Ontwerpplatform
Frank Bruggeman
Beeldend kunstenaar en ontwerper Frank Bruggeman was verantwoordelijk voor het ruimtelijk ontwerp van de tentoonstelling Dissident Gardens.
Dissident Gardens
_Dissident Gardens_ neemt de tuin als uitgangspunt, als de plek bij uitstek waar het verlangen van de mens om zijn omgeving te beheersen botst met zijn fascinatie voor de wilde, ongerepte krachten van de natuur. Technologie en ecologie worden in Dissident Gardens benaderd als systemen met niet alleen een onderling spanningsveld, maar ook een wederzijdse afhankelijkheid. Het Nieuwe Instituut ambieert zichtbaar te maken hoe beide systemen met elkaar verweven zijn geraakt, wat tot een radicaal nieuwe opvatting van de verhouding tussen cultuur en natuur heeft geleid. Hierbij worden hedendaagse vraagstukken zoals duurzaamheid, materialeninnovatie, de transitie van de ontwerper en het domein van de ontwerpende disciplines, evenals de impact van technologie op ons leven en onze leefomgeving aan de orde gesteld.
De tentoonstelling Dissident Gardens omvat vier onderdelen: Biotopia, over ontwerpers die met levende organismen en materialen werken, Pleasure Parks, over het ontwerp van vakantiehuizen en -parken en hun verhouding tot natuur; Gardening Mars, over het onderzoek naar en de mogelijkheden voor terravorming op de planeet Mars en Smart Farming, over de automatisering van het Nederlandse landschap. Deze delen zijn met elkaar verbonden in een installatie die bestaat uit een enorme berg in de grote zaal van Het Nieuwe Instituut. 'In Nederland is een berg of heuvel al snel kunstmatig, alleen in het zuiden glooit het land een beetje', vertelt Frank Bruggeman. Daarom sluit die vorm mooi aan bij de tentoonstelling, die de actualiteit van het thema 'natuur versus cultuur' tot onderwerp heeft.
Aanvankelijk bestond er voor de vormgeving van Dissident Gardens een idee voor een Franse hoftuin met verschillende compartimenten, legt hij uit. 'Maar toen eenmaal het idee van de berg ontstond viel alles op zijn plek.' De berg bestaat uit kleikorrels, een soort met hete lucht 'gepopte' klei. Deze poreuze korrels worden bijvoorbeeld in de potplantenindustrie gebruikt, maar ook in de wegenbouw om verzakking van de natte Nederlandse bodem tegen te gaan. De containers van de presentatie Smart Farming zijn half in de heuvel geschoven. Met spiegelende wanden wordt daarin een oneindig ondergronds kassenstelsel gesuggereerd.
De kleur van de kleikorrels past weer mooi bij de 'rode planeet' Mars. De restklonten van kleikorrels die in de fabriek-ovens achterblijven zijn gebruikt om het rotsige landschap van Mars te verbeelden. 'Soms bedenk je een concept en krijg je bij de uitvoering ervan cadeautjes toegeworpen,' aldus Bruggeman. 'Zo bleek je vanuit Pleasure Parks de constructie van de berg in te kijken, een beeld dat mooi past bij de vele maquettes in die presentatie. De samenwerking met het opbouwteam van Bauko Landstra verliep heel positief, waardoor ik soepel op dit soort toevalligheden kon anticiperen.' De uiteindelijke installatie raakt ook aan zijn werk als autonoom kunstenaar, vertelt hij. 'Ik zoek daarin naar contrasten en tegenstellingen. Wilde natuur tegenover uitgesproken kunstmatige elementen. Ook de berg is ergens heel oer en vanzelfsprekend, en tegelijkertijd totaal kunstmatig.'
Global Flower
Als aankondiging op de tentoonstelling stond in de foyer van Het Nieuwe Instituut de installatie Global Flower. Om de twee weken stond daarin een ander product uit de Nederlandse bloementeeltsector centraal. 'We staan er niet altijd bij stil maar bloemen als een roos, gerbera en lelie evolueren ook voortdurend als ontworpen product.' Van deze soorten, die steeds meer seizoensloos worden gekweekt, liet hij de meest recent gekweekte varianten zien. 'De tendens is op het moment juist weer meer "natuurlijk",' meldt Bruggeman, 'tussen aanhalingstekens, want op zeer kunstmatige wijze gekweekt.' Om dit aspect te accentueren combineerde hij in de installatie ook altijd een in het wild geplukt soort zoals fluitenkruid in de lente en rozebottels in de herfst.
Frank Bruggeman
In zijn objecten en installaties onderzoekt beeldend kunstenaar Frank Bruggeman de scheidslijn tussen plantaardige cultuur en natuur. Heldere scheidslijnen zijn vaak niet te trekken, net zoals veel wat zich aan ons voordoet als natuurlandschap in feite cultuurlandschap is. In zijn werk plaatst hij vraagtekens bij opvattingen over het gebruik van inheemse en exotische gewassen en denkbeelden als het romantische zuiverheidsideaal.