Total Space research workshop Total Space research workshop

Speciale gasten waren Benjamin Bratton (Center for Design and Geopolitics, San Diego) en Troy Conrad Therrien (Solomon R. Guggenheim Museum, New York), vergezeld door een kleine groep deskundigen.

De architect Jaap Bakema (1914-1981) zag het als zijn roeping om zijn studenten en collega's te overtuigen van het belang van zijn ideeën rondom 'totale ruimte', 'totaal leven', of zelfs 'totale verstedelijking'. In zijn ogen moest de architectuur mensen bewust maken van de wijdere omgeving waarvan men deel uitmaakt en waarbinnen men opereert. Architectuur kon voor Bakema niet worden losgekoppeld van stedenbouw en stond in directe betrekking tot de diepere structuur van de samenleving. Zijn begrip van de architectuur ging uit van programma en proces en stelde visuele en sociale relaties centraal. Dit verraadt zijn schatplichtigheid aan het structuralisme, zoals dat werd uitgedragen in het tijdschrift Forum, waarvan hij een redacteur was samen met onder andere Aldo van Eyck, en zoals dat naar voren kwam in het discours van Team 10 over de moderne architectuur in de naoorlogse jaren. Tegelijkertijd gaat het voor Bakema om een continuering van de ambities van de avant-gardes van De Stijl en de Nieuwe Zakelijkheid.

'Groei en Verandering, 'Habitat', 'Ascending Dimensions' en de 'Esthetiek van het Getal' waren kernbegrippen die Bakema verbond aan een politiek programma voor een sociaal-democratische en open samenleving, zoals belichaamd door de West Europese verzorgingsstaat. Woorden als 'netwerk', 'patronen', 'omgevingen', 'metabolisme' of 'ecologische stedenbouw' werden in dezelfde periode gebruikt.

Veel van deze historische begrippen uit de jaren '50 en '60 worden nu opnieuw gebruikt om de eigentijdse transformaties van onze stedelijke manier van leven en omgevingen te beschrijven, die steeds ingrijpender worden beïnvloed door de digitale informatietechnologie. In een serie van onderzoeksworkshops worden de historische veranderingen en continuiteiten inclusief de crossovers tussen architectuur, stedenbouw, antropologie en systeemtheorie in kaart gebracht.

De serie workshops maakte deel uit van het Jaap Bakema Study Centre, en in het bijzonder het meerjarig onderzoek naar het structuralisme. De serie is onderdeel van de voorbereidingen voor een tentoonstelling in Het Nieuwe Instituut in 2017. De eerste publiekspresentatie van dit onderzoek was de tentoonstelling 'Een installatie in vier delen: educatie, idealen, bouwen, de stad' (najaar 2014). Deze tentoonstelling richtte zich op de historische ontwikkelingen in de Nederlandse architectuur en het archief van Het Nieuwe Instituut, met parallel hieraan een programma van lezingen en activiteiten. De tweede presentatie 'Total Space' zal zich richten op de internationale dimensies van het Structuralisme, crossdisciplinaire uitwisseling, en zal de recente geschiedenis van de 20e eeuw verbinden aan speculaties over de toekomst van onze leefstijlen in de 21e eeuwse stad.

Een eerste workshop eerder dit jaar richtte zich op de historische ontwikkelingen in de architectuur en stedenbouw met bijdragen van Laurent Stalder (ETH Zürich), M. Christine Boyer (Princeton University) en Tom Avermaete (TU Delft). Deze tweede workshop verkent hedendaagse ontwikkelingen op het gebied van digitale technologieën en de impact op stedenbouw en architectuur. Zoals het massale gebruik van de auto leidde tot het ontstaan van Levittown, of radiotechnologie missies naar de maan mogelijk maakte, zijn we benieuwd naar welke soorten ruimten er op dit moment worden geproduceerd door nieuwe digitale informatiesystemen.

Op zondag 1 november organiseerde Het Nieuwe Instituut in samenwerking met de Society of Arts de jaarlijkse Benno Premsela Lezing in Amsterdam, dit jaar gehouden door de Amerikaanse socioloog, architectuur en designtheoreticus Benjamin Bratton.

Vrijdag 30 oktober, organiseerde Het Nieuwe Instituut samen met het Berlage een openbare lezing door Troy Conrad Therrien, conservator van architectuur en digitale initatieven op het Guggenheim Museum (New York).