Gathering #2: [De-]Constructing Care in het archiefGathering #2: [De-]Constructing Care in het archief

Uitgaande van 'Archival Interaction''s focus op de locus van erfgoedconstructie (waar, met wie, onder auspiciën van wie?), verkenden we het 'binnengaan', 'zorgen voor', 'zijn met' en 'making kin with' het archief. De publieksbijeenkomst was ook bedoeld om kritisch te kijken naar de instrumentalisering van (architectuur)archieven en hun toekenning van 'waarheid' bij het construeren van (collectieve) identiteit en geschiedenis - zoals dit is gebruikt om Andere manieren van herinneren te marginaliseren, te zuiveren en te onderdrukken.

Door na te denken over de momenten van 'aankomst' in het archief en de manier waarop het archief instellingen en het institutionele geheugen binnentreedt, traceerden we - aan de hand van een selectie van onze casestudies (Vrouwen Bouwen Wonen, Berlage, Nationale Tentoonstelling Vrouwenarbeid 1898, en Keurige Leugens van het Officieel Fatsoen) - de zorgverhoudingen tussen het object, het archief, de herkomst van het archief, de gearchiveerde praktijk of het gearchiveerde onderwerp, de beheerder/curator van het archief, archivarissen, 'secretaresses' en bezoekers.

Leden van de werkgroep, die deel uitmaken van Disclosing Architecture, onderzoekers Renan Laru-an en Yasmin Tri Aryani, curator Staci Bu Shea en kunstenaar Hannah Dawn Henderson, namen deel aan de discussies over de casestudies die tijdens het evenement werden gepresenteerd.

De tweede openbare bijeenkomst van Collecting Otherwise begroette het publiek en de deelnemers met Hannah Dawn Hendersons lezing van haar lopende werk, vertaald in woorden en voetnoten, in het hoofdstuk getiteld /"Het archief als een site van voortdurende vernieuwing/". De ruimte voor ons gesprek wordt gemaakt door naar Hannah's stem te luisteren, waardoor een gemeenschappelijke zorg en aandacht wordt gevestigd op wat besproken zal worden:

/"De herinnering van de overledene is het document, maar wat onderbouwt het archief zelf? Wat is de structuur die deze documenten herbergt? Ogenschijnlijk is het degene die zich herinnert en die de herinnering aan de overledene in zich draagt; de levende is tegelijk bewaarder en archief./"

Daarna werden de deelnemers kort voorgesteld, en begonnen we met te recapituleren waarover Collecting Otherwise heeft nagedacht en waaraan is gewerkt - en vroegen ons af hoe we nu verder gaan.

Setareh Noorani introduceerde de casestudies en hoe deze de collectie van het Instituut bevolken, en beschreef hoe wij, de gelegenheid aangrepen die wij ons als werkgroep en binnen dit instituut werd geboden om ons met deze casestudies te kruisen, en hoe wij de kwestie van interpersoonlijke en inter-materiële zorg serieus hebben genomen. Deze zorg vertrok vanuit de onderbelichte of zelfs pas verworven casestudies in de collectie van Het Nieuwe Instituut. Wat zou in dit project de 'agency' zijn van het archief, de archiefvormer, de rechthebbende, de afgebeelde personen, de doorkruiste landschappen? Naar aanleiding van het archief als zowel een plaats als /"een metafoor voor de productie, het onderhoud en de bewaking van het collectieve geheugen/".

Onze methodologie is een praktijk van queering het archief, waarbij we ons afvragen hoe en met wie we erfgoed 'doen'. We gaan niet /"straight/" het archief in, maar pauzeren en engageren - we 'make kin' met het archief, we 'zijn met' het archief.

We voelen de nabijheid, de drempels tussen werkgroepleden, institutionele actoren, archiefmedewerkers en onderbelichte objecten. Daarbij komen we vele benoemde en ongenoemde zorgstructuren tegen: care riders, contracten, check-in emails, roddels, gefluister, versterken, knikken, binnenkomen, ontvouwen, uitpakken, annotatie-inspanningen, luisteroefeningen, en eendrachtig voeden.

Deze handelingen van zorg zijn cruciaal voor onze inspanningen - aangezien we niet alleen werken door en met het archiefmateriaal in de collectie, maar ons onderzoek verankeren in onze instrumenten, in hoe we praten, hoe we verzamelen. Hoe we zorg dragen, beïnvloedt hoe we verzamelen, hoe we ons herinneren.

Na een meer uitgebreider introductie van twee van de drie uitgenodigde gastsprekers van de avond - Yasmin Tri Aryani en Staci Bu Shea - introduceerde de Trojan Horse Cell (onze groep binnen de groep, bestaande uit Clara Balaguer, Isola Tong, Alfred Marasigan en Czar Kristoff) de derde gast, Renan Laru-an, via de queer, popcultuur benadering door hem de 73 vragen van Vogue te stellen. Deze benadering komt in de context van mingling, waarbij de nadruk wordt gelegd op de informaliteit die nodig is voor intimiteit en zorg: /"Hoe kunnen we de energie terugkrijgen die we vroeger stiekem meenamen in gangen, op trottoirs, in cafetaria's, bij de koffieautomaat? Voor we binnengaan moeten we eerst naderkomen, veilig rondcirkelen om aan te geven dat we dichterbij komen. We willen een kritisch pleidooi houden voor het belang van vriendelijke introducties en voor het toestaan gebabbel./"

Renan is een onderzoeker die werkt in Sultan Kudarat, in het zuiden van de Filippijnen. Hij creëert tentoonstellings-, publieks- en onderzoeksprogramma's die 'ontoereikende' en 'afgetrokken' beelden of onderwerpen bestuderen op het snijvlak van ontwikkelings- en integratieprojecten. Lopende projecten zijn onder meer _But Ears Have No Lids _(2021) en Promising Arrivals, Violent Departures (2018).

De vragen waren snel gesteld, net zo leuk om naar te kijken als het leek om ze te beantwoorden. We leerden Renan kennen, persoonlijk en professioneel. We leerden hem kennen door zijn achtertuin (vol wildernis en bruine en groene kleuren), zijn favoriete curatoriële moment, zijn favoriete westerse kunsttermen (alles wat eindigt op -ity), zijn archief ergernis - ernst, en zijn huidige fascinatie voor bloemen, bloemblaadjes, en onvolmaakte beschrijvingen. Helaas had Renan niet meer dan 30 seconden om de laatste vraag te beantwoorden, die voor het eerst in 1969 werd gesteld aan Gloria Diaz, de eerste Phillipino Miss Universe: /"In de komende dag of zo, zal een man op de maan landen. Als een man van de maan in je woonplaats zou landen, wat zou je dan doen om hem te vermaken?/".

Na de energieke mingling gingen we naar de volgende presentatie, door Yasmin Tri Aryani, vol met internationale, intergenerationele en urgente punten van ontmoeting en verwantschap. Yasmin Tri Aryani is een onderzoeker, grafisch schrijver en maakt deel uit van de 2019 M+/Design Trust research fellowship. Deze fellowship observeert de problematische aard van architectonische werken die de elementen van traditionele architectuur van dominante etniciteiten in door de overheid gefinancierde gebouwen in Indonesië laten zien. Een strategie die zou kunnen leiden tot de marginalisering van minderheden. Met haar onderzoek verkent Yasmin ook de manier waarop traditionele architectuur sinds de koloniale regeringsperiode is gebruikt om de nationale identiteit te representeren.

Het publiek werd geïntroduceerd met de constructie van nationale identiteit door architectuur, waarbij dominante etniciteiten worden toegeëigend als zijnde representatief voor het hele land, met name vanuit het oogpunt van /"het tonen aan de buitenwereld/".

Dit is te zien in voorbeelden als Berlage's documentatie en tekening van zijn Indonesië-reis en de Wereldtentoonstelling in Parijs. Yasmin liet zien hoe sommige inclusieve strategieën deze status quo in twijfel trekken en nieuwe manieren van waardering creëren voor een diverse architectuur en erfgoed. In plaats van een nieuwe architectuur die buitenlandse stijlen reproduceert of het stedelijk landschap verwestert, bouwen deze benaderingen voort op traditie in al haar diversiteit.

In Wae Rebo, in Oost Nusa Tenggara, vormen belichaamde en gesitueerde kennis de sleutel tot de wederopbouw van traditie en archivering. Architectuur ging leren van de dorpelingen, en niet andersom: levende tradities en mondelinge geschiedenissen werden vertaald naar de gebouwde omgeving, in een heropleving van niet-institutionele kennis.

Het zoeken naar verwantschap (making kin) via het archief betekent ook knopen van saamhorigheid leggen en opnieuw aan elkaar knopen, 'otherwise'. Terugkomend op het idee van zorg: we hebben dit gedaan via verschillende schalen van rollen en gastheerschap, we hebben samen eten leren ervaren als een praktijk van koestering, kwetsbaarheid en 'kin making'. Door de methoden van onze werkgroep leden in te brengen, verrijken we onze collectieve methoden en bouwen we een bibliotheek van instrumenten op. We willen deze benadering blijven stimuleren en een archivale zorgconditie opbouwen, voor het onderhandelen over arbeid en stemmen die in collecties terechtkomen. Zorg staat altijd centraal in onze benadering, in vele constellaties. Met dit in het achterhoofd hebben we Staci Bu Shea uitgenodigd om mee te denken en te praten. Staci Bu Shea is schrijver en curator aan het Casco Art Institute: Working for the Commons. Dit richt zich in brede zin op esthetische en poëtische praktijken van sociale reproductie en zorgarbeid, evenals de manifestaties daarvan in intermenselijke relaties en het dagelijks leven, het organiseren van gemeenschappen en institutionele praktijken. Momenteel is er een speciale interesse in het archiveren en 'commoning' van het /"klerikale/", het werk aan het einde van het leven, evenals de toegankelijkheid van kunst vanuit het perspectief van gehandicaptenrechtvaardigheid. We begonnen met Staci te vragen hoe ze hun praktijk situeren, in relatie tot zowel zorgwerk als archiveringswerk, en de raakvlakken tussen beide.

Het werk bij Casco begon zich meer te richten op het archief: dit eerste contact was er een van semi-organisatie, een om te begrijpen waar alles is, wat er in de dozen zit, wiens werk wordt gezien, in een spanning tussen wat aanwezig is en wat is gearchiveerd. Hun persoonlijke aantrekkingskracht tot het archief komen misschien voort uit een controlemechanisme. We archiveren en dus organiseren we, we controleren, we bewaren. Toch is er een verlangen naar informaliteit in het archief, onmerkbaar of interpretatief, en in het rondzwemmen in een ruimte of archivale reorganisatie, om te zoeken naar sexy manieren om met de archieven om te gaan.

Relationaliteit is aanwezig in Staci's praktijk, waar archieven en dood-werk verstrengeld raken in hun intergenerationele aard, het zijn met wat dood en stervend is. Staci's werk op het gebied van end-of-life planning biedt verschillende soorten instrumenten die men kan gebruiken in self-empowerment. Werk rond dood en sterven toont de onmogelijkheid van de dood, een eeuwigheid. Maar hoe kunnen we de archieven die moeten sterven te rusten leggen? Waaraan houden we vast, dat mag blijven liggen, en wat kan nog nieuw leven ingeblazen worden?

En terugkomend op een van onze kernvragen: hoe kan archiefmateriaal doorgaan met 'making kin', zelfs nadat het gearchiveerd is, zelfs na zijn 'materiële' leven? Staci verwijzen255 naar het relationele deel van het archief en de wijze waarop het wordt overgedragen: via de kennis die het in zich draagt, de verhalen die we delen, hoe we toegang krijgen en toegankelijk maken. Het is dringend nodig om opnieuw na te denken over geheugenverlies en om te focussen op /"bij het heden blijven/". En verder te gaan dan alleen het /"noodzakelijke/" in de zorg voor archiefinteracties.

Eerder op de middag werden vergelijkbare onderwerpen aangesneden in_ The Critical Visitor _- een van de conclusies was de noodzaak om het archief om te vormen tot werkwoord. We voelen dat het publiek en de sprekers staan te popelen om vragen te stellen, discussies voort te zetten en gedachten te delen. Renan steekt zijn hand op om in te gaan op de toegankelijkheid van het archief en het gebruik van metaforen. Het voorrecht ligt ook in de neurotypische manieren om van zelfstandige naamwoorden werkwoorden te maken, en de kracht in taaltransformatie. Staci gaan in op de voortdurend verschuivende realiteiten en dialogen, en hoe het werk nooit af is. Misschien zijn er geen veilige ruimtes, geen volledige toegankelijkheid. We kunnen proberen ze veiliger te maken, hoewel het idee van volledige toegang, of veiligheid, glad kan zijn.

Catherine, die vanuit haar huis deelnam, maakte een opmerking over de warmte en goede energie in onze Zoom-bijeenkomst, en zij vroeg naar de rol van instellingen met betrekking tot zorg - de inhoud, het team, de gasten kunnen suggesties en -voorwaarden ontwikkelen, maar hoe zit het op het structurele niveau? Hoe krijg je een 'zorgende' instelling?

Dit is zowel een relevante vraag, als een vraag waarop iedereen wil antwoorden - vooral omdat het iets is dat de Werkgroep altijd aanwezig heeft in de vergaderingen en gedeelde gedachten. Voor Collecting Otherwise wil het team bijna een /"exorcisme/" doen van alle kennis, het bevorderen van interne zorg en verbindingen met verschillende leden en lagen van het instituut. Dit betekent veel productie, etherpad notities, Google documenten en het bedenken van toekomstig beleid dat het werk voortzet door het archief en daarbuiten - het maken van een archiefzorgkaart, een serie van verzamelingen van best practices die rechtstreeks vragen stellen aan het archief, zijn donateurs en andere betrokkenen. Wat zou het archief vragen?

Harriet Rose Morley gaat hierop in en voegt eraan toe dat het denken over nieuwe manieren om archieven te verwerven een vertrouwen en een overdracht van zorg mogelijk maakt, en dat openbare bijeenkomsten zoals deze ook open ruimtes zijn voor meer bijdragen over hoe dit werk voortgezet kan worden.

Maar hoe zit het met de weigering, hoe zit het met de dood? Czar Kristoff vraagt zich af wat de dood van het archief is, of misschien de dood van de solitaire manieren van archiveren, door collectieve kennisopbouw zoals in de werkgroep: vanaf het begin benaderen we ook de instelling als archief. Terugkomend op Catherine's vraag, merkt Czar op dat het opbouwen van zorg in het werken met instellingen begint met een embryo, als een zaadje eerst - en het proces dat we gedurende dit jaar delen is het kweken van zaadjes. Staci pikken deze vraag ook op en merken op dat institutioneel werk eerst als een huis moet beginnen om een gebouw te worden. Als we het gebouw moeten ontmantelen, moet het ook weer een huis worden - maar laat je iedereen toe in je huis? Wanneer moeten we weigeren, wanneer moeten we ondoorzichtigheden creëren? Misschien moeten sommige kennisarchieven in de genealogie van bepaalde gemeenschappen blijven, en niet in de zorg van de instelling.

Yasmin brengt noties van haar eigen onderzoek in bij deze vraag, waarbij ze zich afvraagt hoe het zit met tradities buiten het archief, en hoe dit /"huis/" wordt gedefinieerd en gebouwd. Aangezien tradities met de cultuur mee evolueren, moeten we de relevantie ervan in het oog houden. Voor Staci moeten we ons blijven afvragen of conserveren en verzorgen ook verduisteren betekent. Wanneer moet het archief te ruste worden gelegd, en wanneer moet de instelling het huis teruggeven aan de gemeenschappen?

Terwijl de chat levendig bleef met boekaanbevelingen en kleine notities, moest de avond worden afgesloten, althans officieel. We zetten een informele discussie voort in onze virtuele bar, waarbij onze Zoom call de energie aannam van de drankjes die je deelt nadat het auditorium is gesloten. Setareh nam afscheid met de gedachte dat, in de instelling, verschillende cellen in en uit het lichaam naast elkaar kunnen bestaan, in symbiose.

We danken iedereen voor hun aanwezigheid in alle verschillende samenstellingen, en kijken uit naar de volgende bijeenkomst waar we meer updates en gedachten kunnen delen. Neem gerust contact op met: collectingotherwise@hetnieuweinstituut.nl en hou een oogje op dit webmagazine.