Het Nieuwe Instituut presenteert Control Syntax Rio. Monitoring the Collective BodyHet Nieuwe Instituut presenteert Control Syntax Rio. Monitoring the Collective Body

12 juni 2016 t/m 8 januari 2017

De stad Rio de Janeiro gebruikt een geavanceerd commando- en controlecentrum, van waaruit allerlei scenario's - van verkeersfiles tot terroristische acties en natuurrampen - worden voorspeld en mogelijk voorkomen. De installatie Control Syntax Rio, vanaf 12 juni 2016 in Het Nieuwe Instituut, laat zien hoe deze olympische stad wordt opgevat als een matrix van eventuele calamiteiten en de invloed hiervan op het sociale klimaat van de stad.

Al geruime tijd voor de Wereldkampioenschappen Voetbal (2014) en de komende opening van de Olympische Spelen is in Rio de Janeiro een geavanceerd commando- en controlecentrum in gebruik genomen. Vanuit dit Centro de Operacoes Rio (COR) worden 24 uur per dag stedelijke verkeersbewegingen, mensenstromen, weersomstandigheden, calamiteiten en gezondheidsrisico's in kaart gebracht.

De datasystemen van leger en politie zijn gericht op het bestrijden van misdaad en mogelijke terreuraanslagen. Het COR daarentegen is gericht op de stad als geheel en verzamelt data via weerstations, verkeerscamera's, mobiel telefoonverkeer, sociale media, gezondheidsinstanties en zelfs via lokale waarnemers. Met de verzamelde data worden modellen gebouwd die ervoor moeten zorgen dat het verkeer ordelijk beweegt, potentieel gevaarlijke situaties tijdig worden geneutraliseerd en de stad een zo gezond mogelijke omgeving biedt aan zijn bewoners en bezoekers.

De installatie Control Syntax Rio laat zien hoe de olympische stad binnen het COR wordt benaderd als een matrix van mogelijke calamiteiten en eventuele beslissingen. In feite gaat het om grote stromen data die met behulp van algoritmen doorlopend worden geanalyseerd. Maar de uitkomsten van dit commando- en controlemechanisme - door de curatoren Mark Wasiuta en Farzin Lotfi-Jam omschreven als een 'controle syntaxis' - zijn vervolgens minder abstract. Ze raken direct aan het sociale leefklimaat in de stad: buurten kunnen worden afgezet, verkeer kan worden omgeleid en de burger kan tijdelijk de toegang tot openbare voorzieningen worden ontzegd.

De werkelijkheid van deze 'smart city' zit vol potentiële conflicten. Hoeveel ruimte is er bijvoorbeeld voor een demonstratie van buurtbewoners, als er ook een verkeersinfarct dreigt? En hoeveel privé-data zijn er nodig om een dreigend gezondheidsvraagstuk te kunnen neutraliseren? De wanden vol monitoren in het COR zijn niet alleen een uitdrukking van de wens om het lichaam van de stad te beheersen en te optimaliseren, maar ze onthullen tevens de onregelmatigheden, risico's en de instabiliteit van de stad. Beheersing en wanorde worden in het COR tegelijkertijd zichtbaar.

Control Syntax Rio voert de bezoeker door een ruimtelijke verbeelding van Rio de Janeiro. Daarbinnen wordt hij geconfronteerd met verschillende modellen die corresponderen met uitzonderingssituaties: een aardverschuiving, een demonstratie, een bus die in brand staat en het verkeer blokkeert, een chemisch lek, een volksfeest. Rio kan zo worden ervaren vanuit het COR als het zenuwcentrum van een slimme olympische stad.

Mark Wasiuta doceert aan de Graduate School of Architecture, Planning and Preservation van Columbia University (New York City). Hij is daar als directeur verantwoordelijk voor Tentoonstellingen en Collectievorming, en bovendien is hij één van de directeuren van het Master's programma Critical, Curatorial and Conceptual Practices in Architecture.

Farzin Lotfi-Jam is assistent-hoogleraar Architectuur aan Columbia University (NYC), en promoveerde aan Columbia University en RMIT University in Melbourne, Australië. In 2013-2014 werkte hij als Sanders Fellow aan de University of Michigan en in de periode 2015-2017 is hij als fellow verbonden aan de Akademie Schloss Solitude in Stuttgart, Duitsland.

Voor het Nieuwe Instituut vormen de Olympische Spelen van Rio de Janeiro de aanleiding om in 2016 een belangrijk deel van de programmering te wijden aan het lichaam. Niet alleen dat van de individuele atleet, maar ook de mensenmassa die gedurende een evenement als Rio 2016 door middel van geavanceerde technologieën als een collectief lichaam wordt gemonitord, geanalyseerd en gemanipuleerd; 24 uur per dag. Innovaties hebben ertoe geleid dat zowel het lichaam van de burger, als dat van de staat, de stad en de openbare ruimte gaandeweg efficiënter naar een ideaalbeeld kunnen worden gevormd. Zo ontstaan er op alle niveaus nieuwe, ontworpen lichamen, en media spelen een essentiële rol in het vastleggen en verspreiden van die vernieuwing.

Het programma bestaat uit de volgende tentoonstellingen:

• The Life Fair. New Body Products
• Control Syntax Rio. Monitoring the Collective Body
• Space Embodied. The Russian Art of Movement 1920-1930
• 51 Sprints
• Munich 1972. The Design of a Democratic Body
• Platform. Body/Space

--

Noot voor de redactie, niet voor publicatie:

Voor meer informatie of beeldmateriaal kunt u contact opnemen met Ester Martens, medewerker Marketing, Communicatie en Commercie Het Nieuwe Instituut, via e.martens@hetnieuweinstituut.nl of 010-4401268.
Zie ook het webmagazine Control Syntax Rio