Wish I Were Here

Kunnen we verloren plekken weer tot leven brengen? Theatermaker en sociaal ontwerper Thyrza Coenraad gebruikt in haar project Wish I Were Here verteltechnieken uit het theater om de gevoelens te verkennen die de huidige huizencrisis oproept. Waar traditionele bouwkundige archieven met foto’s, video’s en teksten vooral de materiële kenmerken en economische waarde van een woning vastleggen, benadrukt Coenraad liever de emoties, herinneringen en ervaringen van (oud-)bewoners. Ze richt zich met name op verdwijnende manieren van wonen zoals kraken, vrijplaatsen en sociale woningen. Met behulp van storytelling herbouwen vertellers en toehoorders samen ruimten die verloren zijn gegaan. Vanuit het collectieve geheugen kunnen ze plekken bezoeken die alleen nog maar bestaan in de beleving die vertellers op hun publiek overdragen. In deze eerste akte van het project nemen Bryan, Brooklyn en Jaleesa bezoekers bijvoorbeeld mee naar de Rotterdamse vrijplaats Pension Almonde die van 2019 tot 2021 een thuis bood aan moderne stadsnomaden, avontuurlijke pensiongasten en verweesde buurtinitiatieven.

Het doel van Wish I Were Here is om met een focus op de verdwijnende manieren van wonen – waaronder kraken, sociale woningen en vrijplaatsen – toe te voegen aan de bestaande archiefmethodes zoals foto’s, video’s en teksten die de neiging hebben om huizen te objectiveren in termen van materiaal en economische waarde. Dit project zoekt naar een manier om herinneringen, emoties en ervaringen van het ene lichaam op het andere over te dragen door middel van persoonlijke theatrale vertellingen.

In Akte 1 van Wish I Were Here nodigen drie vertellers de bezoeker uit in de Almondestraat. In 2019 startte Stad in de Maak een vrijplaats in het noorden van Rotterdam. Het experiment, Pension Almonde, bood in 53 sloopwoningen een tijdelijk thuis voor moderne stadsnomaden, avontuurlijke pensiongasten en verweesde buurtinitiatieven. Het breidde zich uit tot een open en liefdevolle buurtgemeenschap waar alles mogelijk was. Kort voor de sloop in april 2021 moesten de inwoners de straat verlaten. Tot op de dag van vandaag zien we dat de nu verlaten en verwaarloosde gebouwen nog steeds niet gesloopt zijn. Fysiek is de straat niet meer de wonderlijke plek die het ooit was, maar mentaal leeft de straat nog. In Wish I Were Here krijg je de kans om door de straat te meanderen zoals deze is in de herinnering van Bryan, Brooklyn en Jaleesa, om, al is het maar voor even, onderdeel te zijn van de community.

De gebruikte methodologieën in Wish I Were Here zijn gebaseerd op het erfgoed van participatietheater, wat sociale, psychologische en politieke groei faciliteert door de empowerment van verteller en publiek. De vertellers van Wish I Were Here krijgen storytellingcoachingsessies die hen begeleiden in het vinden van hun eigen verhaal en hun eigenzinnige vertelstijl. Van het materiaal uit deze sessies wordt een visualisatie ontwikkeld die hun herinneringen en associaties verbeeldt. De abstracte visualisatie vormt de basis van de theatrale setting: een immersieve wereld waar het publiek zich in kan onderdompelen. In de tentoonstelling vind je een vertaling van deze storytellingvoorstellingen in een audiovisuele installatie waar je doorheen kan wandelen.

De Almondestraat heeft een breed, groeiend archief met foto’s, video’s en teksten. Het doel van Wish I Were Here is echter om de objectiverende kant daarvan te negeren en om de ruimte te ervaren door een glimp op te vangen van hoe het voelde om op deze plek te zijn. Wish I Were Here biedt een manier om de verloren plek te bezoeken – daar waar alleen de verteller ons kan brengen.

Thyrza Coenraad is een Rotterdamse theatraal en sociaal ontwerper met een MA in Social Design van de Design Academy Eindhoven. In haar ontwerppraktijk ontdekt ze hoe we theatertechnieken als een ontwerpmethodologie kunnen gebruiken voor gegronde sociale verandering. Met haar bedrijf puntCO ontwikkelt ze haar eigen theatrale ervaringen, werkt ze als freelancer voor lokale theaters als uitvoerend ontwerper terwijl ze tegelijkertijd succesvol deze methodes toepast in onconventionele omgevingen zoals bij de gemeente Rotterdam.