Nieuwe Instituut verwerft archief Aldo en Hannie van Eyck Nieuwe Instituut verwerft archief Aldo en Hannie van Eyck

• Nieuwe Instituut, het nationale museum voor architectuur, design en digitale cultuur in Rotterdam, heeft het archief verworven van architecten Aldo en Hannie van Eyck.

• Met de acquisitie voegt het Nieuwe Instituut een van de belangrijkste architectuurarchieven uit de Nederlandse en internationale naoorlogse geschiedenis toe aan de Rijkscollectie.

• Het bijzonder rijke en informatieve archief bevat onder andere maquettes, ontwerptekeningen en documentatie van projecten als Speelplaatsen Zeedijk en het Burgerweeshuis in Amsterdam, Paviljoen Sonsbeek in Arnhem en de Pastoor van Ars kerk in Den Haag.

• De maquettes van het archief werden verworven met steun van de Vereniging Rembrandt en het Mondriaan Fonds.

• Na inventarisatie, conservering en digitalisering komen het archief en de maquettes permanent beschikbaar voor het publiek, onderzoek en bruiklenen.

Nieuwe Instituut, het nationale museum voor architectuur, design en digitale cultuur in Rotterdam, heeft het archief verworven van architecten Aldo en Hannie van Eyck. Aldo en Hannie van Eyck zijn van niet te onderschatten betekenis geweest voor de vernieuwing van de architectuur in de tweede helft van de 20ste eeuw. Het archief is bijzonder rijk en informatief, met een sterke visuele kwaliteit en bestaat uit maquettes, ontwerptekeningen, dia's, foto's, geluidsbanden, reisfilms, projectadministratie, correspondentie en teksten.

Hiermee voegt het Nieuwe Instituut een zeer belangrijk en toonaangevend archief toe aan de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw. Dit ‘collectieve geheugen van de Nederlandse architectuur’, dat wordt beheerd door het Nieuwe Instituut, bestaat uit zo’n 4,5 miljoen items en behoort wereldwijd tot de grootste architectuurcollecties. Deze nieuwe aanwinst vergroot de internationale betekenis van de Rijkscollectie aanzienlijk.

Nieuwe Instituut zal de komende jaren werken aan de inventarisatie, conservering en digitalisering van het archief. Hierdoor kan het in de toekomst permanent beschikbaar gemaakt worden voor het publiek, onderzoek en bruiklenen. Daarnaast is het plan om in de aankomende jaren een tentoonstelling en verschillende onderzoeks- en publieksprojecten te wijden aan het oeuvre van de Van Eycks.

Aldo en Hannie van Eyck legden met hun ontwerpbenadering de fundamenten voor het structuralisme in de Nederlandse architectuur, een invloedrijke naoorlogse architectuurstroming die ontmoeting en verbinding tussen mensen centraal stelde. Ze gebruikten deze term zelf echter niet en spraken liever van architectuur als een 'configuratieve discipline'. De Van Eycks zochten naar een alternatief voor het in het westen heersende modernisme, met meer ruimte voor menselijke expressie.

In het archief is dit terug te zien in projecten als Speelplaatsen Zeedijk (Amsterdam, 1955), Wheels of Heaven (Driebergen, 1963), het Hubertushuis (Amsterdam 1973-1980), Paviljoen Sonsbeek (Arnhem, 1965), het Scholencomplex in Nagele (1954-1956), het Burgerweeshuis Amsterdam (1955-1960), de Pastoor van Ars kerk (Den Haag, 1964-1969) en de Algemene Rekenkamer uit de late jaren 1990. Ook Aldo van Eycks latere werk in de stadsvernieuwing voor de Amsterdamse Nieuwmarktbuurt, met architect Theo Bosch, was internationaal baanbrekend en is terug te vinden in het archief.

Het archief vindt inhoudelijk aansluiting bij de reeks van archieven van architecten van het Nederlands structuralisme die het Nieuwe Instituut de afgelopen decennia al heeft verworven. Hieronder zijn ook studenten en voormalige medewerkers van de Van Eycks zoals Joop van Stigt, Hans Tupker, Piet Blom, Theo Bosch, Jan Verhoeven. Ook het archief van Herman Hertzberger, mederedacteur van Aldo van Eyck bij het blad Forum, behoort tot de collectie van het Nieuwe Instituut.

Waar vroeger gesproken werd over het archief van Aldo van Eyck, hebben we het tegenwoordig over het archief van Aldo en Hannie van Eyck om recht te doen aan de bijdrage van Hannie aan het oeuvre. Vanaf 1983 was zij officieel partner van het bureau dat Van Eyck gedurende een korte periode leidde met Theo Bosch, maar al voor die tijd was ze expliciet betrokken bij het grootste deel van de projecten. Nadat Aldo in 1999 overleed, zette Hannie het bureau voort en ontwierp onder andere een deel van de Nederlandse inzending voor de architectuurbiënnale van Sao Paulo (2000) en het Hunebedcentrum in Borger, Drenthe (2005). De archieven van deze projecten komen ook naar Nieuwe Instituut.

De verwerving van het Van Eyck-archief door het Nieuwe Instituut kwam tot stand onder leiding van voormalig algemeen en artistiek directeur Aric Chen en in nauwe samenwerking met Tess van Eyck-Wickham (dochter van Aldo en Hannie van Eyck). Een deel van het archief kon verworven worden door de Nederlandse Staat dankzij de kwijtscheldingsregeling. De maquettes van het archief werden verworven met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Kruger Fonds en haar VriendenLoterij Aankoopfonds) en het Mondriaan Fonds, het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en erfgoed in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk. Dankzij deze bijdrages komen de maquettes bij het Nieuwe Instituut in de toekomst permanent beschikbaar voor het publiek, onderzoek en bruiklenen.

Momenteel wordt het archief van de Van Eycks overgebracht naar het Nieuwe Instituut. Meer informatie over het archief, de verwerving en de voortgang rond de inventarisatie, conservering en digitalisering wordt binnenkort gepubliceerd op de website van het Nieuwe Instituut.

Beeld: download de perskit van het project.

Contact: Robin van Essel, persvoorlichter, via +31 (0)6 3803 9218 en r.vanessel@nieuweinstituut.nl

Nieuwe Instituut is het nationale museum en instituut voor architectuur, design en digitale cultuur, gelegen in het Rotterdamse Museumpark. Nieuwe Instituut verzorgt het beheer, behoud en de ontsluiting van de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw, één van de grootste en meest betekenisvolle architectuurcollecties ter wereld. De museumwoning Huis Sonneveld, een icoon van Nederlandse functionalistische architectuur uit 1933, behoort eveneens tot de collectie van het Nieuwe Instituut. Met tentoonstellingen, evenementen, onderzoek en andere nationale en internationale initiatieven laten we zien hoe ontwerpideeën positief bijdragen aan urgente maatschappelijke en ecologische uitdagingen. We willen een betere toekomst niet alleen verbeelden, maar ook testen en in de praktijk brengen. Nieuwe Instituut is een gastvrije en levendige plek, waar diverse ontwerpers, denkers en publiek elkaar ontmoeten. Meerstemmigheid is ook het fundament van de Zoöp, ons organisatiemodel waarin niet-menselijk leven een stem heeft.

De Vereniging Rembrandt geeft Nederlandse musea al sinds 1883 onmisbare steun bij de aankoop van topkunst, zodat iedereen daar blijvend van kan genieten. Ook helpt zij bij restauraties en onderzoek. Zij kan dit werk doen dankzij de vrijgevigheid en betrokkenheid van haar leden. Daar krijgen ze ook iets voor terug: vrije toegang tot 150 musea, drie keer per jaar een inspirerend kunstmagazine en uitnodigingen voor kunstevenementen. De Vereniging Rembrandt is onafhankelijk, overkoepelend en beschikt over brede expertise.

Het Mondriaan Fonds is het publieke fonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk. Het ondersteunt plannen en activiteiten van kunstenaars, curatoren, musea en andere erfgoedinstellingen, kunstpodia, archieven, galeries en opdrachtgevers, in binnen- en buitenland. Musea en erfgoedinstellingen kunnen bij het Mondriaan Fonds terecht voor bijdragen aan bijzondere aankopen die de Collectie Nederland verrijken, van hedendaagse kunst en nijverheid tot oude handschriften en natuurhistorische collecties.