Ontwerpplatform
Wikke van Houwelingen
Scenograaf Wikke van Houwelingen (Marloes van der Hoek en Wikke van Houwelingen) was samen met Roel Huisman verantwoordelijk voor het ruimtelijk ontwerp van de tentoonstelling Tuin van Machines (2015).
De tentoonstelling Tuin van Machines, over mogelijke, technologische ontwikkelingen in de nabije toekomst en hoe die ons dagelijks leven zullen veranderen, was verdeeld in zeven hoofdstukken, die zich ieder in een andere wereld afspeelden. In die verschillende werelden, of ecosystemen, van het huishouden tot de snelweg, het bos, het transport over zee en het menselijk lichaam zelf, werden bijdragen van kunstenaars en kunstenaar-wetenschappers geplaatst, die vaak de vorm van kleine robots aannamen. 'Ik vond het mooi om die hightech objecten in een voor ons vertrouwde wereld te plaatsen - een die je kent, waarvan je weet hoe die functioneert - op een speelse, bijna naïeve manier. Als een soort rommelzolder - de derde verdieping van Het Nieuwe Instituut leent zich daar goed voor. We hadden ook de associatie met een spookhuis. Het ontwerp moest werken als een immersieve installatie waar de bezoeker helemaal in ondergedompeld wordt, met licht in verschillende kleuren en sferen en speciaal gecomponeerde muziek. In dit decor waren de robotjes in feite de hoofdrolspelers, daarnaast waren er opgezette dieren, die de bijrollen kregen.' De tentoonstelling was een beetje een fremdkörper in het programma van Het Nieuwe Instituut, vermoedt Wikke van Houwelingen.
'Scenografen denken time-based: het verloop van de tijd speelt een belangrijke rol in het theater. Scenografie vereist intrinsiek denken: licht, geluid, rekwisieten, decorstukken en de manier waarop mensen door het decor bewegen, al die elementen neem je mee in je ontwerp.' Het gaat erom mensen mee te nemen in een andere wereld. Van Houwelingen heeft het als verfrissend ervaren om zelf eens in een heel andere context dan het theater te werken. 'De verschillen zitten bijvoorbeeld in de productie, er is sprake van een ander jargon, een andere werkwijze. Dat leidt tot botsingen in de positieve zin van het woord. Je denken wordt door elkaar geschud. Het is interessant om een bepaalde manier van denken en maken in een andere, 'verkeerde' wereld te plaatsen.'
Als Marloes en Wikke aan een nieuw project beginnen, starten ze met beeldresearch, vertelt hij. 'We laten ons vooral door beeldende kunst inspireren. We maken vrij abstract werk, onze decors hebben vaak een autonome kracht. In het theater zitten mensen zomaar anderhalf uur naar je werk te kijken. Dat is in het museum heel anders, daar kijken mensen maar een paar seconden naar een kunstwerk. In het theater zitten de toeschouwers stil en laten wij, als ontwerpers, het decor een ontwikkeling doormaken. Voor het museum ontwerpen we omgevingen die niet veranderen in de tijd, maar waar de bezoekers, die erdoor heen gaan, voor de ontwikkeling zorgen.'
Tuin van Machines
In de tentoonstelling _Tuin van Machines_ werd gespeculeerd over een nieuw ecosysteem waarin natuurlijke en kunstmatige wezens samenleven. In overbekende en tegelijkertijd toekomstige leefwerelden, zoals het bos, de keuken en de snelweg, staan de mensen niet langer centraal, maar profiteren samen met dieren en planten van de nieuwste technologieën. De verschillende leefwerelden zijn gebaseerd op recent wetenschappelijk onderzoek en de laatste technologische ontwikkelingen. Organische en technische wezens vormen er een nieuwe, half-kunstmatige ecologie, waarin machines leren van planten en dieren met elkaar communiceren via het internet.
Wikke van Houwelingen
In 2006 studeerden Marloes van der Hoek en Wikke van Houwelingen tegelijk af aan de master scenografie en sindsdien werken ze met elkaar en met verschillende regisseurs en ontwerpers, voornamelijk in het theater (o.a. voor Theater Rotterdam, Toneelgroep Oostpool en de Warme Winkel). Daarnaast maakten ze installaties voor het Centraal Museum en het Nieuwe Instituut en geven ze les op verschillende academies. Wikke ontving de Charlotte Köhlerprijs voor theatermakers en beeldend kunstenaars van het Prins Bernard Cultuur fonds.