Een geslaagd koppelEen geslaagd koppel

In een serie workshops werd onderzoek gedaan naar de relatie tussen waterhuishouding en stedenbouw, door bestudering van historisch materiaal uit het archief van Het Nieuwe Instituut. In de derde en laatste workshop, onder leiding van landschapsarchitect Lodewijk van Nieuwenhuijze (H+N+S Landschapsarchitecten), stond de relatie tussen onderzoek en ontwerp centraal. In de openbare workshop werd onderzocht hoe kennis van natuurlijke condities van een locatie kan worden geïntegreerd in ruimtelijk ontwerpen, en hoe deze integratie tot stand komt in de samenwerking tussen ontwerper en onderzoekers.

In hoeverre voert de ontwerper regie op het voorbereidend onderzoek en wat levert dit op? Was er bij ontwerpers als Van Eesteren en Bijhouwer sprake van een lineair planproces? Deden zij eerst onderzoek en gingen zij daarna pas ontwerpen, of speelden ontwerpconcepten al vroeg een rol in het proces? Hebben hun ontwerpideeën richting kunnen geven aan het onderzoeksproces, het aanscherpen van onderzoeksvragen, en andersom? Was er een wisselwerking?

Tijdens de workshop werden deze vragen onderzocht aan de hand van zowel de historische als de recente ruimtelijke planningspraktijk, waarin nadrukkelijk in dialoog met natuurlijke condities is ontworpen. Ontwerpers, onderzoekers en historici vertellen over plannen en planprocessen op basis van een gemeenschappelijke vraagstelling: welke fasen in het planproces zijn te onderscheiden en hoe verhielden ontwerper en onderzoeker(s) zich daarin tot elkaar? En is er sprake van meerwaarde cq. een hogere plankwaliteit wanneer integraal gewerkt wordt?

Met presentaties over:

• plannen voor o.a. de Wieringermeerpolder en het dorp Kethel bij Schiedam van J.T.P. Bijhouwer, door Gerrie Andela
• het ontwerp voor Buitenveldert en de Sloterplas in Amsterdam van Cornelis van Eesteren, door Lara Voerman en Minke Walda (SteenhuisMeurs)
• projecten van Vista Landschapsarchitectuur en Stedenbouw die zijn voortgekomen uit de samenwerking tussen Rik de Visser en Sjef Janssen
• projecten van H+N+S Landschapsarchitecten, waar in een cyclisch planproces met verschillende disciplines ontwerpend onderzoek een belangrijke rol heeft gespeeld.

Moderator van deze middag was Jannemarie de Jonge (Wing).

De studiedag maakte deel uit van het project Water & Stedenbouw, een onderzoek naar klimaatadaptief ontwerpen in het kader van de ActieAgenda Architectuur en Ruimtelijke Ordening (AAARO) in opdracht van het Minsterie van Infrastructuur & Milieu.