Onderzoek gestart naar 3D scannenOnderzoek gestart naar 3D scannen

De collectie van Het Nieuwe Instituut bevat ongeveer 2000 maquettes, driedimensionale voorstellingen van een ontwerp in verschillende stadia van het ontwerpproces. Van schetsmaquettes en experimenteel-technische maquettes tot presentatie- en prijsvraagmodellen. Ze zijn gemaakt van uiteenlopende materialen: van hout, klei, glas, papier, beton, kurk en ijzer tot gips, kunststoffen en gerecyclede voorwerpen als wattenstaafjes, luciferdoosjes, knijpers, badmintonshuttles en eierschalen. Ze hebben betrekking op architectuur, interieur, stedenbouw en landschap, en ze dateren van 1860 tot heden.

Bekijk hier een interactieve presentatie.

Maquettes hebben een grote communicatieve waarde: voor een niet gespecialiseerd publiek zijn ze makkelijker te lezen dan (bouw)tekeningen. Bijna de gehele maquetteverzameling is inmiddels gefotografeerd. Elk model is vanuit vier tot zes verschillende perspectieven in beeld gebracht om zo een volledig mogelijk beeld te geven van het ontwerp en van de maquette als object. Naast het beschikbaar stellen van maquettefotos, onder andere via het Zoekportaal, wordt er gezocht naar nieuwe manieren om deze objecten aan te bieden, die meer recht doen aan het driedimensionale karakter ervan.

We zijn steeds meer gewend aan 3D weergaven, denk aan de ontwikkelingen op mobiele platforms, aan games als Pokemon Go, augmented reality, Virtual Reality, 3D omgevingen en 3D printen. De afdeling Erfgoed heeft een begin gemaakt met het in 3D presenteren van maquettes, om zo de opkomende technieken op dat gebied te verkennen, en te onderzoeken wat de meerwaarde is van nieuwe informatielagen. Wat de mogelijkheden zijn om de verbeelding opnieuw te prikkelen, een nieuwe kijkervaring te bieden, maar ook om onderzoek, restauraties en hergebruik te stimuleren.

Een eerste proef is te zien op Sketchfab, een publiek platform waarop 3D content wordt gepubliceerd en gedeeld. Een maquette van P.J.H. Cuypers van Bierhuis Vondel (1872) is daar in 3D te zien. De techniek die daarbij gebruikt is heet fotogrammetrie, het combineren van verschillende foto's, 140 afbeeldingen in dit geval, waar software een 3D model uit genereert aan de hand van een zgn puntenwolk, een verzameling punten in twee of meer dimensies. Het is een techniek die al wordt gebruikt in de archeologie, geologie, bij kwaliteitscontrole in de auto-industrie en in de architectuur. Het is het begin van meer onderzoek naar 3D technieken. In 2017 komen 3D modellen beschikbaar in het kader van 100 jaar De Stijl. Deze kunnen worden gebruikt voor onderzoek en studie.

Tekst Herman Gelton, projectleider digitaliseren