Archives at Risk - Over de kracht en kwetsbaarheid van Nederlands ontwerperfgoedArchives at Risk - Over de kracht en kwetsbaarheid van Nederlands ontwerperfgoed

De vijf getoonde archieven van Archives at Risk staan symbool voor een groter vraagstuk: er is in Nederland momenteel geen beleid en budget voor het onderhouden en voortzetten van ontwerparchieven. Hierdoor leiden veel van deze archieven een onzichtbaar bestaan, of wordt het voortbestaan ervan zelfs bedreigd. Terwijl bij kunst en architectuur de waarde als nationaal erfgoed niet ter discussie staat, lijkt die erkenning voor design en digitale cultuur nog ver weg.

Archives at Risk toont de rijkdom van ons nationale ontwerpgeheugen aan de hand van stukken uit vijf van zulke persoonlijke archieven. Ook komen de ontwerpers en erven zelf aan het woord: over de pijn en moeite die het kostte om de archieven aan te leggen en het pijnlijke vooruitzicht dat hun werk verloren gaat, wanneer niemand zich erover ontfermt.

De vijf getoonde archieven zijn van architect, meubelontwerper en industrieel ontwerper Emile Truijen (van wie het archief in afwachting van een formeel onderkomen vooralsnog wordt bewaard door de erven), grafisch vormgever Lies Ros (die leeft in haar eigen ontwerparchief en verzameling), industrieel ontwerper Hella Jongerius (die delen van haar goed verzorgde archief naar het buitenland ziet gaan, nu een Nederlandse optie uitblijft), textielkunstenaars Jason Page & Karen Huang (die werken en leven met het archief van textielkunstenaar Elma Beks) en textielontwerper Borre Akkersdijk (die in zijn praktijk een digitaal archief behandelt als gedeelde bron).

De presentatie toont daarnaast foto's van de archieven door Johannes Schwartz en gesprekken met de ontwerpers en erven door samensteller Annemartine van Kesteren (Conservator Design en Stadscollectie bij Boijmans Van Beuningen). Een indringende installatie van social designer Manon van Hoeckel maakt de pijn van het verlies van deze rijke bron aan kennis voelbaar.

Archives at Risk is tijdens de Dutch Design Week van 22 tot 30 oktober te zien op DDW-locatie Microlab Hall in Eindhoven. De tentoonstelling is vormgegeven door Atelier Tomas Dirrix, het grafisch ontwerp is in handen van Meeus Ontwerpt.

Meer informatie over de tentoonstelling.

Omdat er in Nederland niet één centrale organisatie is die zich ontfermt over het ontwerperfgoed, is in 2021 het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur (NADD) gestart. Binnen het netwerk vindt kennisdeling rondom archiveren plaats, worden ontwerparchieven zichtbaar gemaakt en wordt gewerkt aan een digitale infrastructuur om de verspreide archieven toegankelijk te maken. Het doel hiervan is enerzijds om het belang van dit erfgoed voor de samenleving te tonen en anderzijds om een meer duurzame oplossing te vinden voor het beheer en behoud van deze archieven. NADD bestaat uit 40 partners: grote en kleine erfgoedinstellingen die archieven beheren, ontwerpers, beroepsorganisaties, onderwijsinstellingen en experts op het gebied van ontwerp. Het Nieuwe Instituut is coördinator van het Netwerk.

Het Nieuwe Instituut in Rotterdam is het nationale museum en instituut voor architectuur, design en digitale cultuur. Het instituut wil laten zien hoe krachtig nieuwe (ontwerp)ideeën kunnen zijn. Het doel is om een betere toekomst te verbeelden, uit te proberen en in de praktijk te brengen door samen stil te staan bij denkbeelden van vroeger, nu en later. Bezoekers worden aangemoedigd om vragen te stellen, mee te denken en zo zelf een bijdrage te leveren. De tentoonstellingen, het onderzoek, de evenementen en andere initiatieven die het instituut in binnen- en buitenland ontwikkelt, vormen samen een proeftuin. Toonaangevende ontwerpers, denkers en uiteenlopende publieksgroepen werken er samen aan een kritische benadering van actuele vraagstukken.

Het Nieuwe Instituut huisvest de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw, en beheert Huis Sonneveld, een toonaangevend voorbeeld uit 1933 van Nederlandse functionalistische architectuur in het Rotterdamse Museumpark.

In 2022 werd Het Nieuwe Instituut 's werelds eerste Zoöp, een baanbrekend organisatiemodel waarbij alle aspecten van de activiteiten en programmering van het museum worden bepaald door de impact op en het nut voor andere vormen van leven. Het instituut is opdrachtgever van het Nederlandse paviljoen op de tweejaarlijkse Architectuurbiënnale van Venetië, en treedt in 2023 op als artistiek directeur van de London Design Biënnale. In 2022 was Het Nieuwe Instituut curator van de officiële Nederlandse inzending voor de Triennale di Milano, waarmee de Golden Bee Award van de triënnale werd gewonnen.

Op dinsdagmiddag 25 oktober 2022 lichten gastsprekers van 16.00 tot 18.00 uur de thema's en vragen uit de tentoonstelling verder toe. Als u interesse heeft om op dit of een ander moment een persoonlijke rondleiding en toelichting te krijgen bij de tentoonstelling, neemt u dan gerust contact op.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Robin van Essel, persvoorlichter van Het Nieuwe Instituut, via r.vanessel@hetnieuweinstituut.nl / +31 (0)6 3803 9218