Het Nieuwe Instituut en de gemeente Eindhoven presenteren cultuurprogramma: Smart City ontmoet participatiemaatschappij
Op 1 juni starten Het Nieuwe Instituut en de gemeente Eindhoven een meerjarig cultuurprogramma voor de periode 2015-2017 over de veranderende verhouding tussen overheid en burger. De samenwerking tussen een landelijk instituut en een lokale overheid komt voort uit de gedeelde overtuiging dat een multidisciplinaire visie op stadsontwikkeling noodzakelijk is. De gemeente Eindhoven ziet de transitie van het sociale contract tussen overheid en burger als een deels culturele vraag. Het Nieuwe Instituut hecht er waarde aan om het onderzoek naar een veranderend ontwerpveld, waarin de drie disciplines die zij vertegenwoordigt steeds vaker in elkaar grijpen, aan een lokale praktijk te toetsen.
1 juni 2015
Linda Vlassenrood, werkzaam voor Het Nieuwe Instituut en het International New Town Institute (INTI), treedt op als programmaleider; Mary-Ann Schreurs, wethouder Cultuur van de gemeente Eindhoven en Guus Beumer, directeur-bestuurder van Het Nieuwe Instituut zijn verantwoordelijk voor de inhoudelijke supervisie.
Stedelijke verschuivingen
Eindhoven wil vele steden zijn: een slimme, gezonde, zorgzame, innovatieve en vooral adaptieve stad. Het is een ambitieuze en bovenal trotse stad, door de snelle opmars die Eindhoven maakte na het wegtrekken van de industrie in de jaren 90. Eindhoven ziet zich, evenals veel andere steden in Nederland, geconfronteerd met een aantal verschuivingen: de verzorgingsstaat maakt plaats voor de participatiesamenleving en de macht van de staat verschuift naar de steden, die met ruim 60% van de Nederlandse bevolking dé plekken voor innovatie en economische draagkracht zijn.
Heruitvinden van democratie
Voor deze transities zijn bestuurlijke vernieuwingen noodzakelijk: in de kern gaat het om het heruitvinden van de democratie. De overheid deelt haar verantwoordelijkheden immers in toenemende mate met het bedrijfsleven, kennisinstellingen en vooral met burgers. Eindhoven profileert zich daarbij als stad van technologie, design en kennis. Nieuwe technologieën met maatschappelijke impact zijn alomtegenwoordig: smart city, internet-der-dingen, lerende algoritmen, robotica. Het ontbreekt echter nog aan kennis en vocabulaire om daadwerkelijk te doorgronden wat de implicaties van deze ontwikkelingen voor het stedelijk, maatschappelijk en politiek leven (zouden kunnen) zijn. Hoe kan technologie bijvoorbeeld worden ingezet bij het oplossen van sociaal-maatschappelijke vraagstukken?
Zoektocht naar nieuwe waarden
Juist de tweeledige ambitie van Eindhoven om een 'smart city' in een participatiesamenleving te zijn, levert een spannend palet aan conflicten en nieuw te benoemen waarden op. Het Nieuwe Instituut faciliteert een zoektocht naar deze waarden en stelt de in wezen eenvoudige, maar in uitwerking complexe basisvraag: waarom, hoe en met wie gaat de burger van Eindhoven bijdragen aan de slimme stad? Het Nieuwe Instituut brengt hiervoor haar nationale en internationale netwerk in stelling, werkt samen met lokale partijen en brengt relevante partijen bij elkaar om het gesprek te faciliteren en te entameren, en de benodigde kennis te ontwikkelen. Het Nieuwe Instituut verzamelt bovendien informatie en relevante gezichtspunten, en ontsluit deze op een interactieve manier. Wetenschappers, denkers, ontwerpers, bestuurders en burgers kunnen zo samen de gedeelde kennis ontwikkelen die voor Eindhoven nodig is.
Drie kernvragen
In de samenwerking die Het Nieuwe Instituut en de gemeente Eindhoven voor de periode 2015-2017 aangaan zullen drie vragen en hun ethische component centraal staan.
1. Hoe kan het sociale contract tussen burger en overheid worden vormgegeven in het verlengde van het idee van een participatiesamenleving? Daarbij wordt gekeken naar de positie van de overheid, maar ook van de burgers onderling.
2. Wat is de invloed van deze nieuwe maatschappelijke opgave op de stedelijke infrastructuur en omgekeerd? Daarbij wordt gekeken naar de praktijk van Eindhoven als Smart City, waarbij ICT en technologie een nieuwe ruimtelijke werkelijkheid definiëren naast de bestaande openbare ruimte. De vraagstelling houdt direct verband met de transformatiepraktijk uit Eindhoven in relatie tot thema's als gezondheid, mobiliteit, energie, educatie, water en licht, en koppelt het aan begrippen als co-creatie, open data en design thinking.
3. Hoe krijgt de veranderende verhouding tussen overheid, bedrijfsleven en burger een productieve vertaling in de participatiesamenleving? Hoe krijgen burgerinitiatieven een plaats naast het klassieke top-down model en tot welke nieuwe hybride vormen van bestuur en zelforganisatie geven zij aanleiding?
Noot voor de redactie
Voor meer informatie, neem contact op met Chantal Defesche, afdeling Marketing, Communicatie, Commercieel via c.defesche@hetnieuweinstituut.nl of t 010-4401255 / 06-29514704.