyse of Christiane Bosman: e.mulckhuyse@hetnieuweinstituut.nl en c.bosman@hetnieuweinstituut.nl