Deze buitengewone steenDeze buitengewone steen

Weet je nog hoe dat voelde, “normaal”? Ik wil je vertellen dat je je weer normaal kunt voelen. Misschien ben je achterdochtig. Dat begrijp ik. Het is lastig te bepalen wie je nog kunt vertrouwen. Maar alsjeblieft sta mij een paar minuutjes toe. Laat me je vertellen over deze buitengewone steen.

Ik weet hoe je je voelt. je brein zit gevangen in gewoonten. je herhaalt voortdurend hetzelfde gesprek, opnieuw en opnieuw. Je denken is mistig en ongeleid en je kunt je niet concentreren op je werk. Het begint andere mensen op te vallen. Tegen de tijd dat je terug gaat naar huis, ben je uitgeput. Dit huis valt geleidelijk uit elkaar. De wasbak volgestapeld met vaat. Rottend voedsel in de kast. Klam vocht verspreidt zich door de kelder.

Je kunt niet slapen. Je slaapt te veel. Je wordt woest van de kleinste tegenslagen. Je blijft maar spelletjes spelen op je telefoon. Je vernieuwt de aandelenkoersen als de markt allang gesloten is. Je streamt te veel tv. Je eet kant-en-klaarmaaltijden van de buurtsuper. Je wordt onrustig van het weer. Je kijkt uit het raam naar gras dat vergeelt en bomen die doodgaan en je begint te huilen of je huilt juist veel te weinig.

Blijft dit voor altijd zo doorgaan? Je wil terug naar hoe het vroeger was. Ik ook. Ik zou me ook graag weer normaal voelen. Ik denk dat we dat allemaal wel willen.

Maar dit is geen gemakkelijke opgave. Het is niet makkelijk om ons vandaag de dag normaal te voelen. Een tijdje geleden hield het leven op aarde op normaal te zijn. Het gebeurde geleidelijk. Misschien merkte je er niks van. Als je het mij vraagt, begon alles vanaf 1973 uit balans te raken. Maar anderen zijn van mening dat 1973 slechts het jaar was dat langdurige tendensen ineens duidelijk zichtbaar werden. Volgens hen zijn er al in 1971, voortekenen te zien van de wereldwijde abnormaliteit, of 1965 of 1944, zelfs nog eerder. De meningen zijn erover verdeeld of het nou allemaal begon in New Hampshire, of in Jakarta of Tripoli.

Wanneer je het ook dateert, de wereld is uit het lood geraakt. Uit balans gebracht door enkelen. Anderen stuurden haar uit haar koers. We lanceerden haar op een grillig traject. Onze bedoelingen waren goed. Of tenminste, ze waren niet kwaadwillender dan in die tijd gebruikelijk was. Toch wisten we op cruciale momenten niet echt wat we deden. We begrepen niet wat we in gang hadden gezet. We begrepen niet hoe groot de schaal was waarop we handelden. En nu is alles zo turbulent. Alles is zo volatiel. Een gevoel van fundamenteel onbehagen verspreidt zich door de metropolen. Het systeem voelt nerveus. Ons gezamenlijke doen en laten komt uitgeblust over. Leeg getrokken. Je kunt de troosteloosheid van de gezichten op straat aflezen. Je voelt het terwijl je door het huis ijsbeert, als je weer eens niet weet wat je met jezelf aan moet.

Misschien kun jij je normaal niet eens meer herinneren. Misschien heb je de indruk dat ik je een of ander ‘vroeger’ verkoop dat nooit echt bestaan heeft. Misschien weet je niet meer zeker of er wel een wereld kan bestaan die niet de in de ene crisis na de andere valt. Maar je kunt hoe dan ook niet ontkennen dat de huidige tijd ontwricht voelt zelfs al kun je niet precies aanwijzen waar, of waarom.

Onder deze omstandigheden nu normaal niet meer bestaat, nu je je niet meer helemaal kunt voorstellen wat normaal was kost normaal moeite. Normaal was ooit de stroom der dingen. Je ging met de stroom mee. Nu strijd je tegen deze stroom. Normaal en natuurlijk zijn van elkaar gescheiden. Normaal is nog maar een herinnering die je ophaalt door je te verzetten tegen de natuurlijke gang van zaken. Normaal betekent een omkering van een natuurlijk, chaotisch verloop. Vandaag de dag is het normaal om jezelf voortdurend op te moeten laden in een wereld die elke laatste watt uit je perst.

Mensen hebben het vandaag de dag over mindfulness. Ze melden zich aan voor een meditatiecursus. Anderen proberen zichzelf onder controle te krijgen met de hulp van diëtisten, lifecoaches, personal trainers, mentoren, goeroes die in ballingschap leven. Sommigen praten met psychotherapeuten, iets wat ik niet meer kan aanraden. Na jaren van onderzoek – na tienduizend uren in medische tijdschriften te lezen en brieven uit te wisselen met topdenkers uit Californië, Afghanistan en Bolivia – beveel ik je dit aan.

Sta mij alsjeblieft toe om je hier meer over te vertellen. Ik ben niet zomaar een verkoper. Ik ben net als jij. Ik voel de drang om weer normaal te zijn. Wat zou dit allemaal kunnen terugdringen? Het enige wat mij heeft geholpen, is deze buitengewone steen.

Dit is geen medicijn. Je hebt er geen recept voor nodig. Je hoeft je dokter niet in te schakelen.

Dit is een steen. Beter nog. Dit is een element. Een paar protonen, een paar neutronen, meer niet. Het is niet samengesteld in een laboratorium. Het is niet door de mens gemaakt. Er is niets aan toegevoegd.

Het komt van de Aarde. Het komt van de natuur. Het is hier sinds het ontstaan van het universum. Dit feit zou onze interesse moeten wekken.

Ik ben in de mijnen geweest. Ik vloog over de Atacamawoestijn. Ik moet je vertellen: die zijn onverwacht mooi. Dit zijn niet de mijnen waar we steenkool en goud vonden, en waar we onszelf de huidige crisis in groeven. De verdampingsbekkens zijn als een lappendeken van schitterende groentinten, turquoises en goudkleuren. Vanuit de lucht lijken ze een ketting vol edelstenen op een porseleinen huid.

Alleen al de aanblik ervan kan je leven veranderen. Kijk naar de mannen die het vanuit de woestijn doen doorstromen naar de havens, vrachtschepen, fabrieken, winkeletalages en, uiteindelijk, naar je broekzak. De staatslieden en magnaten. Zij zijn spectaculair. Elke vermoeidheid en verveling is ze vreemd. Zij zijn niet zoals jij en ik - tenminste, niet zoals we voorlopig nog zijn. Hun lichamen zijn actie en passie niet vergeten. Zij weigerden om te lijden zoals jij en ik lijden. Onder de kwijnende eisen van een wereld die geen orde meer kent, leven zij met een kern van onmogelijke energie.

Denk aan Morales die longen had waarmee hij elk dood politiek project nieuw leven in kon blazen. Denk aan Musk die auto’s de ruimte in lanceert. Hij zou ons voor altijd van de aardbodem kunnen verwijderen.

Waar komt hun energie vandaan? Ik kan niet met zekerheid bevestigen dat zij deze steen elke dag consumeren. Misschien is de gedachte aan de steen voor hen al genoeg om op te leven. Hun methoden blijven, uiteraard, geheim. Maar de resultaten zijn onmiskenbaar.

Ik beweer niet te weten hoe het werkt. Maar ik weet dat het werkt. Ik weet dat deze steen werkt. Wat zou je nog meer moeten weten? Nu hoeven we het alleen nog maar te proberen. Het enige wat ons nog te doen staat, is in actie komen.

Ik slaap tegenwoordig beter dan ooit. Elke nacht. Daar dank ik mijn moeder voor. Zij heeft het me aangeraden. Toen niemand me precies kon vertellen wat er mis met me was, toen de hulpmiddelen het alleen maar erger maakten, ging zij het internet op. En het was op het internet waar ze de steen ontdekte. Zo zijn mijn onderzoek, mijn symposia, mijn Stichting van start gegaan. Zo ontstond ik.

Bedankt, mam.

Als ik slaap, droom ik vaak dat ik weer haar kind ben. Ik zit altijd aan de keukentafel, zij staat altijd aan het aanrecht. Haar rug naar mij toe. Ze strooit iets over het ontbijt dat ik voorgeschoteld krijg.

Kijk, ik zou nooit een genie worden. Die potentie had ik niet.

Maar er zijn wel degelijk kinderen met dat potentieel. Om hen maak ik me zorgen. Ik zie ze als ik in de bus zit, kom ze tegen als ik mijn boodschappen doe.

Ik zie hun nek over hun schermen gekanteld. Ik zie hun vingers vegen en scrollen over apparaten, die draaien op die paar neutronen en protonen uit de woestijn. Ik zie hun levenskracht oplossen in een wereld vol afbeeldingen, die alsmaar meer eist, meer vegen en scrollen. Die wereld wordt alleen maar groter en dichter. Die vertraagt nooit.

Het is niet hun eigen schuld. Die kinderen zijn oké. Het is een crisis van ons milieu. Jouw kind had een genie kunnen zijn. Je kind zou nog steeds een genie kunnen worden, als je weet hoe je nu moet handelen. Want iedere dag trekt deze omgeving iets uit hen dat niet meer aangevuld wordt. Stel je eens voor wat zij allemaal niet meer worden.

We zijn namelijk meer dan individuele vrouwen, mannen, families. Wij zijn een maatschappij. Een soort. Een levensstijl. Stel je dus voor wat wij allemaal niet meer worden, wij samen, als jouw kinderen niet meer worden wat ze hadden kunnen worden. Stel je deze omgekeerde evolutie eens voor.

In mijn droom brengt mijn moeder mijn ontbijt en als ik in de kom kijk weet ik, op de een of andere manier, dat ik binnenkort uit mijn lijden verlost zal zijn. Ik kijk in de kom en ik zie de hele penibele situatie waarin we ons bevinden voor me uitgelegd.

Ik zie de geautomatiseerde boerderijen in de Amerikaanse Great Plains. Ik zie de industriële laboratoria in New Jersey. De beursvloeren in Chicago. Ik zie de bankiers van Londen en de private-equity-firma’s in Shenzhen. Ik zie hoe deze plekken samenvallen en samenspannen, bewust of volgens een vooropgezet plan. Ik zie een wereld die erop ingericht is om ons leeg te zuigen van alles wat essentieel voor ons is.

In mijn kom zie ik ook de mijnen en de verdampingsbekkens. Hoeveel er nog gebouwd moeten worden. Hoe de planeet een eindeloze voorraad bezit van wat wij missen. Hoe stukjes van deze buitengewone steen verspreid zijn over de woestijnen, in elke druppel van de oceaan, wachtend op iemand met de wilskracht om ze te concentreren.

Het ontbreekt niet in het universum. Het ontbreekt simpelweg in ons leven.

Het is een kwestie van concentreren. Ik bedoel dit letterlijk. Het probleem is entropie - entropie en de wilskracht om ertegenin te gaan. De neiging om iets samen te brengen dat continu vervliegt.

Op een bepaald punt, voordat alles verkeerd liep, toen er nog geen vroeger was, kwam alles samen. Niets was van het ander te onderscheiden. Alles was intiem. Alles raakte alles. Niets miste.

En toen ontstond de universele breuk. Alle elementen raakten verspreid. Afstand werd uitgevonden. Verlangen werd uitgevonden. Ons door crises geteisterde bestaan werd uitgevonden. Gemis werd uitgevonden.

Nu is ons probleem, hoe we alles weer bij elkaar krijgen. Hoe we entropie omkeren. Dat is een kwestie van concentratie.

Sommige delen zijn al geconcentreerd. Die kun je over hun eten strooien. Het vervangt hun gemis. Het lijkt op zout. Het smaakt nergens naar. Je kunt ze helpen. Zoals mijn moeder mij hielp.

IV

Ze vragen ons bij de Stichting vaak waarom juist wij te vertrouwen zouden zijn. Er zijn zoveel stichtingen. Er zijn zoveel methodologieën. Iedereen probeert de laatste crisis te verklaren, hoe die volgde op de vorige, wat we logischerwijs kunnen aannemen over de volgende. Iedereen biedt een houvast in de onmogelijke positie die we met elkaar delen. Er is verwarring in overvloed. De mogelijkheden om te frauderen zijn eindeloos.

Een aanbeveling voor onze Stichting, als je het mij vraagt, is de elegante eenvoud van onze diagnose. En die van onze oplossing.

Een wereld die niet langer normaal is, een wereld die ontaardt in systematische wanorde, een wereld die niet langer te voorspellen valt - als je het ons vraagt is het een variant op de enige crisis.

De eeuwige crisis. De oorspronkelijke crisis. Dezelfde als elk blikje fris dat uiteindelijk doodslaat, dezelfde als iedere oliebron die uiteindelijk uitgeput raakt, dezelfde als elke ster die uiteindelijk dooft, hetzelfde als de ongelofelijke vitaliteit van het universum die niet anders kan dan uiteindelijk op te lossen in ijzige stilte zo putten ook wij, onze persoonlijke reserves uiteindelijk uit.

In plaats van ons te verzetten tegen alles dat uiteindelijk oplost en verdwijnt, dragen de meeste van ons bij aan een wereldorde die onze collectieve ondergang versnelt. De optimistische en hyperactieve blauwdruk van onze wereld lijkt, achteraf gezien, meer op zelfvernietiging. Zoals de sterren en accu’s die om ons heen ontploffen. De druk en de dissipatie. Je weet wat ik bedoel. Wij branden op, zoals ‘witte dwergen’.

Bij de Stichting bieden we een fundamentele diagnose. Wij zien jouw leven weerspiegeld in het leven van de sterren. Er is geen andere verklaring. Elke andere beschrijving van onze situatie raakt niet aan de essentie der dingen.

En zoals onze diagnose fundamenteel is, is onze oplossing elementair. Wij stellen ons vertrouwen in een element: een paar protonen, een paar neutronen, niets meer. Iets wat zuiver en ondeelbaar is, ontstaan in de jongste momenten van het universum en wat er nu doorheen verspreid is. Het is overal in overvloed, overal behalve in jou. En daar kunnen we wat aan doen. We weten wat we nodig hebben. We weten waar we het kunnen vinden. Het is slechts een kwestie om het te concentreren.

Wat ons te doen staat, is actie ondernemen.

Je hoeft dit niet van mij aan te nemen. Lees zelf de studies maar. Van Texas tot Japan, tot Griekenland, na de laatste grote crisis. Alle experts zeggen er hetzelfde over. Als er genoeg van te vinden is in het drinkwater in kleine hoeveelheden verspreid in de leefomgeving dan vertragen we onze race naar het einde. Zelfmoordcijfers dalen.

Geluk is ons milieu. Mensen lijken op te bloeien als ze dichter bij dit element komen.

In mijn droom kijk ik op van mijn ontbijt en zie ik hoe de keuken plaats heeft gemaakt voor de sterrenhemel die de Atacama overspant. Ik ben in de woestijn waar astronomen van over de hele wereld samenkomen om de sterren te bekijken door hun telescopen. Wat zien zij aan de randen van het zichtbare? Valt alles uiteen, of komt alles opnieuw bij elkaar?

_In de stille woestijn, hoor ik de zouten tot korst vormen, samenkrimpen. Het is het geluid van concentratie. Het is het geluid van de omgekeerde dissipatie. Het is het geluid van ‘normaal’ dat zich opnieuw met ‘natuurlijk’ verstrengelt. Het geluid brengt me terug naar vroeger.

Het is het geluid van deze buitengewone steen._