OntwerpplatformOntwerpplatform

Valentijn Goethals en Tomas Lootens waren verantwoordelijk voor de grafische identiteit van de afleveringen #3 Nederland bouwt in baksteen, #4 Monumenten voor Vrede en #5 Dressed by Architects van de serie tentoonstellingen Verrassende Vondsten uit de Collectie. Ze ontwierpen ook de website voor de Nederlandse bijdrage aan de London Design Biennale in 2016, Design Diorama.

De serie Verrassende Vondsten uit de Collectie was te zien in de ruimte onder de grote zaal. Het interieur van deze benedenruimte werd oorspronkelijk door OMA ontworpen. Studio Makkink & Bey verzorgde daarin per aflevering van de serie een ruimtelijke ingreep, door iets weg te nemen en toe te voegen aan het OMA-ontwerp. Het is een donkere ruimte, verlicht door spots, met zwarte wanden, een zwarte vloer en in het midden een glazen cilinder. Omstandigheden die de mogelijkheden voor de ontwerpers beperkten, maar hen ook snel tot het maken van een aantal heldere keuzes dwongen. 'We stelden een aantal limieten vast,' vertelt Valentijn. 'We besloten alle teksten met stikkers op de grond te plakken. Alles in zwartwit. Met witte letters op het zwarte zeil hadden we geen extra lichtbron nodig. Wij legden telkens een vloer van teksten onder de scenografie van Makkink & Bey, de wisselende stukken uit de collectie en de interventies van de kunstenaars. Met al die verschillende elementen was het een mooi gelaagde tentoonstelling.'

Daar waar studio Makkink & Bey steeds voortbouwde op de bestaande inrichting en daar nieuwe elementen aan toevoegde, had de bijdrage van de grafisch ontwerpers een bepaalde tijdelijkheid. 'De plakletters werden na afloop telkens weggehaald en dan ontwierpen we voor de volgende aflevering een hele nieuwe laag. Het was vooral zoeken naar voldoende afwisseling in de limieten die we voor de eerste aflevering hadden vastgesteld.' De typografie was daarbij een belangrijk element. 'We hebben de typografie telkens toegespitst op het onderwerp,' vervolgt Tomas. 'Bij de monumenten zochten we naar een passende typografie. We hebben daar het lettertype Trajan gebruikt, afgeleid van de Trajanus zuil in Rome, dat een zekere monumentaliteit heeft. Bij deze tentoonstelling was veel tekst beschikbaar, dat gaf het ontwerp een zekere dramatiek die wel bij het onderwerp paste. Bij de tentoonstelling over baksteen kozen we voor de Helvetica, een neutraal en afgemeten lettertype. Die teksten plaatsten we in rechthoekige kaders. Bij de laatste tentoonstelling Dressed by Architects hebben we de teksten zo vormgegeven dat het leek alsof ze op wapperende vlaggen waren gedrukt.'

Die keuze voor witte letters op een zwarte ondergrond hebben Valentijn en Tomas doorgezet in de posters en webcovers die ze bij de tentoonstellingen ontwierpen. 'We hebben nauwelijks met beeld gewerkt,' aldus Valentijn. 'Alleen bij de laatste tentoonstelling Dressed by Architects verscheen een publicatie met veel beeld, dat hebben we als een glossy modemagazine vormgegeven.' Beiden waarderen de grote vrijheid die ze van Het Nieuwe Instituut kregen voor de ontwikkeling van hun ontwerp.

Voor de serie_ Verrassende Vondsten uit de collectie_ (2013-2016) selecteerde archivaris Alfred Marks aan de hand van een thema telkens bijzondere tekeningen, foto's, voorwerpen en maquettes uit het archief van Het Nieuwe Instituut. De presentaties toonden niet noodzakelijk de hoogtepunten van de Nederlandse architectuurgeschiedenis, maar vooral de rijkheid, diversiteit en verhalende kracht van de collectie. Voor elke editie nodigde Studio Makkink & Bey drie jonge ontwerpers, kunstenaars of architecten uit om hun praktijk in relatie te brengen tot het archief.

_Nederland bouwt in baksteen_ nuanceerde de veronderstelde zegetocht van het modernisme in de periode tussen de twee wereldoorlogen. Aan de hand van twee fotocollecties uit het archief liet het zien dat baksteen nog altijd een geliefd bouwmateriaal was, ook voor experiment.

In 2015 herdacht Nederland dat het vijfenzeventig jaar geleden werd bezet en zeventig jaar geleden werd bevrijd. _Monumenten voor Vrede_ presenteerde uitgevoerde en onuitgevoerde ontwerpen voor oorlogsmonumenten uit het archief van Het Nieuwe Instituut.

_Dressed by Architects _zoomde in op voorbeelden van mode op verschillende architectuurtekeningen uit het archief van Het Nieuwe Instituut. Architectuurschetsen waarin elegante damesfiguren door straten flaneren, chique heren het herenhuis van hun dromen betreden en spelende kinderen zich voor een vakantiehuis overgeven aan een eindeloze zomer.

Het archief op de website bij het project Design Diorama: The Archive as a Utopic Environment bestaat uit een digitale index, een cloud van door Studio Makkink & Bey verzamelde mensen. Ze vertellen elk hun eigen verhaal en vertegenwoordigen de idealen en utopieën van makers, denkers en culturele figuren die met hun praktijk verbonden zijn. Dit webarchief kan worden gefilterd op categorieën zoals Topics, Disciplines en Generations, evenals op Utopia Typologies, Topics and Words uit Thomas More's publicatie Utopia uit 1516.